چالش‌های صادرات شرکت‌های روانکار در گفت‌وگو با مدیرعامل نفت سپاهان
خروج از خام‌فروشی
نفت سپاهان به دنبال افزایش سهم بازار داخلی خود در بخش صنعتی است و به همین منظور به دنبال تامین روغن برای شرکت‌های سایپا، ایران‌خودرو، قطارهای رجا، شرکت ملی نفتکش و کشتیرانی جمهوری اسلامی هستیم. بر این اساس در نظر داریم تا نقش خود در تامین روغن‌های صنعتی در کشور را ارتقا دهیم.
فریدون فدایی‌دولت که به تازگی بر مسند مدیریت شرکت نفت سپاهان تکیه زده است سابقه‌ای دیرینه در مدیریت در بخش‌های مختلف صنعت نفت دارد، او که مسوولیت‌هایی همچون مدیرعامل و نایب‌رئیس هیات‌مدیره شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی (PIIC)، عضو هیات‌مدیره سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی (عسلویه)، عضو هیات‌مدیره مجتمع گاز پارس جنوبی، عضو هیات‌مدیره شرکت کشتیرانی والفجر، رئیس هیات‌مدیره شرکت ایران سازه هلدینگ حمل و نقل و عمران شستا (تامین اجتماعی)، عضو هیات‌مدیره شرکت پالایش گاز پارسیان و عضو هیات‌مدیره شرکت پالایش گاز فجر دوم را در کارنامه خود دارد، برنامه‌های بزرگی برای توسعه بازارهای صادراتی نفت سپاهان عنوان می‌کند. او همچنین در تشریح موانع صادراتی برای شرکت‌های روانکار ایرانی می‌گوید: مشکلات فعالان صادراتی در کشور از یک جنس است و اغلب درگیر مشکلات نقل و انتقال پول ناشی از تحریم‌ها و همچنین تهیه خوراک هستند که سپاهان با تدابیری به دنبال حل این موانع است. فدایی دولت می‌گوید: فصل‌های تازه‌ای در شرکت نفت سپاهان گشوده شده است که از جمله آن می‌توان به «تولید روغن‌موتور هواپیما»، «ارتقای سطح کیفی
محصولات» و « گسترش بازارهای صادراتی در منطقه، اروپا، آفریقا و کشورهای CIS » اشاره کرد.
آقای مهندس به عنوان اولین سوال، مختصری درباره وضعیت شرکت نفت سپاهان برایمان بگویید.
شرکت نفت سپاهان بزرگ‌ترین صادرکننده روغن‌پایه گروهI در خاورمیانه است و در واقع محور اصلی فعالیت این شرکت برمبنای صادرات محصولات مرتبط مانند روغن‌پایه، RPO، اسلاک و کس، انواع روغن‌های بنزینی و دیزلی و... است. شرکت نفت سپاهان خوشبختانه در زمان حاضر و با بهره‌گیری از دانش و تجربه متخصصان خود، پس از غلبه بر مشکلات اولیه ناشی از خصوصی شدن، گام‌های عظیمی را در راه توسعه برداشت به‌گونه‌ای که هم‌اکنون با داشتن بالاترین رشد تولید، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان روغن‌پایه و روغن‌موتور در خاورمیانه محسوب می‌شود. سپاهان هم‌اکنون با گذشت بیش از دو دهه از زمان بهره‌برداری و 18 سال از زمان تاسیس همچنان در زمینه روانکار به‌عنوان بزرگ‌ترین و مدرن‌ترین پالایشگاه تولیدکننده روغن‌پایه گروه یک خاورمیانه با ظرفیت تولید حدود 700 هزار تن انواع محصولات پایه و روغن‌های روانکار، بخش عمده‌ای از توان تولید کشور را تشکیل می‌دهد.
