متضرران بازار صبور باشند

برای بازاری که عوامل اثرگذار بر نزولی شدن آن وجود دارد نمی‌توان کف مشخص در نظر گرفت. اصولاً، کف بازار قابل پیش‌بینی نیست. وقتی عوامل مثبت‌کننده بازار در کنار هم قرار می‌گیرند شاخص دائماً روند صعودی دارد و نمی‌توان گفت سقف این رشد دقیقاً تا کجا پیش می‌رود و پس از آن متوقف می‌شود. لذا برای زمانی که بازار منفی است و تمام عوامل منفی‌کننده بازار هم پابرجا هستند پس نمی‌توان گفت بازار تا میزان مشخصی می‌ریزد و وقتی کف رسید دیگر روند ریزشی آن متوقف می‌شود. به طور طبیعی نوسان جزء ذات بورس است. با این حال روند نزولی و صعودی هیچ‌گاه برای مدت بسیار طولانی پایدار نمی‌ماند. قطعاً پس از این رکود نوبت به دوره رونق می‌رسد. اینکه قیمت‌ها در بازار سهام بسیار ارزان شده‌اند و جذابیت برای خرید دارند جای هیچ شکی ندارد. اما این برداشت صحیح نیست که ما به دنبال پیدا کردن کف بازار باشیم. مادامی که عوامل اثر‌گذار بر ریزش بازار وجود داشته باشد شاخص افت می‌کند و قیمت‌ها هم کاهش می‌یابند.

با این اوصاف وضعیت بازار سهام را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟

متاسفانه مشکلی که بازار سهام ما همواره دچار آن است این است که طول دوره‌های رکود بسیار بیشتر از مدت زمان دوره‌های رونق است. به هر حال فعالان بازار به دوره‌های طولانی‌تر رکود نسبت به رونق عادت دارند این مساله عادی است. اما اکنون شرایط کمی فرق دارد. و این دوره رکود بازار بسیار طولانی‌تر شده و به حدود یک سال رسیده است. به هر حال در این زمینه نقش مدیریت بازار از اهمیت برخوردار می‌شود. اکنون باید حمایت‌ها از این بازار به شکلی باشد که کاهش نقش عواملی منفی چون کاهش نرخ سود بانکی سرمایه‌گذاران را تشویق کند تا منابع خود را به سمت بازار سهام بیاورند. متاسفانه ما شاهد بودیم وقتی بازار سهام در سال گذشته موفق شده بود نقدینگی بسیاری به سمت خود جذب کند اعمال سیاست‌هایی چون افزایش نرخ سود بانکی باعث شد سرمایه از این بازار به سمت بانک‌ها حرکت کند.

با این حال برخی کارشناسان معتقدند شاخص بورس در سال گذشته بسیار متورم شده بود و هنوز هم در حال اصلاح روند افزایشی است. نظر شما چیست؟

معتقدم، در حدود دو ماه پیش به نقطه‌ای رسیدیم که بازار روند اصلاح را انجام داد و متعادل شد. اما در دو ماه گذشته به علت بحران‌هایی چون کاهش قیمت نفت بازار بسیار شکننده شده است. در حالی که نباید این‌گونه شاخص دچار ریزش می‌شد.

