بهبود عملکرد کمکها
کمک برای توسعه
دهههاست که کشورهای ثروتمند تلاش میکنند فرآیند توسعه جهانی را از طریق اعطای کمکها تسریع کنند.
دهههاست که کشورهای ثروتمند تلاش میکنند فرآیند توسعه جهانی را از طریق اعطای کمکها تسریع کنند. اما اغلب نتایج این هزینهها که اکنون به 135 میلیارد دلار در سال رسیده است به طور مشهود دیده نمیشود. به گفته اریک سولهیم از کمیته همیاری توسعه در سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه «موفقیت به اراده سیاسی کشورهای دریافتکننده کمکها بستگی دارد». این در حالی است که این اراده اکثر اوقات وجود ندارد.
آنچه اعطاکنندگان برایش پول میدهند ممکن است اولویت دریافتکنندگان نباشد. بنابراین کشورهای فقیر اغلب میگویند پول نقد را به چه منظوری میخواهند اما نمیتوانند بر قول و قرار خود پایدار بمانند. کمکهایی که با هدف مدرسهسازی اعطا میشوند ممکن است برای قراردادهای پرمنفعت برای نورچشمیها صرف شوند و مدارس خالی بمانند. آمبولانسهایی که توسط کمکدهندگان خریداری شدهاند ممکن است در انتظار قطعات یدکی بپوسند. اکنون کمکدهندگان رویکرد جدیدی را امتحان میکنند: اعطای کمک به شرط بهبود شرایط. پول نقد به شرط کارایی باعث میشود کمکدهندگان و دریافتکنندگان اهدافی از قبیل کاهش نرخ مرگ و میر کودکان یا افزایش شمار دخترانی که مدرسه را به پایان میرسانند را تدوین و توافق کنند چه مقدار پول در صورت تحقق اهداف پرداخت شود.
رویکردهای متعارف بخش بزرگی از کمکهای بینالمللی را دربر میگیرند اما چندین کشور از جمله بریتانیا و نروژ و کمکدهندگان بزرگ خصوصی مانند بیل و ملیندا گیتس در حال آزمایش رویکرد پول نقد در ازای تحویل هستند.
در حال حاضر، کمکدهندگانی که نگران دزدی یا اتلاف پول هستند برنامههای دقیقی مینویسند تا چگونه پولشان خرج شود و اصرار دارند تا این برنامهها مو به مو اجرا شود. اما این مراقبت تفاوت زیادی ایجاد نمیکند. در کشورهایی که بنگاهها مجبورند بیش از دو درصد هزینه قرارداد را به عنوان رشوه بپردازند ساخت یک مترمربع جاده 50 درصد بیش از کشورهایی هزینه دارد که پرداخت رشوه کمتر است. این امر در حالی است که مقررات ضد فساد بانک جهانی در سراسر جهان و برای تمام کشورها به یک اندازه سختگیرانه هستند.
دلیل دیگری که کمکدهندگان را به تدوین برنامه وامیدارد آن است که آنها به قابلیتهای کارمندان محلی اعتماد و باور ندارند. به گفته آقای سولهیم بدبینیها اغلب منطقی هستند هرچند گاهی از حد فراتر میروند. همزمان ویلیام سیوداف از اندیشکده مرکز توسعه جهانی مستقر در واشنگتن -که پیشرو طرح پول نقد در ازای تحویل است- عقیده دارد که کمکدهندگان از خود ابتکار به خرج میدهند و باعث میشوند طرحها با نیازهای محلی سازگار نباشند. به عنوان مثال، برای مصونسازی کودکان یک کشور ممکن است به جعبههای خنککننده نیاز داشته باشد تا از فاسد شدن واکسنها جلوگیری کند در حالی که کشور دیگر باید هزینه حمل و نقل کارکنان بهداشت را بپردازد تا به روستاهای دوردست بروند. کمکدهندهای که در فاصلهای دور از این کشورها قرار دارد نمیتواند نیاز آنها را متوجه شود.
در طرحهای پول نقد در ازای تحویل، دریافتکنندگان خود مسیر رسیدن به هدف را انتخاب میکنند که فقط لازم است از قوانین پایه مانند احترام به حقوق بشر پیروی کنند. به عنوان مثال برنامه ضد عفونی کردن ممکن است برای کاهش مرگ و میر نوزادان مفید باشد اما مشارکت در آن داوطلبانه است. کشوری که به این طرحها میپیوندد کار را با پول خود و کمکهای موجود آغاز میکند. در صورت موفقیت، آن کشور میتواند پول کمکها را دوباره به برنامه وارد و چرخهای مثبت ایجاد کند.
