آهن‌ربای سرمایه‌

انعقاد 24 تفاهم‌نامه و هفت قرارداد خارجی در دوره پس از اجرای برجام شاید تنها بخشی از فرصت‌هایی باشد که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) برای اقتصاد ایران فراهم کرده است. قرارداد با شرکت‌های ترنس مش هلدینگ روسیه در حوزه تولید واگن، آلستوم فرانسه در حوزه ریلی، پانچ بلژیک در حوزه گیربکس اتوماتیک خودرو، رنو فرانسه در حوزه تولید خودروهای سواری، آنسالدو ایتالیا در حوزه توربین گازی، کشتی‌سازی دوو کره‌جنوبی در حوزه کشتی‌سازی و مگین فرانسه در حوزه بیواتانول سوختی، هفت قراردادی هستند که ایدرو در آستانه 50‌سالگی تاسیس خود در انعقاد آن نقش داشته است. اما این نهاد با نیم قرن سابقه چه همکاری‌های خارجی دارد و چه پروژه‌هایی را در داخل کشور دنبال می‌کند؟

همکاری‌های خارجی

«صنعت خودرو و قطعه‌سازی»، «صنعت هوایی»، «صنعت دریایی»، «صنعت ریلی»، «صنعت فولاد» و «نفت و گاز و انرژی» از جمله حوزه‌هایی هستند که ایدرو در آن مشارکت‌های بین‌المللی داشته یا در برنامه دارد. در اینجا به بخشی از این مشارکت‌ها اشاره می‌شود.

1- مشارکت در حوزه خودرو و قطعه‌سازی

تولید گیربکس اتوماتیک خودرو: نظر به اینکه گیربکس CVT شرکت پانچ بلژیک همزمان قابلیت نصب و استفاده بر روی خودروهای سایپا و ایران‌خودرو را دارد، بنابراین شرکت جدیدی با مشارکت ایدرو و شرکت پانچ بلژیک و نماینده انحصاری شرکت پانچ در خاورمیانه در ایران تشکیل شد که سهم ایدرو 20 درصد، سهم شرکت پانچ بلژیک 40 درصد و سهم نماینده انحصاری شرکت پانچ 40 درصد است. هدف، سرمایه‌گذاری برای تولید سالانه 158 هزار دستگاه گیربکس اتوماتیک از نوع CVT تحت لیسانس شرکت پانچ است.

همکاری مشترک ایدرو و رنو برای توسعه صنعت خودرو کشور (RIJV): شرکت رنو ضمن سرمایه‌گذاری مستقیم برای تولید سه نوع از به‌روزترین محصولات خود در ایران، مرکز تحقیق و توسعه برای فعالیت در شبکه بین‌المللی رنو را نیز در ایران تاسیس می‌کند. از ویژگی‌های این پروژه می‌توان به صادرات 30 درصد از محصولات تولیدی با مسوولیت شرکت رنو، ایجاد هاب تحقیق و توسعه منطقه در ایران و اتصال به شبکه جهانی رنو اشاره کرد. قرارداد مربوط به مشارکت این طرح با مشارکت 20 درصد ایدرو، 20 درصد شرکت نگین‌خودرو و 60 درصد رنو در 16 مرداد 96 منعقد شد.

♦ همکاری با شرکت سگولا فرانسه در زمینه پلت‌فورم مشترک قوای محرکه خودروهای تجاری، همکاری با شرکت LGI کره جنوبی برای تولید خودرو برقی در ایران، همکاری با ZF آلمان در جهت سرمایه‌گذاری در حوزه سیستم‌های اصلی خودرو هم از جمله همکاری‌های دیگر ایدرو است.

ایدرو با شرکت ال‌جی‌آی برای توسعه خودروهای برقی و هیبریدی، مجموعه‌های برقی اصلی مانند باتری و نیز توسعه ایستگاه‌های شارژ در سطح شهر، وارد مذاکره شده و توافق حاصل شده است. پیگیری تولید اتوبوس برقی از طریق مشارکت ایران‌خودرو دیزل با شرکت مدکام در دست اقدام است.

