تاریخ انتشار:
مرهمی برای فراموشی زخم روس‌ها
رویای گازی لهستان
شیوا سعیدی: حدود یک سال قبل لهستان شعله‌ای را روشن کرد که شعله امید خوانده می‌شد؛ نخستین شعله در این کشور که با گاز طبیعی می‌سوخت. تصویر این شعله در گازتا ویبورژا و رژسپوس پولیتا، دو روزنامه برتر لهستان منتشر شد. روی تصویر نوشته شده بود: شعله امید را خاموش نکنید و از خوانندگان می‌خواست توسعه صنعت گاز طبیعی را حمایت کنند. در کشوری کاتولیک، معنای این تصویر اجتناب‌ناپذیر می‌نمود؛ لهستان به یک کاتدرال تبدیل شده بود و این شعله عظیم شمع دعا بود؛ دعایی برای استقلال صنعت انرژی.
از زمانی که وزارت انرژی آمریکا در آوریل 2011 اعلام کرد ممکن است لهستان ذخایر عظیمی از گاز طبیعی در اختیار داشته باشد (حدود 3/5 هزار میلیارد مترمکعب) این میزان برای 300 سال مصرف کافی بود. به این ترتیب تب هیدروکربن تمام کشور را فرا گرفت. حتی هنگامی که تحقیق موسسات زمین‌شناسی لهستان و آمریکا در اوایل سال 2012 این تشخیص را 90 درصد کاست، اعتماد مردم به رشد صنعت گاز طبیعی تغییری نکرد. در هیچ نقطه دیگری از اروپا گاز طبیعی چنین شور و شوقی را میان سیاستمداران و مردم ایجاد نکرده بود. دولت تاکنون اجازه 111 عملیات اکتشافی در حوزه‌ای به مساحت 35 هزار مایل مکعب یا به عبارت دیگر یک‌سوم مساحت لهستان را صادر کرده است و در این میان نظرسنجی‌های مربوط به سال گذشته نشان می‌دهد 73 درصد این کشور 40میلیونی از توسعه صنعت گاز دفاع می‌کنند. همان‌طور که تحقیقات و متون رسمی نشان می‌دهد گاز طبیعی میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری خارجی را به این کشور سرازیر می‌کند، هزاران شغل تازه ایجاد می‌کند و علاوه بر تمام این موارد رونقی به بخش مواد شیمیایی کشور می‌دهد و حتی سبب می‌شود لهستان به یک صادر‌کننده گاز طبیعی تبدیل شود، یا به قول رادسلوف
سیکورسکی وزیر امور خارجه به «نروژ دوم» تبدیل شود اما دلیل واقعی اینکه گاز طبیعی چنین سر و صدایی در لهستان به راه انداخته، احساسات عمیق و خفته برای تاریخ است، جایی که افسانه ظلم روسیه به لهستان همچنان باقی مانده است. مردم امید دارند گاز طبیعی اتکای روسیه به سوخت‌های فسیلی را بکاهد و از سوی دیگر این کشور را به آمریکا که پیشتاز استخراج گاز طبیعی است، نزدیک‌تر کند. دونالد تاسک نخست وزیر لهستان هنگامی که شعله امید برای نخستین مرتبه روشن شد، گفت: پس از سال‌ها وابستگی به همسایه وسیع‌ترمان، امروز می‌توانیم بگوییم نسل من روزی را خواهد دید که در حوزه گاز طبیعی مستقل است و خود شرایط هر معامله را تعیین می‌کند. با این وجود لهستان تا حدودی از لحاظ انرژی مستقل است و اکنون روی راه‌حل‌های حساس‌تری برای یافتن منابع مختلف انرژی فعالیت می‌کند. گاز شامل 13 درصد ذخیره اصلی انرژی است. دولت نیز سعی دارد با تحقیقات درباره پایانه‌های گاز طبیعی مایع در دریای بالتیک، گسترش تجهیزات مربوط به ذخیره کردن گاز طبیعی و خط لوله‌هایی با جریان برعکس بین جمهوری چک و آلمان، راه‌های دستیابی به گاز طبیعی را گسترش دهد. علاوه بر آن برنامه‌هایی برای
