کاهش واردات خودرو عاقلانه است

اصل ماجرای «منحصر شدن واردات خودرو به نمایندگی‌های رسمی» از جلسه چند هفته پیش شورای سیاستگذاری خودرو آغاز شد و در همان جلسه بود که رئیس انجمن واردکنندگان خودرو پیشنهاد این کار را به وزیر «صنعت، معدن و تجارت» داد.

در آن جلسه گفته شد 70 درصد از خودروهای خارجی را افراد متفرقه وارد کشور می‌کنند و نمایندگی‌های رسمی تنها در 30 درصد واردات نقش دارند، آن هم در شرایطی که متفرقه‌ها تعهدی به ارائه خدمات فروش و پس از فروش ندارند. از آنجا که آقای نعمت‌زاده (وزیر صنعت، معدن و تجارت) نیز آدمی منطقی است، با پیشنهاد «منحصر شدن واردات خودرو به نمایندگی‌های رسمی» موافقت کرد تا بازار وارداتی‌ها ساماندهی شود. به نظر من هم این کار، منطقی و درست است، زیرا آنهایی که به صورت متفرقه خودرو وارد می‌کنند، خدمات فروش و پس از فروش مناسبی به مشتریان ارائه نمی‌دهند و گاهی مشتری باید مدت‌ها در انتظار تامین قطعه یدکی بماند. این در شرایطی است که اگر خودروها از کانال رسمی وارد کشور شوند، بیش از پیش تحت کنترل و نظارت خواهند بود و در نتیجه بازار خودروهای وارداتی نیز نظم و سامان بیشتری را به خود خواهد دید. به هر حال وقتی خودرو از راه نمایندگی رسمی وارد کشور شود، مشتریان به اصطلاح دست‌شان به یک جایی بند است و می‌توانند پیگیر دریافت خدمات فروش و پس از فروش مناسب باشند، حال آنکه چنین امکانی در مورد «واردات متفرقه» وجود ندارد. هرچند هدف اولیه وزارت صنعت از «منحصر کردن واردات خودرو به نمایندگی‌های رسمی»، ساماندهی بازار و ارائه خدمات مناسب‌تر به مشتریان است، اما در کنار آن، کاهش واردات نیز مدنظر است، چه آنکه بازار ما نیازی به این همه خودرو خارجی ندارد. نظر شخصی من این است که ما نباید برای خودروهای ساخت داخل، مشابه خارجی وارد کنیم؛ اگر هم به هر دلیل این کار را کردیم، باید عوارض و درآمد حاصل از آن را به خودروسازان بدهیم تا صرف توسعه محصول بکنند. البته به هر حال بخشی از جامعه به دلیل توان مالی بالا، میل به استفاده از خودروهای خارجی گران‌قیمت دارد و وزارت صنعت نیز با در نظر گرفتن این موضوع و همچنین چون نمی‌خواست بازار وارداتی‌ها به هم بریزد، واردات خودرو را کماکان آزاد اما محدود به نمایندگی‌های رسمی کرد. یک نکته دیگر را هم نباید فراموش کنیم که به هر حال ما در دوران کاهش قیمت نفت هستیم و این موضوع اثری منفی روی درآمدهای ارزی کشور دارد، بنابراین باید رفتاری محتاطانه‌تر در واردات کالا به خصوص خودرو داشته باشیم. به عبارت بهتر، در شرایطی که کاهش درآمد نفتی و به تبع آن افت ارز داریم، عاقلانه‌ترین کار این است که واردات خودرو را محدود کنیم. طی همین امسال بیش از 70 هزار خودرو خارجی وارد کشور شده و به نظر می‌رسد تا آخر امسال آمار واردات به مرز 100 هزار دستگاه برسد، حال آنکه اصلاً نیازی به این همه اتومبیل خارجی در ایران نیست. درست است که سهم تعدادی خودروهای خارجی در مقابل تولید داخل، عدد چندان بالایی نیست، اما به لحاظ ارزشی (قیمتی)، 36 درصد سهم بازار خودرو ایران در دست خارجی‌هاست. به اعتقاد من، در شرایط فعلی، نسبت خودروهای وارداتی به تولید، باید نهایتاً سه درصد و سهم ارزشی آن نیز نباید بیش از 10 درصد باشد. ممکن است برخی بگویند کاهش واردات (به دلیل منحصر شدن به نمایندگی‌های رسمی)، افزایش قیمت خودروهای خارجی در بازار کشور را به دنبال دارد که البته احتمال آن هست، اما ما نباید نگران مشتریان این نوع خودروها باشیم، چون آنها خیلی در قید و بند قیمت خودرو نیستند. به عنوان مثال، کسی که برای خرید فلان خودرو 200 میلیون تومان می‌دهد، چندان برایش مهم نیست مثلاً 10 میلیون تومان اضافه‌تر بدهد. در واقع مشتریان خودروهای خارجی، قشر خاصی از جامعه به شمار می‌روند و به اصطلاح خودشان می‌دانند که چه می‌کنند.

اتفاقاً این روزها بحثی هم در مورد لزوم ورود شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودروهای خارجی مطرح شده که به اعتقاد من چنین کاری اصلاً به صلاح نیست. حضور شورای رقابت در بازار خودروهای داخلی هم محل اشکال است، چه رسد به خودروهای خارجی؛ بنابراین باید اجازه بدهیم «بازار» برای قیمت خودروهای خارجی تصمیم بگیرد، چه آنکه اگر مثلاً قیمت مازراتی به چهار میلیارد تومان برسد، طبعاً کسی آن را نخواهد خرید.