♦ همکاری با IFPEN فرانسه در زمینه پروژه‌های زیست‌محیطی و صرفه‌جویی انرژی صنایع خودرو و همکاری با سازمان توسعه تجارت خارجی ژاپن (جترو) برای ارتقای توان فنی و کیفی صنعت خودرو و قطعه‌سازی کشور نیز در دست اقدام است.

2- مشارکت در حوزه ریلی

♦همکاری برای اجرای پروژه‌های زیرساختی ریلی و تولید انواع واگن، لوکوموتیو، قطعات و مشاوره با رویکرد انتقال تکنولوژی، افزایش عمق ساخت داخل و تامین منابع مالی در حوزه ریلی مدنظر قرار گرفته و تفاهم‌نامه‌هایی با شرکت Alstom فرانسه و ترنس مش هلدینگ روسیه منعقد شده است.

تامین دو هزار دستگاه واگن مورد نیاز شهرهای کشور: بر اساس قرارداد منعقدشده بین سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور و ایدرو علاوه بر داخلی‌سازی واگن‌ها به میزان حداقل 55 درصد، امکان استفاده حداکثر از توان سازندگان واگن در داخل کشور فراهم خواهد شد. حجم سرمایه‌گذاری این پروژه دو میلیارد یورو برآورد شده است.

مشارکت با ترنس‌مش هلدینگ روسیه با هدف استفاده از ظرفیت شرکت‌های واگن‌ساز داخلی به‌ویژه شرکت بزرگ واگن پارس انجام شده و ایدرو حمایت از به نتیجه‌رسیدن این سرمایه‌گذاری را که حاصل انتقال سهام شرکت واگن پارس به شرکت مشترک ایرانی-روسی و مالکیت بخشی از سهام شرکت نوین است در دستور کار خود قرار داد. تامین مالی (فاینانس) و ساخت داخل کردن حداقل 30 تا 55 درصد از قطعات واگن در کشور از مهم‌ترین نکات مورد مذاکره است.

مشارکت با آلستوم فرانسه، که با اعلام آمادگی این شرکت برای ساخت بخشی از نیاز فعلی واگن برای شهرهای بزرگ از طریق مشارکت با ایدرو و همچنین یکی از خطوط واگن‌ساز نیمه‌فعال در کشور (شرکت ایریکو) و ایجاد شرکت مشترک، عملیاتی شد.

♦ همکاری مشترک با TUV SUD آلمان در بازرسی‌های فنی و ممیزی صنایع در راستای افزایش بهره‌وری در حوزه‌های حمل‌ونقل و انرژی نیز از دیگر اقدامات ایدرو بوده است. در این مورد تفاهم‌نامه‌ای مشترک با این شرکت برای بهره‌گیری از توانمندی‌هایش در حوزه بازرسی در طرح تامین دو هزار دستگاه واگن امضا شده است.

3- همکاری در حوزه انرژی

فازهای 17 و 18 پارس‌جنوبی توسط کنسرسیومی به رهبری ایدرو و با ارزش 111 /4 میلیارد دلار و با هدف تولید روزانه حدود 50 میلیون مترمکعب گاز شیرین برای انتقال به شبکه سراسری گاز در تاریخ 27 /1 /1396 با حضور ریاست محترم جمهور افتتاح شد.

فاز 14 پارس‌جنوبی با تشکیل کنسرسیومی شامل ایدرو و شرکت‌های مدیریت طرح‌های صنعتی ایران، مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران، ماشین‌سازی اراک، پایندان، شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران، مجتمع کشتی‌سازی و صنایع فراساحل ایران و شرکت ملی حفاری ایران به مبلغ 249 /5 میلیارد دلار با پیشرفت 29 /68 درصد تا پایان سال 1395 در حال اجراست.

