که نساجی مازندران یاد باد

سرنوشت این کارخانه به دلیل مسائل نیروی انسانی، خصوصی‌سازی، تطابق نداشتن تسهیلات با فضای مدیریت کاری و اینکه در این سال‌ها تصمیمات سیاسی سلیقه‌ای گرفته می‌شد، تحت تاثیر قرار گرفته و در نهایت باعث شد این مجموعه در زمینه تولید با مشکلات جدی روبه‌رو شود. اما از آنجا که یکی از باسابقه‌ترین و قوی‌ترین واحدهای صنعتی در حوزه نساجی به شمار می‌رود، سرنوشت کارخانه نساجی مازندران به عنوان برندی قدیمی و خوشنام حائز اهمیت است. این واحد صنعتی در سال 1336 با مجوز وزارت اقتصاد با نظارت سازمان برنامه و بودجه وقت در زمینی به مساحت تقریبی 30 هکتار با بخش‌هایی نظیر سالن‌های ریسندگی، بافندگی، رنگرزی، پشتیبانی و رفاهی در بخش شرقی شهرستان قائمشهر با هدف تولید منسوجات پرده‌ای، ملحفه، پیراهن و فاستونی ساخته شد. رشد و توسعه نساجی مازندران به حدی رسیده بود که فروشگاه‌های آن حتی در دورترین شهرستان‌های کشور نمایندگی داشت. اما در سال 72 این کارخانه از سوی بانک صنعت و معدن بابت بدهی‌اش به بانک ملی واگذار شد. در سال‌های اخیر هم به دلیل مشکلات متعدد این کارخانه به مرز کما و تعطیلی کشانده شد. به طوری که تلاش‌های دولت‌های مختلف در سطح ملی و استانی به همراه پیگیری‌های نمایندگان شهرستان قائمشهر در احیا و بازسازی و حل کامل مشکلات این شرکت به ثمر نرسید اما با تلاشی که از یک سال پیش صورت گرفته این کارخانه تولید خود را از سر گرفته است.

‌ آیا احیای این کارخانه می‌تواند تداوم تولید را به همراه داشته باشد؟

عمر متعارف یک واحد صنعتی می‌تواند بین 200 تا 600 سال باشد. به همین دلیل در برخی واحدهای صنعتی کشورهای خارجی عمر واحد صنعتی‌ای را که به سال‌های زیادی می‌رسد پایان عمر یک کارخانه نمی‌دانند و اگر کارخانه‌ای 600 سال عمر داشته باشد، اتفاقاً در عرف تجاری کارخانه‌ای جوان محسوب می‌شود. بنابراین نباید به لحاظ سن و سال‌های عمر یک واحد صنعتی برای کارخانه‌ای مرگ زودرس بخواهیم از این رو من به ادامه زندگی این واحد تولیدی در بلندمدت امیدوارم. کارخانه نساجی مازندران با همه ظرفیت‌هایی که دارد از نظر عرف تجاری دنیا، اهمیت استراتژیک بودن کالاهای تولیدی و چرخه اقتصادی ثابت کرده است می‌تواند به نفع اقتصاد ملی و تولید داخلی بقا یابد. خوشبختانه در یک سال گذشته روند حل و فصل مسائل کارخانه سرعت زیادی به خود گرفته است. بر اساس تعیین تکلیف‌ها قرار شد سرمایه‌گذاری که در این زمینه از اهلیت لازم برخوردار باشد، مدیریت و مالکیت کارخانه را به دست بگیرد و مسوولان سعی کردند وظیفه خود را در این زمینه ایفا کنند.

