بیم بورس

مرضیه محمودی: رشد بازار سهام و خروج سرمایه از بازار ارز و طلا آرزوی اقتصاد ما بود. آرزویی که چند ماهی است محقق شده. تنها در فروردین سال جاری، شاخص کل بورس تهران ۳۵ درصد رشد کرد و به کانال ۷۰۰ هزار واحد رسید. آمارها می‌گوید روزانه به‌طور متوسط ۵۸۰۰ میلیارد تومان سرمایه وارد بورس می‌شود و مردم برای دریافت کد بورسی و ثبت‌نام از نیمه‌شب در صف می‌مانند. این استقبال اما حالا برای همان‌ها که رویای رشد بورس را داشتند نگران‌کننده شده. دلیل واضح است.

 بورس ما درست در حالی رشد کرده که اقتصاد جهان به دلیل شیوع کرونا بدترین بحران نیم‌قرن اخیر را پشت سر می‌گذارد. پیش‌بینی‌ها می‌گوید، کرونا نرخ رشد اقتصادی جهان را تا 5 /2 درصد کاهش می‌دهد، قیمت نفت افت بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده و به ۲۰ دلار در هر بشکه رسیده و حتی قیمت منفی را هم تجربه کرده است. با این رویدادها، بورس‌های جهانی روزگار خوشی ندارند. اقتصاد ایران هم با کرونا درگیر است و هم با مشکلات همیشگی‌ای مانند کسری بودجه،‌ تورم حدود 40 درصد و تحریم‌ها. اما بورس ایران تمام تحولات منفی را نادیده گرفته و فقط رشد می‌کند. مردم از اقتصادی که در بهترین حالت در سال جاری منفی شش درصد کوچک‌تر می‌شود، انتظار سودهای کلان دارند. سودی حداقل معادل تورم.

اما چه شد که در این آشفته‌بازار اقتصادی بورس ما شکوفاترین روزهای خود را می‌گذراند؟ بودجه سال ۹۹، می‌گوید دولت امسال حساب ویژه‌ای روی فروش اموال مازاد و شرکت‌های خود بازکرده است. درآمد ۴۹ هزار میلیارد‌‌تومانی دولت از این محل ۱۱ برابر درآمد پیش‌بینی‌شده دولت در سال قبل است. بسیاری معتقدند، بازار سهام برای دولت امسال دو کارکرد اساسی دارد. تامین بخشی از کسری بودجه و مهار تورم. چراکه دولت برای تامین بخش زیادی از هزینه‌های خود نیاز به نقدینگی دارد که یا باید از محل بانک مرکزی تامین شود یا راهی که اکنون پیدا کرده، بورس.

چرا باید نگران بازار بزرگ سهام باشیم؟ دلیل ورود دولت در نقش یک بازیگر اقتصادی است. بازیگری که به‌محض ورود قواعد بازی را بر هم می‌زند، شکل انتظارات را تغییر می‌دهد و در نهایت ناگهان از آن خارج می‌شود. نتیجه را بارها در بازارهای دیگر دیده‌ایم.

این مداخله همان چیزی است که رویای محقق‌شده بازار بزرگ را به نگرانی بزرگ اقتصاد تبدیل کرده است.