بورس‌بازان از عرش به فرش رسیدند

بررسی روند شاخص‌های مهم بورس مشخص می‌شود بازار سرمایه در چهار سال گذشته همواره از رشد منطقی و قابل قبولی برخوردار بوده است و در بعضی از سال‌ها در بین کلیه بورس‌های جهان که نزدیک به 100 بورس می‌شوند حائز رتبه‌ اول از لحاظ بازدهی با رشدی معادل 130 درصد بوده است. اگرچه نوسانات شاخص و صعود و نزول آن امری طبیعی و جزو بازار سرمایه است ولی با نگاهی بلند‌مدت شاهد رشد شاخص کلی از 23 هزار و 294 واحد در پایان سال 89 به 25 هزارو 906 واحد در سال 1390 و 38 هزارو 41 واحد در پایان سال 1391 و 81 هزارو 281 واحد در تاریخ 4/11/92 هستیم که حاکی از سرمایه‌گذاری منطقی در این بازار محسوب می‌شود. اگر چه شاخص کل از 15 دی‌ماه 1392 کاهش قابل توجهی داشته است و از 89 هزار و 501 واحد کاهش 10 هزار‌واحدی را نیز متحمل شده است. لکن حجم و ارزش معاملات، تعداد دفعات معاملات و ارزش بازار رشد قابل توجهی داشته‌اند. ارزش بازار از 111 هزار میلیارد تومان در پایان سال 1389 به 128 هزار میلیارد تومان در پایان سال 1390 و به حدود 400 هزار میلیارد تومان یعنی معادل 50 درصد GDP تولید ناخالص داخلی کشور در تاریخ 4/12/92 رسید که رشدی درخور توجه بوده است. متوسط نسبت P/E نیز افزایش یافته است. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود سال 1392 سالی استثنایی برای بورس بوده است. اگرچه به‌خاطر تصمیمات اخیر دولت و مجلس در رابطه با افزایش قیمت خوراک و افزایش بهره مالکانه و سایر عوامل روند رشد بورس از نیمه دوم دی‌ماه کاهش یافته است اما با نگرش بلندمدت، بازار سرمایه با اعتماد‌سازی توانسته است بخش مهمی از نقدینگی را جذب و به بخش‌های تولیدی و صنعتی تزریق کند. نقدینگی‌ای که می‌توانست به سمت بازار ارز، طلا و مسکن هدایت شود و مشکلات تورمی و اجتماعی و سیاسی در برداشته باشد. عوامل اصلی در فراز و فرود بورس را می‌توان در رابطه با رشد و صعود شاخص به افزایش قیمت دلار، افزایش سودآوری شرکت‌ها، پیروزی دکتر روحانی در انتخابات، اجرایی‌ شدن توافقنامه ژنو و کاهش ریسک‌های سیاسی و سیستماتیک دانست.

اگرچه کاهش چشمگیر اخیر بورس نیز که تاکنون دو هزار واحد افت شاخص در یک روز سابقه نداشته است نشات‌گرفته از شوک مجلس به بورس و نرخ بهره مالکانه 30 درصد برای معدنی‌ها به همراه نرخ خوراک گاز 15سنتی بود که بعد 13 سنت مورد تصویب قرار گرفت از طرفی نقش بازار پول از بابت افزایش نرخ سود سپرده‌ها که در برخی از موسسات بالغ بر 28 درصد در یک سال است و نرخ اوراق مشارکت بانک مرکزی که 23 درصد شش‌ماهه تضمین شد، موجب کاهش شاخص شد. در کنار این عوامل اساسی، جو روانی، ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شایعات مربوط به تغییرات مدیران سازمان بورس، رشد بی‌رویه قیمت سهام برخی از طرح‌ها که هنوز به بهره‌برداری کامل نرسیده بودند، توقف نمادهای پتروشیمی، انتقال برخی از شرکت‌ها به بازار توافقی و اجرای فاز دوم هدفمندی و انتظار افزایش قیمت انرژی موجب نگرانی سهامداران شده است. البته سهامداران بورس را می‌توان به دو گروه طبقه‌بندی کرد. گروه اول که حرفه‌ای‌تر و بلندمدت به بازار نگاه می‌کنند و همواره به بازار وفا دارند و توانسته‌اند با خرید سهام شرکت‌هایی که از نظر بنیادی و فاندامنتال از موقعیت خوب و مطلوب برخوردار هستند سود و بازده قابل توجهی کسب کنند. این گروه به نوسانات مقطعی توجه ندارند و سرمایه‌های خود را عجولانه و تحت شرایط هیجانی از بازار خارج نمی‌کنند و گروه دیگر مبتدی هستند و متاسفانه بر اساس جو روانی و بدون تحلیل مستقیم وارد بازار می‌شوند و تصمیمات عجولانه و غیرحرفه‌ای آنان هم به خودشان لطمه وارد می‌کند و هم به کل بازار سرمایه. تعجیل این گروه در فروش سهام شرکت‌ها موجب پشیمانی آنان در آینده خواهد شد به ویژه آنکه در شرایط فعلی قیمت خیلی از سهام به کف قیمت رسیده است و دولت نیز از بازار سرمایه حمایت می‌کند.