‌وضعیت این کارخانه هم‌اکنون به لحاظ تولید چگونه است؟

بیشتر کارشناسان و مسوولان اقتصادی مازندران بر این باور هستند که اگرچه اجرای اصل44 و خصوصی‌سازی ادارات و صنایع دولتی در واقع در راستای افزایش کیفیت تولیدات، افزایش رقابت، افزایش سطح تولید و در نتیجه اشتغال‌زایی بیشتر طراحی شده است اما از آنجا که نساجی قائمشهر که صنعتی دولتی و متعلق به وزارت صنعت، معدن و تجارت بود، در فرآیند خصوصی‌سازی به نوعی به خاطر اینکه به اهل آن سپرده نشد، قربانی شد. واگذاری به تامین اجتماعی که یک نهاد دولتی محسوب می‌شود و بانک‌ها یا افراد غیرمتخصص از بخش خصوصی بود که این صنعت را به تدریج به ضعف، رکود و تعطیلی کشاند. اما خوشبختانه از دو سال پیش فعالیت کارخانه‌های تعطیل‌شده قائمشهر از سرگرفته شده و اکنون دو کارخانه شماره یک و سه تقریباً فعال شده و کارگران کارخانه شماره دو نیز به کارخانه شماره سه منتقل شده‌اند.

وزیر صنعت و وزیر اقتصاد در راستای احیای این کارخانه به زیرمجموعه‌های خود دستور مساعدت دادند و بانک ملی هم در این زمینه تعاملات بسیار خوبی انجام داد و با مدیریتی که رئیس کارخانه به‌عنوان سهامدار اصلی در زمینه تسهیلات انجام داد، مشکلاتی که باعث کندی حرکت کارخانه می‌شد و مربوط به مطالبات بازنشستگان بود، برطرف شد. در واقع ردیفی از محل حساب‌های کارخانه پیدا شد که این پرداخت‌ها نیز صورت بگیرد و به روزهای عدم پرداخت مطالبات بازنشستگان خاتمه دهیم. این اقدامات و مدیریت‌ها باعث شد وضعیت بهتری را برای کارخانه نساجی مازندران شاهد باشیم به‌ویژه اینکه شاید بالغ بر 300 میلیارد تومان ماشین‌آلات که در محل کارخانه پلمب بود، مساله ترخیص آن انجام شده یا در مراحل پایانی پروسه خود به سر می‌برد و سوله‌های محل نصب هم آماده شده است. در نتیجه کارخانه‌ای که نمی‌توانست مشکلات بازنشستگان خود را حل کند و خط تولیدش را با 400 نفر پرسنل ادامه دهد و پرداخت‌های خودش به کارگران را به‌صورت منظم انجام دهد، در حال حاضر آماده توسعه و نصب ماشین‌آلاتی است که در محل خود کارخانه موجود است. در واقع الان شرایط مناسبی برای اینکه این واحد تولیدی مهم و پرآوازه در عرصه اقتصادی کشور ورود پیدا کند، وجود دارد. انتظار داریم با حمایت‌ها و پشتیبانی و همت متخصصان تولید کالا در این کارخانه افزایش یابد و رونق بگیرد. هم‌اکنون کارکنان این مجموعه که نزدیک به 400 نفر هستند، در سه شیفت مشغول به کار هستند و می‌توانیم با رونق کار و توسعه این کارخانه به دو برابر شدن این تعداد کارگران در آینده نزدیک امیدوار باشیم.

‌سرنوشت سرمایه‌گذار ترکی که چند سال گذشته تمایل به سرمایه‌گذاری در این کارخانه داشت، به کجا رسید؟

سرمایه‌گذار ترک در نهایت به دلیل بحث حقوقی که در ترکیه برایش پیش آمده بود و موضوعی که به کارخانه ربطی نداشت، دچار مشکلات حقوقی در ترکیه شد و این کارخانه بر اساس یک توافق در یک تفاهم رسمی بررسی‌شده از نظر حقوقی در اختیار سرمایه‌گذار ایرانی که با توافق همان مجموعه ترکیه‌ای منطبق شده و توافق صورت گرفته نشان می‌دهد این انتقال کاملاً بر اساس قانون صورت گرفته و سرمایه‌گذار خارجی اکنون در مدیریت مجموعه نقشی ندارد.

