امکان فروش 3 /2 میلیون بشکه نفت؟

وقتی جزئیات لایحه بودجه سال 1400 منتشر شد،‌ بسیاری نسبت به تنظیم سند دخل و خرج دولت انتقاداتی وارد کردند. یکی از مهم‌ترین انتقادات این بود که لایحه بودجه پیام مذاکره به جهان مخابره می‌کند. ضمن اینکه افزایش ناگهانی سقف بودجه و تنظیم مخارج بودجه بر مبنای آن دولت و دولت بعد را مجبور خواهد کرد به هر ترتیبی به مذاکره تن دهد. در غیر این صورت مجبور به چاپ پول و تحمیل هزینه‌های سنگین به مردم خواهد شد.

در همین زمینه هفته گذشته بیژن زنگنه، وزیر نفت به ابهامات پاسخ داد و گفت: انتقاد نمایندگان نسبت به میزان تعیین‌شده، نیست بلکه آنها نگران این موضوع هستند که در صورت برداشته نشدن تحریم‌ها دولت چه اقدامی می‌خواهد انجام دهد.

وی ادامه داد: ما در صورت عدم رفع تحریم‌ها به روند عادی کار خود طبق گذشته ادامه خواهیم داد، البته در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ پیش‌بینی شده که اگر میزان فروش 3 /2 میلیون بشکه نفت در روز تحقق پیدا نکرد، چه کاری انجام دهیم. 

زنگنه تاکید کرد:‌ من در جلسه کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس حضور یافته و به سوالات نمایندگان در این مورد پاسخ و مبنای تعیین رقم دو میلیون و 300 هزار بشکه نفت در روز را تشریح و اعلام کردم، چه پیش‌نیازهایی وجود دارد و کل تولید و میزان مصرف داخلی و صادرات چقدر است. 

وزیر نفت تاکید کرد: هزینه‌ها در لایحه بودجه ۱۴۰۰ نسبت به میزان تحقق درآمدهای نفتی تعیین شده است.

رشد اقتصادی منفی یا مثبت؟

در هفته‌ای که گذشت رئیس کل بانک مرکزی از رشد مثبت اقتصادی در شش ماه گذشته خبر داد و گفت: رشد اقتصادی بدون نفت در شش ماه اول سال جاری، نسبت به دوره مشابه سال قبل، 4 /1 درصد و رشد اقتصادی با نفت در شش ماه اول سال، نسبت به دوره مشابه سال قبل، 3 /1 درصد است.

به گزارش ایسنا، عبدالناصر همتی در پستی اینستاگرامی نوشت: ایستادگی و همت ملت بزرگ ایران در اوج جنگ اقتصادی و کرونا و تلاش فعالان اقتصادی کشور در سال جهش تولید جواب داد. همان‌گونه که قبلاً بر اساس روند شاخص‌های تولیدات صنعتی و کشاورزی، و نیز رشد تسهیلات سرمایه در گردش بانک‌ها اعلام کرده بودم رشد اقتصادی کشور مثبت شد.

 گزارش امروز اداره حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی حاکی از این است که رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (۱۰۰=۱۳۹۰) در شش‌ماه اول سال ۹۹ با نفت و بدون نفت، مثبت شد.

بنابراین گزارش رشد اقتصادی بدون نفت در شش ماه اول سال جاری، نسبت به دوره مشابه سال قبل، 4 /1 درصد و رشد اقتصادی با نفت در شش ماه اول سال، نسبت به دوره مشابه سال قبل، 3 /1 درصد است. رشد اقتصادی با نفت فصل اول و دوم سال ۱۳۹۹ به ترتیب منفی 9 /2 درصد و 1 /5 درصد و رشد اقتصادی بدون نفت، به ترتیب، منفی 6 /0 درصد و 2 /3 درصد بوده است.

این میزان رشد اقتصادی برای شش ماه نخست سال در حالی از سوی رئیس کل بانک مرکزی اعلام می‌شود که پیش‌تر سازمان برنامه و بودجه برای کل سال 99 رشد اقتصادی سال 1399 را معادل منفی 3 /5 اعلام کرده بود و صندوق بین‌المللی هم از احتمال رسیدن رشد اقتصادی ایران به منفی پنج درصد خبر داده بود. نکته مهم این است که مرکز آمار ایران به عنوان مرجع اعلام آمارهای اقتصاد کلان رشد شش‌ماهه سال 1399 را معادل 2 /0 درصد اعلام کرده است.

