عبور از تجارت

چین سال‌هاست که بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران است؛ سال گذشته این کشور با صادرات 5 /12 میلیارد دلاری‌اش به ایران، نزدیک به یک‌چهارم کل واردات ایران را به خود اختصاص داد و جنس‌های باکیفیت و بی‌کیفیتش بازارهای کوچک و بزرگ کشور را به تسخیر درآورد. اما حالا که موج ابراز علاقه خارجی‌ها برای حضور در بازار ایران در حال عبور از اروپا و رسیدن به مرزهای آمریکاست، بازی برای این شریک تجاری بزرگ نیز در حال تغییر است و به نظر می‌رسد چینی‌ها باید برای حفظ این بازار 80 میلیونی دست ‌و پای بیشتری بزنند.

شاید به همین دلیل هم بود که دولت چین هفته گذشته «فرستاده ویژه» خود را به تهران اعزام کرد تا در دیدار با مقامات ایرانی، تضمین‌هایی برای باقی ماندن در این بازار به دست آورد. با این حال، دولتمردان ایرانی در برابر این تلاش‌ها، به صراحت خواستار تغییر نگاه چینی‌ها به اقتصاد ایران شدند. اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور، «جانگ ای» فرستاده ویژه و رئیس کمیسیون مدیریت و نظارت دارایی دولتی چین را خطاب قرار داد که «انتظار داریم در دوران پساتحریم شرکت‌های چینی حضور پررنگ‌تری برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی در ایران داشته باشند و از مرحله همکاری‌های تجاری به مرحله مشارکت و همکاری‌های بزرگ اقتصادی و صنعتی با ایران وارد شوند».

طرف چینی هم که به نظر می‌رسید این پیام را به‌روشنی دریافت کرده باشد، در پاسخ گفت: «تلاش خواهیم کرد در شرایط جدیدی که به‌واسطه توافق هسته‌ای ایجاد شده است، راهکارهای نوینی برای توسعه روابط میان دو کشور پیدا کنیم تا بتوانیم روابط دوجانبه را وارد مرحله‌ای تازه کنیم.»

البته استراتژی «مشارکت اقتصادی و صنعتی» به‌جای «همکاری تجاری» نسخه‌ای نیست که ایران تنها برای شریک بزرگ آسیایی خود پیچیده باشد. به نظر می‌رسد دولت یازدهم بنا دارد این استراتژی را در خصوص همه همکاری‌های اقتصادی با شرکای پساتحریمی خود اجرایی کند تا همان‌گونه که حسن روحانی بارها تاکید کرده است، نگذارد ایران بار دیگر تنها به بازاری برای فروش محصولات کمپانی‌های غربی و شرقی تبدیل شود.