هشدار سیاستگذار

در حالی که رویه واحدی در خصوص واکنش سیاستگذار پولی نسبت به ارزهای دیجیتالی وجود ندارد، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران نیز رویکرد محتاطانه نسبت به پذیرش ارزهای دیجیتالی از جمله بیت‌کوین اتخاذ کرده است. رئیس‌کل بانک مرکزی ایران در تازه‌ترین اظهار نظر رسمی نسبت به بیت‌کوین با هشدار نسبت به خریدوفروش این ارز دیجیتالی، از تلاش بانک مرکزی برای ایجاد امنیت‌های نسبی صحبت کرده است. البته ولی‌الله سیف اعلام کرده در آینده اظهار نظرهای صریح‌تری را ارائه می‌دهد و در شرایط کنونی، بانک مرکزی به شکل فعالی در این زمینه کار می‌کند. پیشنهاد فعلی بانک مرکزی ایران به معامله‌گران خرد این است که با توجه به ریسک‌های زیادی که در ارزهای دیجیتالی وجود دارد، در وضعیت کنونی، از این معاملات پرهیز کنند. اگرچه به نظر می‌رسد در صحبت‌های رئیس‌کل بانک مرکزی نسبت به معاملات ارزهای دیجیتالی هشدار وجود دارد، اما به نظر می‌رسد بانک مرکزی به شکل قاطع از ارزهای دیجیتالی گذر نکرده است، بلکه با توجه به فاز مطالعاتی که در پیش گرفته، در شرایط کنونی رویکرد محتاطانه‌ای را اتخاذ کرده است. پیشتر، ناصر حکیمی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، نیز با مقایسه این موضوع با موسسات غیرمجاز توضیح داد که در خصوص سپرده‌گذاری در موسسات غیرمجاز، بانک مرکزی بارها هشدار داده بود، اما برخی در این موسسات سپرده‌گذاری کرده و در نهایت دچار مشکل شدند، درباره خریدوفروش ارزهای رمز پایه نیز این هشدار وجود دارد. سومین اظهار نظر در این خصوص را می‌توان به رئیس پژوهشکده پولی و بانکی نسبت داد که البته کمی متفاوت‌تر از دو اظهار نظر دیگر است. علی دیواندری با بیان اینکه انتشار پول بر بستر بلاک‌چین در ایران امکان‌پذیر است، تاکید کرد پژوهشکده به سفارش بانک مرکزی درباره پول‌های مجازی و رمزنگار در حال مطالعه و تحقیق است و این مطالعه بیشتر از این بُعد صورت می‌گیرد که از تکنولوژی بلاک‌چین چگونه می‌توان برای صدور پول‌های رسمی استفاده کرد. به گفته او، همان‌طور که بانک مرکزی روسیه از این تکنولوژی استفاده می‌کند و قرار است نظارت‌شده پول‌هایی را منتشر کند، برای کشور ما نیز امکان‌پذیر است. با این صحبت‌ها می‌توان رمزگشایی کرد که رویکرد اصلی بانک مرکزی در خصوص ارزهای دیجیتالی اعلام هشدار است، اما در نظر دارد که از این تکنولوژی در صورت امکان برای تولید یک ارز اختصاصی دیجیتالی استفاده کند. این رویه در حالی است که در دنیا نیز بانک‌های مرکزی، واکنش‌های متفاوتی نسبت به این ارز داشته‌اند. برخی از کشورها مانند آمریکا و بریتانیا نظر مثبتی نسبت به این فناوری داشته‌اند، برخی دیگر کشورها مانند کانادا و استرالیا با اینکه بیت‌کوین را ممنوع نکرده‌اند، اما قوانین کنترلی برای آن در نظر گرفته‌اند. چند کشور مانند سوئد، روسیه و امارات در فاز مطالعاتی انتشار ارز رمزی هستند و به نظر می‌رسد ایران را می‌توان در این دسته‌بندی قرار داد. نکته مهم این است که پول دیجیتال در شرایط فعلی به شکل فراگیر استفاده نمی‌شود و جزو دغدغه‌های سیاستگذار پولی به شمار نمی‌آید به همین علت هر کشوری با توجه به قوانین و زیرساخت‌ها موضع متفاوتی در خصوص ارزهای دیجیتالی اتخاذ کرده و فعلاً نمی‌توان نسخه کلی برای مواجهه با ارزهای دیجیتالی در تمام دنیا پیچید و از آن مهم‌تر قیمت ارزهای مجاز نوسانات بالایی دارد و به هیچ عنوان ذخیره ارزش خوبی برای بانک‌های مرکزی محسوب نمی‌شوند.