در این راستا، مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی را با عنوان «عملکرد شش‌ماهه اول و برآورد رشد اقتصادی سال ۱۳۹۹»، منتشر کرد. در این گزارش از تفاوت فاحش آمار رشد اقتصادی مرکز آمار و بانک مرکزی به شدت انتقاد شده و آمده است: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران پس از نزدیک به دو سال سکوت آماری در بهار ۱۳۹۹ حساب‌های ملی را منتشر کرد. متاسفانه عدم التزام به تقویم انتشار حساب‌های ملی از طرف هر دو نهاد آماری مسبوق به سابقه است. عدم انتشار حساب‌های ملی در سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ توسط بانک مرکزی و مرکز آمار، سال ۱۳۹۳ توسط مرکز آمار و سال ۱۳۹۴ توسط بانک مرکزی، تنها نمونه‌ای از این عدم رعایت تقویم انتشار حساب‌های ملی است.

از سوی دیگر تعارض میان آمارهای رشد اعلام‌شده توسط این دو نهاد آماری، مساله مهم نظام آماری کشور است. رشد اقتصادی اعلام‌شده توسط دو نهاد آماری کشور به تفکیک بخش‌های اقتصادی در جدولی آورده شده است. مهم‌ترین نکته در خصوص این جدول آن است که اگر عنوان بانک مرکزی و مرکز آمار از سطر اول این جدول حذف شود احتمالاً هر بیننده حدس خواهد زد این دو ستون عملکرد رشد اقتصادی برای دو کشور یا برای دو دوره زمانی متفاوت است.

کاهش ادامه‌دار قیمت مسکن

روند نزولی قیمت مسکن شهر تهران در دو هفته اخیر ادامه یافته و آمار از کاهش 5 /5درصدی نرخ‌های پیشنهادی حکایت دارد.

آن‌گونه که ایسنا گزارش داده است،‌ آخرین داده‌های به‌دست‌آمده از قیمت‌های پیشنهادی مسکن در شهر تهران نشان‌دهنده افت 5 /5درصدی نرخ‌هاست. در عین حال از ۸ تا ۲۱ آذرماه تمایل برای فروش در مقایسه با دو هفته قبل از آن 5 /13 درصد افزایش یافته است. از بین ۱۱ منطقه پرتقاضا که به نوعی بورس بازار مسکن محسوب می‌شوند بیشترین افت قیمت در منطقه ۸ به میزان ۱۷ درصد رخ داده و در عین حال در منطقه 7 نرخ‌های پیشنهادی 8 /7 درصد افزایش نشان می‌دهد. در هر دو منطقه مذکور عرضه مسکن به ترتیب ۱۷ و ۱۶ درصد در مقایسه با دو هفته قبل از آن کاهش یافته است.

قاچاق ماسک چینی به کشور

عضو هیات عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی نسبت به قاچاق ماسک چینی به کشور و آسیب این روند به واحدهای تولید ماسک به وزارت صمت هشدار داد.

غلامرضا حسن‌پور اسکندری، رئیس سازمان و عضو هیات عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی طی نامه‌ای به علیرضا رزم‌حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) گفته که بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد از مبادی ورودی کشور به ویژه از بندر گناوه و سایر بنادر کشور، ماسک‌های چینی به صورت قاچاق وارد کشور شده و از طریق کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرام و سایر روش‌ها در تهران و برخی دیگر از استان‌ها، به ویژه استان‌های جنوبی کشور به وفور به فروش می‌رسد. 

وی همچنین هشدار داده که این روند منجر به شکست تولیدی‌های ماسک در داخل کشور خواهد شد و در آینده نزدیک سرمایه‌ها و نیروهای به‌کارگرفته‌شده در مقوله تولید ماسک آسیب جدی و غیرقابل جبرانی خواهند دید.  حسن‌پور در پایان از وزارت صمت خواسته که برای حمایت از تولید داخلی و جلوگیری از قاچاق، دستور فوری و قاطع صادر شود. 