اکتشاف و تولید (E&P) که در راستای مصوبه هیات محترم وزیران و فراخوان وزارت نفت و ارزیابی انجام‌شده، این سازمان با سابقه درخشان در اجرای پروژه‌های بزرگ و ملی در حوزه پارس جنوبی نظیر تکمیل فاز 1 و فازهای 6، 7 و 8 و فازهای 17 و 18 پارس جنوبی و همچنین پروژه در دست اجرای فاز 14 پارس جنوبی به عنوان شرکت ایرانی صاحب صلاحیت اعلام شد و موافقت شرکت ملی نفت ایران برای واگذاری یک میدان برای اکتشاف و تولید به ظرفیت 40 هزار بشکه در روز دریافت شد. در این راستا توافقات اولیه با برخی شرکت‌های بین‌المللی علاقه‌مند به مشارکت انجام شده و طرح توسعه و انتقال فناوری‌های نوین اکتشاف و تولید و سازماندهی و ساختار شرکت‌ها مطالعه شده است.

احداث مجتمع تولید GTO+ (تبدیل گاز طبیعی به الفین‌ها و محصولات پایین‌دستی) که با حجم سرمایه‌گذاری 3 /1 میلیارد دلار در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر به منظور تولید محصولات نهایی اتوکسیلات پلی ال و پروپیلن گلایکل مطالعه و طرح تجاری آن نهایی شد.

اتمام و آغاز بهره‌برداری از کارخانه تولیدکننده شیرآلات کنترلی نفت و گاز: پس از انجام مطالعات امکان‌سنجی و حصول اطمینان از توجیه فنی و اقتصادی طرح، شرکتی با نام گروه توسعه شیرآلات صنعتی نیک‌گستر با ترکیب سهام ایدرو 19 درصد، شرکت گلدن گروپ آلمان 46 درصد و شرکت جیواگروپ ایتالیا 35 درصد در خردادماه 1395 به ثبت رسید. پس از ثبت شرکت و اختصاص زمین در شهرک صنعتی شمس‌آباد و خریداری و حمل و نصب ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز، طرح با سرمایه‌گذاری 410میلیارد ریال، اشتغال‌زایی مستقیم 50 نفر و ظرفیت اسمی سالانه 5259 دستگاه در تاریخ 16 /6 /1395 با حضور وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت افتتاح شد.

♦ همکاری در تولید و تامین لوله‌های Casing و CRA چاه‌های نفت و گاز با شرکت VALLOUREC فرانسه نیز از دیگر همکاری‌های خارجی ایدرو است. در این مورد انتقال تکنولوژی رزوه‌زنی لوله‌ها و تولیدات دیگر در حال انجام است و اخیراً نیز چند سفارش تولید لوله‌های CRA از سوی شرکت‌های نفتی به شرکت لوله‌گستر اعلام شده که در حال پیگیری است.

♦ تولید توربین گاز کلاس F با ظرفیت  MW310 در ایران با شرکت ANSALDO ایتالیا نیز از دیگر مشارکت‌های بین‌المللی ایدرو است.

♦ همکاری با شرکت‌های Siemens و Veolia در زمینه تامین آب واحدهای صنعتی از پساب نیز مشارکت خارجی دیگری است که می‌توان به آن اشاره کرد.

♦ همکاری دیگر با شرکت Wartsila در زمینه بومی‌سازی موتورهای دیزل و همکاری در حوزه نیروگاهی و LNG است. در این مورد مقرر شده صادرات به کشورهای منطقه در طرح تجاری منظور شود، برنامه بومی‌سازی اصلاح شده و مرزبندی بین فازهای مختلف شفاف و ارائه خدمات بهره‌برداری، تعمیرات و خدمات پس از فروش افزوده شود.

4- مشارکت در صنعت دریایی

دستیابی به رکورد در نصب و راه‌اندازی سکوی نفتی در فازهای پارس جنوبی در سال 1395 بوده است.

