فروش تابعیت

در دوران مشقت اقتصادی اسناد مسافرت ارزان می‌شوند. پرتغال تازه‌ترین مورد در میان چندین کشور اروپایی است که به فروش روادید به سرمایه‌گذاران خارجی روی آورده است. کشورهای دیگر قیمت‌ها را پایین آورده‌اند. مطابق این طرح‌ها فرد می‌تواند در اتحادیه اروپا زندگی و مسافرت کند و پس از پنج سال گذرنامه بگیرد. کریستین کالین از یک موسسه مشاورتی می‌گوید طرح «مجوز طلایی سکونت» پرتغال جذاب‌ترین طرح در اروپاست. این طرح به سرمایه‌گذاری یک میلیون‌یورویی در بخش مالی ظرف پنج سال نیاز دارد. یا مطابق آن 500 هزار یورو در بخش املاک سرمایه‌گذاری می‌شود یا 10 فرصت شغلی ایجاد می‌شود. اسپانیا نیز طرح «روادید طلایی» را با همان قیمت ارائه می‌دهد. ایرلند نیز خواهان 500 هزار یورو کمک یا سرمایه‌گذاری است (این مبلغ قبل از ماه جولای یک میلیون یورو بود). دیگر کشورهای حاشیه اتحادیه اروپا نیز ابراز علاقه‌مندی کرده‌اند.
طرح‌های مقدونیه 400 هزار یورو هزینه دارند. مطابق قانون آلبانی در صورتی که منافع علمی، اقتصادی و فرهنگی کشور به خطر افتد می‌توان رفتارهای انعطاف‌پذیر بیشتری انجام داد. یک دسته از متقاضیان را ثروتمندان اقتصاد‌های نوظهور تشکیل می‌دهند که در جست‌وجوی امنیت و آرامش هستند. بسیاری از آنها چینی هستند هر چند پس از بهار عربی تقاضا از جانب خاورمیانه نیز رو به افزایش بوده است. گروه دوم شهروندان کشورهای ثروتمند هستند که مایلند هنگام بازدید از مناطق خطرناک اصالت و مبداء خود را پنهان کنند. به عقیده آنها اهمیتی ندارد که هنگام سفر مدارک چه کشوری همراهشان باشد.
پنج کشور هستند که به سرعت برای سرمایه‌گذاران گذرنامه فراهم می‌کنند. دو کشور، اتریش و قبرس، در اتحادیه اروپا هستند و دولت‌های بی‌پول آنها قیمت‌ها را از10میلیون به 5/2میلیون یورو کاهش داده‌اند. کشورهای دیگر یعنی سنت‌کیتس و نویس، آنتیگوا و باربودا، و دومینیکا در منطقه کارائیب قرار دارند. گذرنامه این کشورها نه‌تنها نوعی پوشش هویتی فراهم می‌کند بلکه دارندگان آن می‌توانند بدون روادید به چندین کشور مسافرت کنند. این نوع تجارت گاهی اوقات باعث بروز مشکل می‌شود. مونته‌نگرو هنگام بروز مناقشه در مورد اعطای شهروندی به شینا‌واترا نخست‌وزیر سابق تایلند که به فساد متهم بود طرح‌های خود را متوقف کرد. در ماه سپتامبر یک دادگاه اتریشی محکومیت تعلیقی و جریمه 67500 یورویی را برای یک سیاستمدار در نظر گرفت. او متهم بود که از یک تاجر روسی متقاضی تابعیت اتریش کمک مالی دریافت کرده است. البته این سیاستمدار در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که کارش بخشی از بازی بوده است.