‌ چه کسانی دنبال احیای نساجی مازندران هستند؟

وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان صنعت مازندران پیگیر این قضیه هستند. در واقع وظیفه خود می‌دانند که از تمامی بنگاه‌های تولیدی حمایت کنند و نسبت به همه مسائل واحدهای تولیدی حساس باشند همچنین برای بقا، احیا، تثبیت و اقتدار مشکلات این کارخانه‌ها را پیگیری کنند. یک برنامه عملیاتی لازم است تا نسبت به احیای کارخانه نساجی مازندران در سال 1393 اقدام شود اما در داخل استان، استاندار، معاونان استاندار، در داخل شهرستان، فرماندار و همچنین نمایندگان شهرستان قائمشهر و در سطح ملی هم مدیریت عامل بانک ملی و... در این کار نقش داشته‌اند.

ناگفته نماند احیای این کارخانه خواست ملی بوده است. حتی ائمه جمعه و نماینده ولی‌فقیه، همچنین امام جمعه قائمشهر همه اینها در سخنرانی‌های مختلف خود ابراز علاقه‌مندی کرده بودند که این احیا صورت گیرد و به نظر می‌رسد توجه دولت یازدهم و پیگیری‌های دولتمردان آن بسیار افتخارآمیز است. طی این سال‌ها بارها و بارها مساله نساجی مازندران مطرح می‌شد اما تبدیل به بحثی تقریباً لاینحل شده بود. در سفرهای مختلف هیات دولت گذشته و همچنین سفر مقامات ارشد ملی و استانی این مجموعه همیشه مشکلات و تصمیم‌گیری‌هایی می‌شد، اما اجرا نمی‌شد. در نهایت حتی معضل ملی شده بود و بحث‌های زیادی در استانداری بابت این مساله صورت گرفت که به نظر می‌رسید این مشکلات حل نشدنی‌اند. در حالی که طی اقدامات اخیر مطالبات این کارخانه هم در مراحل پایانی پرداخت است و احیای آن و تولید فعلی کارخانه هم توجیه اقتصادی دارد و امیدواریم توسعه آن را در آینده‌ای نزدیک ببینیم. برای محصولات تولیدی این کارخانه مشتری وجود دارد و الان کارکنان این کارخانه به این انگیزه در سه شیفت کار می‌کنند. بنابراین برای احیای کارخانه نساجی مازندران عزم استانی و عزم ملی بسیاری شده و سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران از همه برای این یاری ‌رساندن قدردانی می‌کند و امیدواریم با ادامه یاری‌ها شرایط توسعه این کارخانه را مهیا کنیم.

‌قرار شده کارخانه جدیدی بسازید یا همان کارخانه قدیمی را بازسازی می‌کنید؟

در گذشته برای این کارخانه مکانی جدید در نظر گرفته شده بود و الان هم توسعه آن در محل جدید صورت می‌گیرد و در محل قبلی به دلیل اینکه کاربری شهری و مسائل دیگر وجود داشت، بحث انتقال انجام شده بود و همه فعالیت‌های این کارخانه که گفته شد، در یک مکان جدیدی در حال انجام است و سه شیفت کار پرسنل هم در محل جدید صورت می‌گیرد. در محل سابق این کارخانه برنامه‌ای برای این صنعت وجود ندارد و امکانات مهیا نیست. کارخانه نساجی مازندران جدید در بیرون شهر و در مکانی که امکان کار صنعتی و توسعه کارشناسی شده قرار گرفته و مکان جدید برای فعالیت‌های کارخانه مناسب‌تر است.