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که بر اساس اعلام وزارت صمت در حال حاضر ظرفیت تولید روزانه ۲۰ میلیون عدد ماسک در کشور وجود دارد.  همچنین با توجه به افزایش حجم تولیدات داخلی و ذخیره‌سازی مناسب در زمینه تولید انواع ماسک، اخیراً حداکثر قیمت مصرف‌کننده انواع ماسک سه‌لایه پزشکی استاندارد مورد تایید سازمان غذا و دارو از ۱۳۰۰ به ۱۰۰۰ تومان کاهش یافت. 

۹۵ درصد قاچاق از گمرکات رسمی صورت می‌گیرد

هفته گذشته،‌ داوود گودرزی، دبیر قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی اظهار کرد: طبق گزارش تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی که در سال ۹۶ و ۹۷ انجام شد، ۹۵ درصد حجم قاچاق کشور از گمرکات و مبادی رسمی کشور صورت می‌گیرد. همچنین ۳۵ درصد از حجم واردات کشور را قاچاق تشکیل داده است. نکته قابل توجه این گزارش این است که دستگاه قضایی ما در نهایت توانسته است تنها یک درصد از این حجم قاچاق را رصد کند و فرآیند قضایی آن را طی کند.

گودرزی با بیان اینکه ارزش مالی قاچاق در سال بین 5 /21 تا 5 /25 میلیارد دلار است، گفت: کل صادرات کشور در سال ۹۷، ۴۰ میلیارد دلار بوده است. بنابراین اگر می‌خواهیم اشتغال را تقویت کنیم باید جلوی این حجم گسترده از قاچاق را بگیریم.

گودرزی با اشاره به رونمایی از سامانه جامع تجارت که اخیراً توسط رئیس‌جمهور صورت گرفت، اظهار کرد: درباره این سامانه باید رئیس‌جمهور به چند پرسش پاسخ دهند. اولاً اینکه قانون از سال ۹۲، دولت را مکلف به ایجاد این سامانه کرده بود اما چرا در سال ۹۹ اجرا شد. سوال بعدی این است که این سامانه‌ها از قبل نیز فعال بود، رونمایی مجدد آن چه معنایی داشت. پرسش سوم این است که طبق بیانات رئیس‌جمهوری، ۷۰ درصد این سامانه فعال شده است. بنابراین باید به این پرسش پاسخ بدهد که این ۷۰ درصد چه اثری بر درآمدهای دولت می‌گذارد. دبیر ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی افزود: پرسش چهارمی که باید درباره سامانه جامع تجارت بدان پاسخ داده شود، این است که ۳۰ درصد باقی‌مانده از اجرای این سامانه به چه دلیل است؟ چه دستگاه‌هایی در این زمینه مقصر هستند و چه برخوردهایی در این باره صورت گرفته است و در نهایت آقای روحانی اعلام کردند در تاریخ 11 /۱۱ /99 مابقی این سامانه نیز به بهره‌برداری می‌رسد اما آیا همه سامانه‌ها و ارتباط بین آنها فعال خواهد شد یا خیر؟

شروط رهبر انقلاب برای موافقت با کاهش سهم صندوق توسعه

رهبر معظم انقلاب در پاسخ به نامه رئیس‌جمهور مبنی بر کاهش سهم صندوق به 20 درصد در لایحه بودجه 1400، برداشت مازاد بر ۲۰ درصد از صندوق توسعه را فقط تا سقف یک میلیون بشکه در روز مجاز دانستند و نیز هرگونه برداشت از صندوق را برای مصارف اجازه ندادند.

در متن نامه ایشان آمده است: با کاهش سهم صندوق به 20 درصد مشروط به رعایت نکات ذیل موافقت می‌شود. سهم صندوق توسعه ملی برای فروش نفت خام، میعانات گازی و مازاد بر یک میلیون بشکه در روز، 38 درصد منظور شده و کلیه تسهیلات سررسیدشده دولت از صندوق توسعه ملی از محل سهم دولت از مازاد مذکور پرداخت شود.

کلیه مصارفی که در بودجه سال 1399 از محل منابع صندوق توسعه ملی تامین مالی شده‌اند (موضوع بند ه تبصره 4 ماده واحده)، در بودجه سال 1400 از محل منابع بودجه عمومی تامین مالی شوند. برداشت از منابع صندوق توسعه ملی برای مصارف بودجه سال 1400 مجاز نیست.