پس شما عامل اصلی در ریزش‌های پیاپی بازار را کاهش قیمت نفت می‌دانید؟

در بازار سهام ما قیمت نفت بسیار موثر است. توجه کنید بخش قابل توجهی از بازار را محصولات نفتی، پالایشی و شیمیایی تشکیل می‌دهند که تاثیر‌پذیری مستقیم از کاهش قیمت نفت دارند. بخش بزرگ دیگر مواد معدنی و فولادی هستند که غیر‌مستقیم از کاهش قیمت نفت اثر می‌پذیرند. از طرفی هم در نظر بگیرید عمده تسهیلات بانک‌ها هم به این دسته از صنایع پرداخت شده است. بنابراین اگر این صنایع با مشکل مواجه شوند و بر اثر کاهش نفت زیان دهند طبیعی است که نمی‌توانند تسهیلات بانک‌ها را بازپرداخت کنند، در نتیجه این امر بر صنایع بانکی هم اثر می‌گذارد. بنابراین کاهش قیمت نفت دامنه وسیعی از شرکت‌ها را در‌بر می‌گیرد که در نتیجه آن شاهد افت شدید بازار بر اثر تشدید قیمت نفت هستیم. در دو ماه گذشته این عامل بر بازار بسیار تاثیر‌گذار بوده است به طوری که در دو هفته گذشته نیز کاهش قیمت نفت به کمتر از 50 دلار باعث شد ریزش‌های شاخص بورس سنگین‌تر شود. اکنون بازار سرمایه به علت کاهش قیمت نفت در شرایط حادی قرار دارد مگر اینکه دولت و متولیان بازار به شکلی از بورس حمایت کنند و حداقل با در نظر گرفتن سیاست‌هایی چون کاهش نرخ سود بانکی و تحمیل نکردن هزینه‌های تازه در بودجه باعث توقف ریزش‌های بیش از این بازار شوند.

راهکار چیست؟

دولت وعده خروج از رکود اقتصادی را داده است. بنابراین باید تصمیمات مقتضی و اجرایی به شکلی باشد که زمینه برای خروج از رکودی اقتصادی هرچه سریع‌تر فراهم شود. در حال حاضر به رغم اینکه مسوولان اقتصادی می‌گویند اقتصاد کشور رشد مثبت دارد اما نشانه‌های آن در بنگاه‌ها دیده نشده است. این مساله به برنامه‌ها و سیاست‌های اقتصادی دولت در بودجه بستگی دارد. باید بودجه سال آینده به‌گونه‌ای بسته شود که سوددهی بنگاه‌ها با مشکل مواجه نشود. به طور مثال سیاست‌هایی چون در نظر گرفتن بهره مالکانه به نفع بازار سهام نیست. در این شرایط دولت و مجلس می‌توانند تصمیماتی اتخاذ کنند که حداقل این صنایع با کاهش قیمت نفت بیش از این دچار زیان نشوند. یا در زمینه پالایشگاهی‌ها باید طرفین اختلافات خود را کنار بگذارند و یک راه‌حل منطقی در نظر بگیرند تا هم کیفی‌سازی پالایشگاه‌ها که امر ضروری است انجام شود زیرا اگر کیفی‌سازی انجام نشود بنزینی که تولید می‌شود باعث آلوده شدن بیشتر هوا می‌شود و هم اینکه تصمیمات بینابینی اتخاذ شود که سهامداران هم ضرر نکنند.

با توجه به وضعیت بازار سهام با توجه به افت شدید بازار در دو هفته گذشته آیا ماندن سرمایه‌گذاران در بازار سهام منطقی است؟

در حال حاضر قیمت سهام بسیار پایین آمده است و سهامداران ضرر بالایی می‌دهند اما در این شرایط فروختن این سهم‌ها منطقی نیست. به هر حال سرمایه‌گذار ضرر بالایی را متحمل شده است و بهتر است صبر کند تا شرایط مناسب شود و حداقل زمانی سهم را بفروشد که بخشی از زیانش جبران شود. بازار همیشه دوره رونق و رکود دارد. همان‌طور که تاکید کردم هیچ دوره رونق و رکودی پایدار نیست. این دوره رکودی هم دیر یا زود تمام می‌شود و دوباره شرایط مطلوب بر بازار حاکم می‌شود. پس بهتر است سهامدارانی که پایداری کرده‌اند و در این بازار مانده‌اند فعلاً نفروشند چون به نظر می‌رسد با توجه به برنامه‌هایی که دولت برای خروج از رکود اقتصادی دارد و اینکه دوره کاهش قیمت نفت هم پایدار نیست دوباره رونق به بازار سهام باز‌گردد.