چه موانع صادراتی برای شرکت‌هایی که در حوزه کاری شما فعالیت می‌کنند، وجود دارد؟
در سال‌های گذشته وجود تحریم‌ها موانع زیادی بر سر راه شرکت‌های بزرگ تولیدکننده ایجاد کرده است. از جمله این موانع می‌توان عدم امکان برقراری ارتباط مستقیم با تولیدکنندگان معتبر اروپایی برای تامین مواد افزودنی و تجهیزات و همچنین عدم امکان استفاده از گشایش اعتبار اسنادی را نام برد. در زمان حاضر نیز عمده چالش‌ها بحث انتقال پول است که متاسفانه با چالش زیادی انجام می‌شود و به عنوان مثال ما باید پول را از صرافی در دوبی دریافت کنیم که البته این مشکل تمامی صادرکنندگان ایرانی است. این مشکلات هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر موجب می‌شود شرکت ایرانی نتواند راساً حساب ارزی در آن کشور باز کند و باید کار را با واسطه و کارگزار پیش ببرد که این نیز ریسک‌ها و چالش‌هایی دارد. البته مجموعه نفت سپاهان برای این موضوع تدبیری اندیشیده است که در مسیر انجام آن هستیم و امیدواریم به‌زودی محقق شود. بر اساس این راهکار جدید به دنبال مذاکره با صرافی‌های بانک سامان و صادرات هستیم که تا چند روز آینده نهایی می‌شود و از این پس
عملیات ارزی را از طریق این صرافی‌ها انجام می‌دهیم. همچنین مساله دیگری که تولیدکنندگان و صادرکنندگان حوزه فرآورده‌های نفتی با آن مواجه هستند موضوع تامین خوراک است که نفت سپاهان نیز به دلیل مشکلاتی که از کمبود آب در اصفهان ایجاد شد نتوانست مدتی خوراک مورد نیاز خود را از پالایشگاه اصفهان تامین کند و مجبور به تهیه خوراک از پالایشگاه بندرعباس و تهران شدیم که این موضوع نیز هزینه‌هایی را به مجموعه تحمیل کرد چرا که انتقال خوراک از بندرعباس به دلیل هزینه‌های حمل، گران‌تر تمام می‌شود.
به اعتقاد شما راهکارهای بهبود و تسهیل صادرات برای شرکت‌های بخش خصوصی چیست؟
اعطای تسهیلات گمرکی و بندری نقش حیاتی در تسهیل صادرات دارد. بیشترین معضل صادرکنندگان هزینه‌های بالای انبارداری در بنادر و محوطه‌های گمرکی است. حل معضلاتی همچون نقل و انتقال پول نیز موضوعی است که باید سریع‌تر حل شود.
در حال حاضر محصولات سپاهان به کدام کشورها صادر می‌شود؟
بخش وسیعی از محصولات شرکت نفت سپاهان اعم از محصولات پایه و روغن‌های روانکار، به امارات، هند، پاکستان، چین، مالزی، ترکیه، تایلند، رومانی و میانمار صادر می‌شود. به‌زودی هم در دوبی فعالیت خود را آغاز خواهیم کرد. در هند نیز فعالیت چشمگیری را در زمینه صادرات روغن‌پایه داریم به طوری که 250 هزار تن از سهم بازار هند را در اختیار داریم که 10 درصد بازار این کشور است. اما بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده به دنبال ارتقای این سهم بازار و صادرات روغن نهایی به این کشور نیز هستیم.
برنامه توسعه‌ای شرکت نفت سپاهان برای صادرات به کشورهای جدید چیست؟
از جمله برنامه‌های اصلی صادراتی شرکت نفت سپاهان بررسی امکان ورود به بازارها با پتانسیل بالاست. در این راستا با تاسیس دفاتری در مالزی و کنیا با هدف ورود به بازارهای آسیا-پاسیفیک و شرق آفریقا وارد عمل شده است. همچنین مذاکراتی در خصوص بازاریابی محصولات سپاهان در اروپا آغاز شده و در آینده نزدیک شاهد به ثمر نشستن آن خواهیم بود. همچنین در برنامه‌های توسعه‌ای صادرات، درخواست‌هایی برای اعطای نمایندگی در کویت، آذربایجان و امارات متحده عربی و همچنین در کشورهای CIS، ارمنستان و ترکمنستان نیز درخواست‌هایی داریم که در حال بررسی و بازدید از این کشورها هستیم و در این زمینه به دنبال توسعه صادرات روغن نهایی به‌منظور کاهش خام‌فروشی هستیم.