کاهش دوباره پیش‌بینی تقاضای نفت سال 2021

اوپک اعلام کرد تقاضا برای نفت در جهان در سال 2021 به علت تاثیر همه‌گیری ویروس کرونا، کندتر از پیش‌بینی قبلی خواهد بود که این امر مانعی در برابر تلاش‌های این گروه و هم‌پیمانانش برای تقویت بازار است.

سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام، اوپک در گزارش ماهانه خود اعلام کرد تقاضا برای نفت سال آینده 90 /5 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت و به 89 /95 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. یعنی رشد تقاضا در سال آینده 350 هزار بشکه در روز کمتر از پیش‌بینی قبلی است که ماه گذشته صورت گرفت. این گروه به‌طور پیوسته در ماه‌های اخیر رشد تقاضا در سال 2021 را کاهش می‌دهد.

♦♦♦

ایرنا: محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیان کرد: از شروع سال جاری پرداختی بازنشستگان ۸۰ درصد افزایش یافته است و هیچ بازنشسته‌ای زیر سه میلیون تومان دریافت نمی‌کند. در بودجه سال آینده نیز افزایش ۲۵‌درصدی حقوق پیش‌بینی شده است.

ایسنا: خسرو ابراهیمی‌نیا، نایب رئیس دوم اتاق اصناف تهران و رئیس اتحادیه تالارهای پذیرایی تهران اعلام کرد که بر اساس برآوردها حدود ۱۰۰ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در پی تعطیلی تالارها بیکار شده‌اند.

ایلنا: شهرام آدم‌نژاد، معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی با اشاره به پروژه‌های ریلی که تا پایان عمر دولت دوازدهم به افتتاح می‌رسند، گفت: امروز از ظرفیت ۱۴ هزار کیلومتر در شبکه ریلی کشور بهره می‌بریم و به همین میزان نیز مسیرهای ریلی در دست طراحی و ساخت داریم و در یک برنامه حداکثر پنج‌ساله، ظرفیت زیرساختی کل راه‌آهن کشور دو برابر خواهد شد.

مهر: فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد، درباره لایحه بودجه ۱۴۰۰ گفت: تامین مالی بودجه کاری نیست که به راحتی انجام گیرد. در شرایطی که پایه‌های مالیاتی جدید تعریف نشده است، به عنوان وزیر اقتصاد مخالف هرگونه افزایش درآمدهای مالیاتی هستم، چراکه تحقق این امر به معنای فشار به بخش خصوصی است.

فارس: سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد: از سال 92 تا شهریور 99 بدهی بخش دولتی به نظام بانکی 520 درصد رشد کرده که عدم ایفای تعهدات دولت منجر به منجمدشدن دارایی بانک‌ها شده است.

مهر: سید‌روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک، گفت: در هشت ماه سال جاری، یک هزار و ۲۱۳ کیلوگرم خاویار به ۲۲ کشور دنیا صادر شده است. سهم اروپا از این میزان خاویار بیش از ۶۸ درصد، آسیا ۳۰ درصد، آمریکا بیش از یک درصد و کمتر از یک درصد مابقی را استرالیا و اقیانوسیه خریداری کرده است.

فارس: وارد‌کنندگان نهاده از رسوب 800 هزار تن نهاده خوراک دام و طیور در گمرک خبر می‌دهند که به دلیل عدم اختصاص ارز ترخیص نیافته است.

ایرنا: طبق گزارش اوپک تولید نفت ایران که در ماه اکتبر یک میلیون و ۹۴۷ هزار بشکه در روز بود، در ماه نوامبر به یک میلیون و ۹۸۶ هزار بشکه رسید که نشان‌دهنده افزایشی ۳۹ هزاربشکه‌ای است.  قیمت نفت خام سنگین ایران هم در نوامبر دو دلار و ۶۴ سنت نسبت به ماه اکتبر افزایش یافته است.

ایسنا: دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد ایران از نظر شاخص توسعه انسانی از بین ۱۸۹ کشور در رده ۷۰ قرار دارد.

♦♦♦

اقتصاد علیه ازدواج!