احداث یک واحد انرژی هسته‌ای با ظرفیت سه گیگابایت تا سال 2023 وجود دارد و البته قرار است تا سال 2030 ظرفیت آن دو برابر شود. در حالی که فشار برای دستیابی به منابع انرژی قابل تجدید کاسته شده است و قیمت تولید انرژی بادی و خورشیدی همچنان کاهش می‌یابد، رشد در این حوزه سرعت بیشتری می‌گیرد. از همه مهم‌تر، لهستان به عنوان نهمین تولید‌کننده بزرگ زغال‌سنگ (و دومین تولید‌کننده بزرگ در اروپا) حدود 90 درصد الکتریسیته خود را از زغال‌سنگ داخلی به دست می‌آورد. این کالا ماده‌ای است که ذخیره آن احتمالاً صدها سال طول خواهد کشید. وابستگی واردات انرژی لهستان یکی از پایین‌ترین میزان‌های وابستگی انرژی در کشورهای عضو اتحادیه اروپاست. این کشور باید از زغال‌سنگ گذر کند تا میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را بکاهد اما تحقیقی که در سال 2011 توسط دانشگاه کرنل انجام شد نشان می‌دهد هر چند بر اساس تبلیغات به نظر می‌رسد گاز طبیعی پاکیزه‌تر باشد، اما ممکن است میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای آن تفاوت چندانی با زغال‌سنگ نداشته باشد. هیچ یک از این موارد دولت لهستان را از هدف خود باز نداشت. هدفی که بدون توجه به تمام اعتراضات برای توسعه آن فشار
می‌آورد و همزمان گاز طبیعی به یک ابزار ایدئولوژیک قدرتمند در سیاست خارجی کشور بدل شده است. آگاتا هینک یکی از تحلیلگران بخش انرژی در اتاق فکر لهستانی دموس اروپا می‌گوید: سال‌های متمادی است که دولت لهستان سیاست‌های مرتبط با انرژی را نادیده می‌گیرد. با ظهور ذخایر گاز طبیعی این وضعیت تغییر کرده است. بخش اعظم سیاست خارجی ما درباره مسائل امنیتی معمول بود اما اکنون درباره خلق و ایجاد ارتباط میان بازارهای جدید است. در چنین حالتی بازارهای جدید به معنای بازارهایی فراتر از روسیه است؛ کشوری که سرمایه‌گذاری‌اش در لهستان چندان خوشایند نیست. در اوایل سال جاری، پارلمان این کشور مخالفت خود را درباره پیشنهاد خرید گروه مقروض لوتوس (دومین پالایشگر بزرگ لهستان) توسط روسیه اعلام کرد. در ماه اکتبر نیز رویترز گزارش داد میان 1621 شرکت خارجی بزرگ در لهستان، 389 مورد به آلمان تعلق دارد و فقط پنج شرکت بزرگ روسی در این کشور فعالیت می‌کنند. از لحاظ اقتصادی انرژی کمترین اهمیت را در ارتباط میان دو کشور دارد. روسیه در حال حاضر تهیه‌کننده تمام نفت و دوسوم گاز لهستان است یا به عبارت دیگر حدود 11 میلیارد متر مکعب در سال گاز برای این کشور
فراهم می‌کند. PGNiG بزرگ‌ترین شرکت نفت و گاز لهستان قراردادهای بلندمدتی با گاز پروم روسیه (بزرگ‌ترین تهیه‌کننده گاز طبیعی) دارد. لهستان با امید به رقابت در انقلاب انرژی آمریکا، به این کشور تکیه کرده تا مسیر را روشن کند. فارین پالیسی
دیدگاه تان را بنویسید