با توجه به اینکه سال‌های گذشته کشور در تنگناهای تحریم قرار داشته است و همکاری مجموعه‌های بزرگ روانکار همچون نفت سپاهان و سه شرکت دیگر فعال در ایران برای ارتقای صنعت از طریق شرکت‌های بزرگ خارجی فراهم نبوده است، به نظر شما چهار شرکت ایرانی فعال در حوزه روانکار چگونه می‌توانند این صنعت را توسعه دهند و از نوآوری‌های جدید بهره ببرند؟
خوشبختانه چهار شرکت تولیدکننده روانکار در کشور موفق شده‌اند به‌رغم تحریم‌های موجود به تولید و کیفیت تولید خوبی دست یابند به طوری که در زمان حاضر هیچ کمبودی در زمینه روانکار و محصولات این حوزه در کشور احساس نمی‌شود و باید تلاش کنیم با همکاری یکدیگر بازارهای صادراتی کشورهای اطراف در زمینه روغن نهایی را به خود اختصاص دهیم. اگرچه مجموعه این چهار شرکت با یکدیگر رقیب هستند اما در زمینه فعالیت در صنعت با هم رفیق هستند و باید تلاش کنیم از طریق این همکاری‌ها بر دامپینگ کشورهایی همچون چین و روسیه که بازار ایران و کشورهای همسایه را خراب کرده‌اند، غلبه کنیم و بازارهای کشورهای عربی و حوزه CIS را به دست بگیریم. زیرا ایران به‌ویژه نفت سپاهان در هند جایگاه خوبی را کسب کرده است و در
تلاشیم این جایگاه را ارتقا دهیم.
آیا طرح توسعه‌ای برای سپاهان و همچنین کارخانه شرکت در اصفهان دارید؟
بله، در حوزه صادرات که توضیح دادم طرح‌های توسعه‌ای زیادی برای گسترش فعالیت داریم، تنوع‌بخشی و ارتقای محصولات و تولید محصولات جدید نیز از این دست است که در ادامه توضیح می‌دهم اما درباره کارخانه نفت سپاهان در اصفهان، در نگاه بلندمدت به دنبال طرح توسعه در این کارخانه هستیم و می‌خواهیم روغن با تکنولوژی جدید را در اصفهان تولید کنیم که برای این اقدام نیاز به 350 میلیون دلار سرمایه است تا بر اساس آن بتوانیم تولید روغن در کارخانه اصفهان را به تکنولوژی اروپا ارتقا دهیم. شرکت‌های اروپایی زیادی ازجمله امی و رکسول نیز آمادگی خود برای افزایش کیفیت محصولات ما و همچنین ارتقای برندینگ اعلام کرده‌اند. در زمینه سرمایه‌گذار نیز چه از سوی سرمایه‌گذاران داخلی و چه خارجی، پیشنهادی برای سرمایه‌گذاری باشد آمادگی بررسی را داریم.
در زمینه ارتقای محصول یا معرفی محصول جدید چه برنامه‌ای دارید؟
خوشبختانه در زمینه گریس، ضدیخ، روغن‌های صنعتی، ماشینی و دریایی به دنبال تولید محصولات جدید هستیم و در حال مطالعه در این زمینه هستیم. از آنجا که نفت سپاهان از روغن‌پایه مرغوبی برخوردار است آمادگی لازم را داریم تا در صورت تمایل مجموعه‌ها اقدام به تولید محصول خاص کنیم، به‌عنوان مثال اگر کشتیرانی جمهوری اسلامی تمایل داشته باشد تا روغن خاصی را تولید کنیم، نفت سپاهان این آمادگی را دارد. در زمان حاضر نفت سپاهان همچنین به دنبال افزایش سهم بازار داخلی خود در بخش صنعتی است و به همین منظور به دنبال تامین روغن برای شرکت‌های سایپا، ایران‌خودرو، قطارهای رجا، شرکت ملی نفتکش و کشتیرانی جمهوری اسلامی هستیم. بر این اساس در نظر داریم تا نقش خود در تامین روغن‌های صنعتی در کشور را ارتقا دهیم.