اعتماد نوشت: سیاست‌های چند سال اخیر کشور حول محور ازدواج آسان و افزایش سقف وام‌های اعطایی به زوج‌های تازه ‌ازدواج‌کرده است. با وجود این گزارش بانک مرکزی از قیمت مسکن، مرکز آمار از تورم در آبان‌ماه و همچنین اتحادیه‌های لوازم خانگی نشان می‌دهد شروع یک زندگی مشترک در کشور با فرض خرید خانه در مناطق 18 یا 20 که ارزان‌ترین مناطق در گزارش‌های «شاخص قیمت مسکن» بانک مرکزی هستند و خرید ارزان‌ترین لوازم خانگی ساخت داخل، حدود 870 میلیون هزینه در بردارد. اگر زوجین شاغل باشند و حداقل حقوق را دریافت کنند و از سوی دیگر وام 100 میلیون‌تومانی را نیز گرفته باشند، حقوقشان 6 /0 درصد از کل هزینه‌های شروع زندگی را پوشش می‌دهد.

انبساط برای مجلس، انقباض برای دیگران

شرق نوشت: همان مجلسی که نمایندگانش سرلیست دریافت واکسن آنفلوآنزا بودند و برخی از آنها ماشین‌های پیشکشی خودروسازان را به دلیل شاسی‌بلند نبودن قبول نداشتند، قرار است در بودجه 1400، 118 میلیارد تومان اعتبارات رفاهی دریافت کنند. به لطف جدولی که برای نخستین بار در بودجه 1400 منتشر شده می‌توان به اعداد جالبی در زمینه رفاهیات دستگاه قانونگذار رسید. درشت‌ترین عدد مربوط به مجلس است و شورای نگهبان هم سال آینده 13 میلیارد تومان صرف رفاهیات خواهد کرد. منتظریم عملکرد مجلس انقلابی را در بررسی لایحه بودجه 1400 ببینیم. مجلس‌های قبل که مدام دستگاه‌های اجرایی را ترغیب به استفاده از بودجه انقباضی می‌کردند، وقتی نوبت به تعیین سهم خودشان می‌رسید، تلاش می‌کردند سهم خود از کیک بودجه را چاق‌تر کنند.

باز هم بودجه تورم‌زا

رسالت نوشت: بر اساس لایحه بودجه 1400، دولت فروش روزانه 3 /2 میلیون بشکه نفت را در بودجه پیش‌بینی کرده است، آن‌هم در شرایطی که تاکنون از محل فروش نفت در هفت‌ماهه نخست سال تنها شش هزار میلیارد تومان درآمد داشته است. بودجه عمومی دولت در بودجه 47 درصد و هزینه‌های جاری دولت هم 43 درصد رشد کرده است، اما انتظار می‌رود بخش عمده درآمدهای نفتی محقق نشود. عدم تحقق ارقام درآمدی بودجه، آسیبی است که هر سال وجود داشته و به‌هم‌ریختگی بازارها، آشفتگی قیمت‌ها و فقیرتر شدن مردم را به دنبال دارد. عدم تحقق درآمدها در کنار هزینه‌های غیرقابل‌اجتناب، دولت را ناچار به تامین پول از منابعی می‌کند که می‌تواند تورم شدید و کم‌سابقه‌ای را به همراه بیاورد.

ریزش متفاوت بورس تهران

دنیای اقتصاد نوشت: بورس تهران طی معاملات روز سه‌شنبه به قعر ابرکانال ۴ /۱ میلیون واحد نزول کرد. این کاهش ۸ /۳درصدی ماحصل افت ۹۰ درصد از نمادهای معاملاتی و صف‌نشینی ۴۵۰۰ میلیاردتومانی در سمت فروش سهام بود. سهامداران حقیقی هم سومین خروج سنگین تاریخ بازار سهام را رقم زدند. احتمال بازگشت به برجام و در کنار آن چراغ سبز به بررسی مجدد لوایح مربوط به FATF سبب شکل‌گیری انتظار برای تقلیل ریسک‌های سیستماتیک شده است. موضوعی که برای کل اقتصاد نکته‌ای مثبت قلمداد می‌شود، اما بورس تهران که چشم به انتظارات تورمی دوخته، واکنشی عکس نشان می‌دهد. از این‌رو بورس‌بازانی که بعضاً در اوج قیمت سهام و P /E حدود ۲۵ واحد وارد این بازار شده‌اند، هراسان دارایی‌های خود را فروختند.