بیم و امید

صندوق بین‌المللی پول باز هم پیش‌بینی خود در مورد رشد اقتصاد جهانی در سال جاری را کاهش داد و اعلام کرد وضعیت در حال حاضر بی‌ثبات و شکننده‌تر از چیزی است که تا پیش از این تصور می‌شد. در حال حاضر صندوق بین‌المللی پول انتظار دارد اقتصاد جهان با نرخ 2 /3 درصد در سال جاری رشد کند در حالی که پیش‌بینی سه ماه قبل همین نهاد رشد 4 /3درصدی بود. گزارش همچنین سه ماه گذشته را دوران سخت بازارهای مالی خوانده است؛ دورانی که مشکلات اقتصادهای توسعه‌یافته ادامه داشت و اقتصادهای نوظهور هم با مشکلات بیشتری روبه‌رو شدند. این البته هنوز قسمت خوب ماجراست، هشدارهایی در مورد بدتر شدن و حتی بسیار بدتر شدن اوضاع در صورت کاهش بیشتر رشد چین یا ناآرامی در اقتصاد جهانی در این گزارش وجود دارد. همچنین نرخ رشد اقتصادی بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت کاهش یافته است که نشان از این دارد که صندوق بهبودی قابل توجه در این بازار را انتظار ندارد.
البته این گزارش در مورد ایران امیدوارکننده است. پیش‌بینی شده است ایران در سال جاری میلادی چهار درصد رشد داشته باشد که در سال آینده به 8 /3 درصد کاهش خواهد یافت. رشد اقتصادی سال 2015 ایران البته در این گزارش صفر ثبت شده است. این در حالی است که رشد اقتصادی مجموع کشورهای صادرکننده نفت در به‌روزرسانی اخیر گزارش به 9 /2 درصد کاهش یافته در حالی که در گزارش ماه اکتبر این رقم 8 /3 درصد عنوان شده بود. رشد اقتصادی عربستان سعودی نیز در سال جاری میلادی 2 /1 درصد عنوان شده است که کمترین رقم رشد در هفت سال اخیر است. اما با 7 /0 درصد افزایش، صندوق امیدوار است عربستان سعودی در سال 2017 با نرخ 9 /1 درصد رشد کند.
علاوه بر همه اینها پیش‌بینی شده است جریان خروجی سرمایه از اقتصادهای نوظهور ادامه داشته باشد و با کند شدن جریان ورود سرمایه هم تقویت شوند، روندی که در مجموع به معنای کاهش رشد اقتصادی این کشورها خواهد بود. این نهاد همچنین نسبت به اثر خروج انگلستان از حوزه یورو بر اقتصاد این کشور و جهان هشدار داد. نکته مهم دیگر به عقیده کارشناسان این نهاد، افزایش نابرابری در جهان به دنبال کاهش رشد اقتصادی است که مرتباً در حال رخ دادن است. این افزایش می‌تواند تبعات سیاسی اقتصادی و اجتماعی بسیار پرهزینه‌ای را به کشورها و دولت‌ها تحمیل کند. همچنین پیش‌بینی شده است وضعیت اقتصادی فعلی در ژاپن، اروپا و ایالات متحده برقرار خواهد ماند و به‌رغم تلاش‌های انجام‌شده بهبودی در وضعیت اقتصادی آنها را شاهد نخواهیم بود.
در مجموع به نظر می‌رسد برخلاف تصورهای قبلی، چشم‌انداز اقتصاد جهان فاصله زیادی با افق روشن دارد. اگر وضعیت در اقتصادهای نوظهور به سمت سقوط ارزش پول ملی پیش رود یا تلاش‌ها برای توقف تنش‌های سیاسی در آسیا بی‌نتیجه بماند، چشم‌انداز تیره فعلی ادامه خواهد داشت.