در زمینه تولید محصول جدید برای صنعتی جدید چه برنامه‌ای دارید؟
در حال حاضر نفت سپاهان پیش‌قدم در تولید روغن هواپیما شده است و در حال بررسی و مطالعه برای تولید این‌روغن هستیم که در این زمینه قرار است با کمک کمپانی‌های خارجی و عقد تفاهمنامه با شرکت‌های معتبر خارجی تکنولوژی تولید روغن هواپیما را به کشور انتقال دهیم. همچنین از اهداف اساسی نفت سپاهان بالا بردن سطح کیفی محصولات خود با استفاده از دانش روز دنیاست که هم از سویی بتوان با کالاهای مطرح جهان رقابت کند و هم کمترین زیان را برای محیط زیست داشته باشد و در این راستا اقداماتی زیادی صورت گرفته است. از این‌رو اخیراً ضمن بهبود برخی از محصولات قبلی تعدادی از روغن‌موتورهای جدید با سطح کیفیت SM و SN را رونمایی و عرضه کرده است که کیفیت این محصولات قابل رقابت با معتبرترین تولیدکنندگان حوزه روغن است. ضمناً در حوزه روغن‌های صنعتی نیز واحد مهندسی محصول به‌صورت مستمر نیازهای صنایع کشور را پایش و متناسب با آنها اقدام به ساخت و تولید روغن‌های جدیدی کند.
فکر می‌کنید این انتقال تکنولوژی و تولید روغن هواپیما تا چه میزان زمان می‌برد؟
به اعتقاد من حدود یک سال این انتقال تکنولوژی زمان نیاز دارد.
وضعیت فروش سپاهان در داخل کشور به چه صورت است و چه میزان تولید و فروش داخلی دارید؟
با توجه به ظرفیت‌های منحصربه‌فرد شرکت نفت سپاهان در حوزه‌های مختلف، این امکان برای مشتریان این شرکت به وجود آمده است تا محصول مورد نیاز خود را از جای‌جای کشور و از طریق شبکه گسترده عاملین این مجموعه تهیه کنند. موقعیت پالایشگاه نفت سپاهان در مرکز کشور و شرکت‌های تابعه شرکت نفت سپاهان در نقاط مختلف کشور، صنایع مختلف کشور را در خصوص دسترسی مطمئن و آسان به محصول باکیفیت آسوده‌خاطر کرده است. صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، نیروگاه‌های تولید برق، خودروسازی فولاد و معدن، سیمان و... از جمله مشتریان نفت سپاهان هستند.
سپاهان چند درصد بازار داخلی را در اختیار دارد و آیا برنامه‌ای برای افزایش سهم بازار داخلی دارید و برای محقق کردن این برنامه از چه استراتژی‌هایی می‌خواهید استفاده کنید؟
شرکت نفت سپاهان در دو دهه گذشته همواره از مهم‌ترین تامین‌کنندگان بازار روانکار کشور بوده است. همان‌طور که ذکر شد، از جمله اهداف نفت سپاهان افزایش سهم بازار داخلی فروش روانکارهای تولیدی این شرکت است. بدین منظور بررسی‌ها و برنامه‌ریزی‌های دقیق توسط مدیران کارآمد این شرکت صورت گرفته است. از جمله آن می‌توان از سویی به مساله برندینگ و نوع بسته‌بندی محصول و از سوی دیگر به تولید روغن‌موتور با بالاترین سطح کیفی و استانداردهای جهانی با استفاده از روغن‌پایه سنتزی و مواد افزودنی با کیفیت بسیار بالا اشاره کرد. در طول چند سال گذشته افزایش سبد محصولات، به‌روزرسانی فناوری تولید محصولات و همکاری با شرکت‌های معتبر خارجی موجب شده است برند این مجموعه تحت عنوان اسپیدی بیش از پیش سهم بیشتری در سبد مصرف‌کنندگان داخلی به خود اختصاص دهد.
