تغییر نسل در راه است
پیرسالاری در عربستان سعودی
اکنون دوران خوبی برای عربستان سعودی نیست. عربستان درگیر مبارزه در بازار نفت جهانی علیه تازه به دوران‌رسیده‌های نفت شیل آمریکاست.
اکنون دوران خوبی برای عربستان سعودی نیست. عربستان درگیر مبارزه در بازار نفت جهانی علیه تازه به دوران‌رسیده‌های نفت شیل آمریکاست. عربستان نگران است که آمریکا به توافقی هسته‌ای با ایران دست یابد و به قدرت شیعی‌ای نزدیک‌تر شود که برای نفوذ در منطقه در حال رقابت است. عربستان در تلاش برای از دور خارج کردن بشار اسد رهبر سوریه که هم در حال تقویت متحد خود یعنی ایران و هم ایجاد نسل جدیدی از افراط‌گرایی است شکست خورده است. عربستان در مبارزه علیه افراط‌گرایان با آمریکا همکاری می‌کند اما در کشور خود ترس از خیزش حملات تروریستی از نوعی که ریاض در فاصله سال‌های 2003 و 2005 متحمل شد در حال افزایش است. در واقع، برخلاف تلاش‌های عربستان برای تقویت و گسترش منطقه امنیتی، در چهارم ژانویه یک بمبگذار انتحاری یک ژنرال سعودی و دو سرباز را در مرز عراق کشت. امنیت در مرز با یمن دیگر برقرار نیست.
جای تعجب ندارد که سپس سعودی‌ها از اخبار مبنی بر بستری شدن پادشاه 90ساله خود در 31 دسامبر به دلیل مشکلات تنفسی یکه خوردند چرا که مقامات دلیل آن را ذات‌الریه اعلام کرده بودند. بستری شدن وی نگرانی خاصی را ایجاد کرد چون پادشاه همیشه در تاسیسات درمانی کاخ‌هایش درمان می‌شود. تا هفتم ژانویه شایعات محلی این‌گونه گسترش یافت که پادشاه می‌تواند ملاقات‌کنندگان را به حضور بپذیرد. اما مشخص است که پادشاه تا مدتی در انظار حضور پیدا نمی‌کند. مردی که به جانشینی وی منصوب شده برادر ناتنی‌اش شاهزاده سلمان است. اما شاهزاده جوان و بی‌تجربه نیست؛ او 78ساله است و گفته می‌شود از زوال عقل رنج می‌برد.
قدرت در نظام پیچیده عربستان سعودی به فرزند ارشد منتقل نمی‌شود. بلکه از برادر به برادری از میان 45 پسر این خاندان که فرزندان همسران عبدالعزیز بن سعود هستند منتقل می‌شود که دولت و قدرت را در سال 1932 پایه‌گذاری کرد. این روزها تمام این فرزندان یا مرده‌اند یا پیر شده‌اند.
احتمالاً به دلیل ضعف ذهنی شاهزاده سلمان، در مارس گذشته ملک عبدالله گامی اضافی در جهت انتصاب وارث جانشین یعنی برادر جوان‌تر خود مقرین برداشت که خلبان 69ساله آموزش‌دیده نیروی هوایی بریتانیا و رئیس پیشین اطلاعات و فرماندار پیشین مدینه است. خالد المعینا یک روزنامه‌نگار پیشکسوت می‌گوید: «جانشینی همیشه منظم بوده و پادشاه بعدی قطعاً سلمان است. اما امکان هر رخدادی بعد از آن وجود دارد.»
کار دشوار منتقل کردن این قاعده به نسل بعد یعنی صدها شاهزاده‌ای است که بر سر قدرت رقابت دارند. این شاهزاده‌ها شامل محمدبن نایف، وزیر کشور و عضو خاندان قدرتمند سدیری است. اما به نظر می‌رسد ملک عبدالله تلاش می‌کند پسران خود یعنی متعب (رئیس گارد ملی) و میشال (فرماندار مکه) را به قدرت برساند.
سیاست خارجی عربستان بخش آسانی از کار پادشاه آینده است. مشکلات در داخل کشور زیاد و توجه به آنها کم است. لیبرال‌ها نسبت به سرعت اندک اصلاحات در کشوری که شرع قانون اساسی آن است و زنان هنوز اجازه رانندگی ندارند اعتراض دارند در حالی که تشکیلات مذهبی وهابیت معتقد سد راه ابتکاراتی چون انتصاب 30 زن در هیات مشاوره‌ای مجلس شوراست. جمعیت شیعه در شرق کشور که 15 درصد سعودی‌ها را تشکیل می‌دهد ناآرام است.
در کل، جمعیت 30میلیونی جوان و در حال رشد به شغل نیاز دارد. این به معنای کاهش سوبسیدها و کمک‌ها، و قطع وابستگی اقتصاد به نفت است. بیشتر سعودی‌ها ملک عبدالله را پدری خیراندیش می‌بینند. جانشینان وی اینقدر خوش‌شانس نخواهند بود.
منبع:اکونومیست
دیدگاه تان را بنویسید