عناصر این الگو در چندین برنامه کمک اخیر زیستمحیطی، تحصیلی و بهداشتی دولتی به کار گرفته شدهاند. نانسی لی از شرکت چالشهای هزاره میگوید سرمایهگذاران خصوصی علاقهمندند به دولتها برای تولید کارگر ماهر جایزه بدهند. شرکت خانم لی یک آژانس آمریکایی است که برنامههایی تدوین میکند تا به کشورهایی که در ایجاد اشتغال برای جوانان موفق هستند، پاداش دهد.
نروژ به کشورهایی پول میدهد که از جنگلهای خود محافظت میکنند و در نتیجه میزان تصاعد کربن را کاهش میدهند. این کشور از سال 2008 به ازای هر تن کاهش تصاعد کربن به خاطر حفظ جنگلها پنج دلار به برزیل داده است. این درختان در صورت تداوم رویههای قدیمی قطع میشدند. برزیل اقداماتی را برای حفظ جنگلها انجام داد که شامل توسعه پارکهای ملی، دشوار کردن کاشت نیشکر در منطقه آمازون و بهبود ثبت زمینهای ملی میشود.
در سال 2012، بریتانیا پذیرفت به ازای هر دانشآموز بیشتر که در امتحانات پایان سال مدرسه شرکت میکند (در مقایسه با سال قبل) 100 پوند به اتیوپی بپردازد. 100 پوند دیگر نیز به ازای هر دانشآموزی تعلق میگرفت که در امتحانات قبول میشد. البته میزان پرداخت برای دانشآموزان پسر یا دانشآموزان مناطق مرفه کمتر بود. دو سال بعد تقریباً 45 هزار دانشآموز بیشتر در امتحانات شرکت کردند و 42 هزار نفر بیشتر در امتحانات قبول شدند. در مقایسه با بودجه سالانه تحصیل که 2 /1 میلیارد دلار است این طرح بزرگ به نظر نمیرسد اما حداقل توانسته است توجه دولت را به نتایج معطوف سازد. مقررات دست و پاگیر اداری که در روشهای متعارف کمکرسانی رایج بود باعث میشد حسابداران و مدیران گرفتار شوند در حالی که میتوان از آنها بهطور بهتر در خدمات عمومی استفاده کرد. در برنامههای پول نقد به ازای تحویل اندازهگیری نتایج آنها مقیاس بازرسیهاست. این امر به ویژه هنگامی اهمیت دارد که از دادههای ملی استفاده شود.
طرح تازهای که برای افزایش نرخ مصونسازی در سطح جهان به اجرا درآمد این نیاز را روشنتر میکند. برنامه دولتی-خصوصی GAVI که در سال 2000 آغاز شد به ازای هر کودک اضافه که هر سه واکسن دیفتری، کزاز و سیاهسرفه را دریافت میکرد 20 دلار به کشورهای فقیر میپرداخت. پژوهشهای مرکز توسعه جهانی نشان میداد در طول سالهای اجرای برنامه شکاف بین سطح پوشش گزارششده توسط مقامات دولتی و آمار حاصل از نظرسنجی از خانوارها مرتب بیشتر میشد. اما در مورد واکسن فلج اطفال که پولی به آن تعلق نمیگرفت اختلاف آمار ثابت بود. GAVI در حال تدوین مجدد طرح است و از دادههای نظرسنجی برای تایید آمار کشوری استفاده میکند.
کمکدهندگان طرح پول نقد در ازای تحویل امیدوارند تدوین و اندازهگیری اهداف به ایجاد رقابت سالم منتهی شود. برنامه دولتی-خصوصی سالود که توسط بانک توسعه اینتر آمریکا اجرا میشود در مقابل بهبود خدمات بهداشت برای شهروندان فقیر به کشورهای آمریکای مرکزی پاداش میدهد. مقامات بانک میگویند کشورهایی که در طرح مشارکت دارند در مقایسه با همسایگان توجه بیشتری به مراقبتهای بهداشتی دارند.
در مقایسه با برنامههای متعارف، اکنون دریافتکنندگان انگیزه بیشتری برای اجتناب از شکست دارند به ویژه هنگامی که میتوان میزان ورودی طرح را به عنوان دستاورد قلمداد کرد. آقای سیوداف میگوید شاید بزرگترین دستاورد رویکرد جدید آن باشد که سیاستمداران و مقامات را تشویق میکند تا در جستوجوی روشهایی باشند که هزینهای ندارد، مثلاً اطمینان حاصل کنند که پول دولتی به موقع به مدارس و بیمارستانها میرسد. همچنین آنها ممکن است به جای یک خویشاوند یا دوست فردی شایسته را مسوول سازند به ویژه اگر بدانند که پول در مقابل اخذ نتیجه به دست میآید.
دیدگاه تان را بنویسید