به اعتقاد شما شرکت‌های فعال در حوزه صادرات کالاهای نفتی و پتروشیمی و روغن‌موتور تا چه میزان از وضعیت بازارهای صادراتی اطلاع دارند و بازارهای صادراتی را می‌شناسند؟
حضور در بازارهای جهانی مستلزم شناخت تمامی بازارها و رصد فعالیت رقبا و مشتریان است. شرکت‌های فعال در زمینه صادرات و از جمله آنان شرکت نفت سپاهان لازم است ضمن بررسی دقیق تغییرات بازار و رفتار رقبای دیگر و همچنین مذاکره و مباحثه با شرکای تجاری و مشتریان و حضور فعال در کنفرانس‌ها و نمایشگاه‌های خارجی و داخلی به‌طور مستمر بازارهای هدف خود را رصد کرده تا بتواند پیش‌بینی صحیحی از بازار داشته باشد و متناسب با آن بهترین راهکار را اعمال کند.
سپاهان برای شناخت بازارهای صادراتی جدید و فتح این بازارها چه کرده است؟
ورود به بازارهای جدید برای شرکت‌های صادرکننده جذابیت بالایی دارد. در این راستا شرکت نفت سپاهان دست به جمع‌آوری اطلاعات در این بازارها و تامین‌کننده‌های اصلی آن بازار می‌زند و سپس نحوه ورود به بازار را تحلیل و بررسی می‌کند. همان‌طور که بیش از این گفته شد و با توجه به استراتژی بیان‌شده، شرکت با تاسیس دفاتری در مالزی و کنیا اقدامات خود را آغاز کرده و برای صادرات محصولات به اروپا نیز با شرکای خود وارد مذاکره شده است.
شرکای خارجی جدید یا احتمالی سپاهان چه شرکت‌هایی هستند و زمینه فعالیت و شراکت در کدام بخش‌هاست؟
مشارکت با شرکت‌های دیگر به‌منظور بالا بردن دانش فنی تولید یا ارتقای سطح کیفی محصول از جمله راهکارهای موفقی است که توسط بسیاری از شرکت‌های معتبر دنیا صورت می‌گیرد. شرکت نفت سپاهان نیز در این سال‌ها از این قاعده مستثنی نبوده است و پس از رفع تحریم‌ها اقدام به انعقاد موافقتنامه‌های همکاری با شرکت‌های صاحب‌نام و معتبر اروپایی که در حوزه روانکارها شهرت بالایی دارند، کرده است.
وضعیت تولید و میزان تولید روغن‌موتورهای ویژه از قبیل صنایع ریلی و دریایی از سوی سپاهان چگونه است و بفرمایید آیا شرکت‌های دیگری هم در کشور و منطقه هستند که توانایی تولید این روغن‌ها را داشته باشند؟
با توجه به ظرفیت قابل توجه بازار این صنایع شرکت نفت سپاهان از سالیان گذشته همواره یکی از تامین‌کنندگان اصلی روغن‌های لوکوموتیو و دریایی بوده است. به طوری که کیفیت مواد اولیه و محصولات نهایی همواره موجب تمدید یا انعقاد الحاقیه‌های افزایش قراردادها شده است. پارامترهای مهم در این روغن‌ها شاخص گرانروی، میزان TBN و... شرایط این محصول را برای عرضه در بازارهای جهانی کاملاً مهیا کرده است. ان‌شاءالله پس از شرایط برجام می‌توان تمام مجوزهای بین‌المللی را نیز در این عرصه کسب کرد و به سهم بازار بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده این محصولات در دنیا نیز چشم داشت. شرکت‌های رقیب نیز در این عرصه حضور دارند ولیکن مزیت‌های رقابتی شرکت نفت سپاهان بسیار گسترده‌تر است و توان رقابت را برای این شرکت مهیا کرده است.