‌چقدر سرمایه‌گذاری برای توسعه نساجی مازندران لازم است؟

صنعت نساجی مازندران احیا شده است اما برای توسعه آن صد میلیارد تومان برای خریداری و فک پلمب شش‌ساله دستگاه‌های جدید نساجی در گمرک هزینه شده و برخی از آنها به خاطر بدهی‌هایی که وجود داشت، در مراحل پایانی فک پلمب هستند. مشکلات این‌چنینی حل شده و سوله‌ها هم آماده است و به نظر می‌رسد اکنون با مجموعه ماشین‌آلات موجود می‌توانیم تقریباً امکان جذب پرسنل‌های جدید را داشته باشیم. در مورد خرید ماشین‌آلات و نصب سوله سرمایه‌گذاری‌های لازم انجام شده اما در مورد مسائل کلی و تجهیزات، مدیریت سرمایه‌گذاری قابل قبولی در جریان است و به نظر می‌رسد کاملاً شدنی است. عمده هزینه برای ماشین‌آلات و ساختمان‌ها برآورد شده است. با توجه به اینکه به 400 نفر پرسنل حقوق پرداخت می‌شود می‌توان گفت عدد قابل قبولی است و نسبت به ماشین‌آلاتی که در آن کارخانه نصب شده است هزینه دستمزد طبق برآوردی که شده سهم بسیار بالایی در ادامه توسعه تولید نخواهد داشت.

‌زمینه همکاری با کشورهای خارجی را چطور می‌بینید؟ نیازی به سرمایه‌گذاری و تکنولوژی برای ارتقای صنعت نساجی مازندران توسط کشورهای خارجی هست؟

اکنون در کارخانه نساجی مازندران ماشین‌آلات مناسبی از اروپا تهیه کرده‌ایم و آورده‌ایم ولی از آنجا که واحدهای صنعتی به‌ویژه واحدهای نساجی به سرعت در مسیر تغییرات تکنولوژی قرار می‌گیرند، همواره نسبت به، به‌روز کردن و تکنولوژی‌های نوین خودشان باید اقدام کنند. چون اساساً یکی از ریشه‌های اساسی معضلات واحدهای نساجی در کشور و همین طور کارخانه نساجی مازندران موضوع طرح و برنامه توسعه تولید بوده است. با این حال به نظرم فعلاً از امکانات لازم در نساجی مازندران برخوردار شده‌ایم ولی احتمال می‌رود در آینده باز هم این واحد صنعتی عقب بیفتد. به همین خاطر لازم است نسبت به روزآمد بودن آن سریع‌تر اقدام کنیم. متاسفانه ما در زمینه ماشین‌سازی از سایر کشورهای دیگر عقب هستیم به دلیل اینکه در ساخت ماشین‌های صنعتی نساجی در سطح پیشرفته خودکفا نشدیم و این مستلزم این است که با کشورهای سازنده ماشین‌آلات به‌ویژه در اروپا ارتباط و همکاری داشته باشیم.

‌به لحاظ مواد اولیه چطور؟

در زمینه مواد اولیه کارخانه نساجی با مشکلی روبه‌رو شده‌ایم و متاسفانه حجم زیادی از پنبه که مواد اولیه تولید محسوب می‌شود از خارج وارد کشور می‌شود. درست است که پنبه تولید داخل هم بخشی از نیازهای کشور را تامین می‌کند اما با توجه به سیاست‌هایی که در مورد محصولات جایگزین صورت گرفته کشاورزان تغییر ذائقه دادند و به سمت محصولات جایگزین رفته‌اند و به دلیل اینکه برای کشاورزان جاذبه‌هایی در راستای خودکفایی گندم یا توسعه کشت برنج ایجاد شده حجم تولید کاهش یافته و برای اینکه مصرف کارخانه را تامین کنیم باید پنبه وارداتی تهیه کنیم. در حالی که در استان خراسان یا در سایر نقاط کشور هم امکان تولید پنبه هست و به اندازه قابل قبول این محصول را موجود داریم ولی همچنان محتاج واردات پنبه از خارج کشور هستیم.