تکمیل و بهره‌برداری از طرح حوض‌های خشک کشتی‌سازی بندرعباس با ظرفیت تعمیر سالانه 120 هزار تن انواع کشتی در منطقه ویژه اقتصادی کشتی‌سازی خلیج فارس: طرح احداث حوض‌های خشک ساخت و تعمیر شناورهای دریایی، با هدف دستیابی به بخشی از بازارهای پررونق و سودآور این صنعت در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای و با به‌کارگیری توان و استعداد متخصصان داخلی به منظور ساخت و تعمیر کشتی‌های بزرگ نفتکش و گازبر آغاز شد. کارگاه‌های صنعتی در فاز دوم این پروژه با حجم سرمایه‌گذاری 246 میلیون دلار اجرا خواهد شد. این طرح شامل دو حوض خشک برای تعمیرات و نوسازی و محصولات طرح مشتمل بر ساخت و تعمیر انواع کشتی‌های نفتکش VLCC با ظرفیت 300 هزار تن و ساخت و تعمیر انواع کشتی‌های LNG Carrier با ظرفیت 250 هزار مترمکعب، ساخت و تعمیر انواع کشتی‌های حمل کانتینر اندازه پاناماکس و ساخت و تعمیر انواع کشتی‌های فله‌بر در سایز پاناماکس است. سرمایه‌گذاری این طرح 4500 میلیارد ریال بوده است (افتتاح در 18 مرداد 96).

تحویل کشتی کانتینربر اقیانوس‌پیمای ایران-کاشان، به شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به ظرفیت TEU 2200 

همکاری برای ساخت و تعمیر کشتی‌های پهن‌پیکر در کشتی‌سازی ایزوایکو بندرعباس با مشارکت DSME کره‌جنوبی صورت گرفته است. تفاهم‌نامه این همکاری امضا شده و ایجاد شرکت مشارکتی میان ایدرو، شرکت‌های ملی نفتکش ایران و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران مصوب شده است و مراحل ثبت شرکت در حال پیگیری است.

5- مشارکت در صنعت فولاد

مشارکت با شرکت ولورک فرانسه برای تولید لوله‌های Casing و CRA: هدف از این طرح، انتقال تکنولوژی، راه‌اندازی خط لوله‌سازی CRA و رزوه‌زنی لوله از خانواده VAM در شرکت لوله‌گستر اسفراین است.

6- مشارکت در حوزه بالگرد غیرنظامی

با توجه به نیاز مبرم بخش‌های مختلف کشور از جمله امداد و نجات، هلال‌احمر، وزارت نفت و... به بالگرد و تاکید ریاست محترم جمهور به ورود وزارت صنعت، معدن و تجارت به تولید مشترک بالگرد با همکاری شریک معتبر خارجی، ایدرو انجام این پروژه را بر عهده گرفت و اقدامات مربوط به تدوین مدل همکاری ایدرو-پنها، مذاکره با شرکت لئوناردو به‌عنوان یکی از شرکت‌های پیشگام در عرصه بین‌المللی در زمینه صنایع هوایی، دفاعی و امنیتی، مذاکره با شرکت ایرباس و شرکت راشن هلی‌کوپتر را تاکنون انجام داده و پروژه در حال پیشرفت است.

7- مشارکت در حوزه توسعه صنعتی

امضای تفاهم‌نامه و قرارداد میان ایدرو و دفتر اقتصاد و صنایع ایالت باواریا آلمان، افتتاح دفاتر تجاری صنعتی در مونیخ برای ایدرو و در تهران برای ایالت باواریا آلمان، برگزاری چندین کارگاه از سوی طرف آلمانی برای شرکت‌های ایرانی در حوزه صنعت ریلی، ایمنی و بهره‌وری و طراحی کشتی و انعقاد تفاهم‌نامه در موضوعات آموزشی و مفاهیم مدیریتی و برگزاری دوره‌های تخصصی در صنایع هدف ایدرو از جمله اقدامات در این حوزه بوده است.

طراحی و اجرای طرح پرورش 500 مدیر در کلاس جهانی، از آنجا که آموزش و توسعه توان مدیریت کشور در حوزه صنعت، یکی از ماموریت‌های مهم ایدرو است، فاز نخست پرورش 100 مدیر در حال اجراست.

فعالیت‌های آموزشی، مشاوره‌ای و ترویجی شامل همکاری با موسسات آموزشی مطرح جهانی برای ارائه دوره‌های آموزشی نوین، طراحی و راه‌اندازی دوره‌های کوتاه‌مدت جدید بین‌الملل اجرایی شد.