به نظر شما دلیل اینکه سپاهان در چند سال متوالی موفق به کسب رتبه قهرمان صنعت شد چه بوده است و چرا این شرکت در حوزه صادرات موفق شده است؟
حضور مدیران کارآمد و باتجربه در این شرکت موجب شده شرکت نفت سپاهان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن‌پایه گروه I در خاورمیانه و بزرگ‌ترین صادرکننده روغن‌پایه در ایران همواره حضور پررنگی در بازارهای جهانی داشته باشد و از شرکت‌های مطرح و تاثیرگذار در بازار روانکار باشد. تامین نیاز بازار داخل و حضور همزمان در بازارهای جهانی با رعایت استانداردهای کیفیت به‌عنوان دو هدف عمده نفت سپاهان همواره در دستور کار و برنامه‌ریزی کلان شرکت قرار داشته و در این راستا علاوه بر کسب عنوان نخست صادرکننده برتر در سال‌های 1383، 1385، 1390، 1391 و 1393 قرار گرفتن در لیست صد شرکت برتر سال 1389 و 1391 (IMI 100)، واحد نمونه کیفی استاندارد در سال‌های 1382، 1388، 1390 و 1391 عنوان یکی از تامین‌کننده‌های اصلی روغن‌موتور داخلی نیز به نفت سپاهان اختصاص یافته است. همچنین برند نفت سپاهان اسپیدی طی دو سال متمادی 1393 و 1394 در دهمین و یازدهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به‌عنوان یکی از
100 برند برتر ایران شناخته شد، در سال 2007 میلادی نیز به‌عنوان اولین و تنها شرکت ایرانی به ترتیب موفق به کسب جایزه بین‌المللی طلایی کیفیت و اعتبار تجاری از ژنو-سوئیس و نشان طلای کیفیت (جایزه هزاره جدید) از پاریس فرانسه شد و در سال 2014 نیز موفق به کسب جایزه و گواهینامه بین‌المللی کیفیت برتر سال 94 موسسه بین‌المللی استاندارد ICS از کانادا شده است. این شرکت همچنین در سال 1394 موفق به کسب گواهینامه بین‌المللی مدیریت کیفیت، ایمنی، بهداشت و محیط زیست از سوی سازمان بین‌المللی کنترل ریسک (IRCA) شد.
نفت سپاهان در زمینه همکاری‌های زیست‌محیطی تاکنون چگونه عمل کرده است و وضعیت کشور و شرکت‌های فعال در حوزه نفت و پتروشیمی را در این زمینه چگونه می‌بینید؟
استفاده از فناوری‌های نوین در زمینه حفظ محیط‌زیست و رعایت اصول HSE از محورهای اصلی فعالیت شرکت‌های نفتی است. در این حوزه شرکت نفت سپاهان با بهره‌وری از استانداردهای جهانی دست به تولید محصولات خود زده است و سعی در به حداقل رساندن آلودگی‌های زیست‌محیطی دارد. شرکت نفت سپاهان کمپین‌های مختلف حمایت از محیط‌زیست را طی سال جاری در دست اقدام دارد و حداکثر تلاش خود را انجام می‌دهد تا توجه مردم را به سمت استفاده درست و صحیح از محصولات نفت سپاهان جلب کند تا بتوان در تمام روغن‌های روانکار از قبیل روغن‌موتور بنزینی و دیزلی، صنایع، کشتی، هواپیما و... بهینه‌سازی مصرف انرژی را به بهترین و بالاترین تکنولوژی به جامعه ایران معرفی کند و در این میان این مجموعه از مسوولیت اجتماعی خود در هیچ زمینه‌ای غافل نبوده است.
دیدگاه تان را بنویسید