‌پیش‌بینی شما از وضعیت بازار چگونه است؟ با توجه به اینکه ایرانیان به سمت برند و پارچه‌های ترکیه‌ای یا کشورهای اروپایی رفته‌اند، چه بازار و میزان تقاضایی برای کالاهای تولیدی این کارخانه در انتظار است؟

محصولات تولیدی این واحد از نظر برابری با بهترین برندهای موجود در دنیا نه‌تنها کم ندارند بلکه از بسیاری از محصولات حتی پوشاک ترک هم بهتر است. مشکل ما این است که از مبادی غیرقانونی ورود پارچه و نخ صورت می‌گیرد. اگر از مبادی قانونی رقابت کنند، شرکت‌ها و واحدهای تولیدی مثل نساجی مازندران می‌توانند به‌راحتی در عرصه بازار داخل رقابت خود را داشته باشند. تصور اینکه نساجی مازندران پارچه و نخ‌هایی که تولید می‌کنند از کیفیت پایینی برخوردار است، درست نیست و لازم است به مردم توصیه کنم از اجناس و برندهای معتبر ایرانی استفاده کنند. منظورمان این نیست که خواسته‌های خود را پایین آورند و با ترحم نسبت به صنعت داخل نگاه کنند اما در زمینه نساجی با توجه به اینکه بهترین پنبه و تکنولوژی را در اختیار تولید قرار دادیم، توان رقابت با بهترین محصولات را در سطح دنیا داریم. منظورمان از حمایت از بخش تولید داخلی این است که به خاطر سودهای بادآورده قاچاق که اخیراً مشاهده شده برخی نهادهایی که باید بیشتر به فکر رفاه عمومی مردم باشند، آنها هم متاسفانه درگیر این مساله به‌صورت گسترده شده‌اند و واردات نخ و پارچه انجام می‌دهند. یعنی رقابت قانونی باشد و فضای قانونی برای تولید و واردات وجود داشته باشد، نساجی مازندران امکان تولید بهترین نوع نخ و پارچه را دارد و از این جهت مردم مطمئن باشند که توقع‌شان به اندازه کافی برآورده خواهد شد.

‌برای صادرات کالاهای تولیدی این کارخانه چقدر برنامه‌ریزی شده است؟

مدیریت داخل مجموعه بنا را بر این گذاشته که نیازهای داخلی را پوشش دهد و امکان صادرات هم در قالب محصولات آماده، مثل لباس و تولید پوشاک وجود دارد. در قالب پوشاک تولیدشده ظرفیت بیشتری هم ایجاد می‌شود و اکنون برخی محصولات‌مان در واحدهای پوشاک صرفاً برای صادرات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

‌این صنعت در چرخه اقتصادی مازندران تاثیرگذار است؟

از نظر روحیه و امید، واقعاً امید بسیار زیادی در دل همه مردم مازندران ایجاد شده است چراکه واقعاً صنعتی با نامی آشنا از زمان قدیم بوده و از نظر اقتصادی کمک می‌کند که مازندران جایگاه گذشته خود را به‌عنوان قطب صنعت نساجی کشور پیدا کند و دوباره رونق سابق را داشته باشد. ضمن اینکه این واحد می‌تواند ده‌ها واحد دیگر را به عنوان زنجیره تولید برای تولیدکنندگان به وجود بیاورد. بنابراین به نظر می‌رسد ایجاد این واحد می‌تواند به‌عنوان یکی از چند واحد مهم صنعتی مازندران نسبت به خوداشتغالی و رقابت برای مردم نقش مهمی ایفا کند. ما خواستار حمایت از تولید داخل هستیم و امیدواریم با شفاف کردن مبادی ورودی و جلوگیری از قاچاق کالا به توان رقابت تولید داخلی افزوده شود. اما پیش‌بینی می‌شود در تولید پارچه و لباس روزی بتوانیم با توسعه واحد صنعتی نساجی مازندران به خودکفایی لازم برسیم و امیدواریم مردم عزیزمان به‌عنوان یک هدیه از تیم جدید مدیریتی کشور واحد نساجی مازندران را پذیرا باشند و ان‌شاءالله بتوانیم تولیدات خوبی را در کارخانه نساجی مازندران پیش رو داشته باشیم.