دیپلماسی ایران

هر اقدامی که در روزهای اخیر از جانب ایران مشاهده شده است بیانگر آن است که موضع سختگیرانه این کشور در روابط بین‌المللی رو به نرمش گذاشته است. مجموع این اقدامات نشان‌دهنده آن است که حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران قصد دارد گفتمان وسیعی را با ایالات متحده آغاز کند. هدف از این گفتمان آن است که حداقل راه‌حلی موقتی برای مناقشه هسته‌ای بین دو کشور پیدا شود. مناقشه‌ای که اسرائیل و سایر دولت‌های غربی را هم درگیر ساخته است. در 18 سپتامبر دولت ایران تعدادی از زندانیان سرشناس سیاسی از جمله نسرین ستوده وکیل فعال حقوق بشری و فیض‌الله عرب‌سرخی معاون وزیر سابق بازرگانی و عضو یک حزب سیاسی اصلاح‌طلب را آزاد کرد. البته هنوز تعداد دیگری در زندان به سر می‌برند. آقای روحانی در پیام‌هایی مکتوب مستقیماً با غرب به طرز ملایم و با حسن‌ نیت صحبت کرد. او با رئیس‌جمهور اوباما نیز مکاتباتی خصوصی داشت. علاوه بر این او پیامی توییتری برای تبریک جشن یهودیان صادر کرد. سایت‌های اجتماعی غربی مانند توییتر و فیس‌بوک مدت کوتاهی از فیلتر خارج شدند اگرچه هنوز کاربران در دسترسی به این سایت‌ها مشکل دارند. شاید شجاعانه‌ترین حرکت رئیس‌جمهور ایران انتقال اختیارات هسته‌ای از شورای امنیت ملی به وزارت امور خارجه تحت هدایت محمد‌جواد ظریف باشد. وزیر امور خارجه یک دیپلمات سابق میانه‌رو است که شناخت کاملی از آمریکا دارد. گفته می‌شود راهبردهای جدید با تایید و هماهنگی آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران که قدرت کامل را در اختیار دارد صورت می‌گیرند. آقای روحانی در مصاحبه‌ای با یک تلویزیون آمریکایی‌ -‌ که در نوع خود بی‌سابقه بود -‌ اظهار کرد ایران هرگز در جست‌وجوی سلاح‌های کشتار جمعی یا سلاح‌ هسته‌ای نیست و او هم‌اکنون در مورد مساله هسته‌ای اختیار کامل دارد. سخنرانی وی در سازمان ملل متحد در 24 سپتامبر در جایگاهی صورت می‌گیرد که رئیس‌جمهور قبلی محمود احمدی‌نژاد از آن برای طعنه ‌زدن و حمله به دشمنان ایران استفاده می‌کرد. روند تغییرات در دیپلماسی ایران بسیار قابل توجه و در مقایسه با تاریخ 34ساله انقلاب اسلامی بی‌سابقه است. اما ایران تحت فشار شدید تحریم‌ها قرار دارد. اوباما که در مورد سوریه به توافقاتی رسیده است شاید بخواهد نشان دهد دیپلماسی‌اش در مورد ایران به نتیجه رسیده است. اما با وجود سابقه دشمنی و روابط خصمانه بین دو کشور، آمریکا و دیگر مقامات غربی احتمالاً تلاش خواهند کرد احتیاط بیشتری به خرج دهند. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل از مشاهده موضع ملایم اوباما در مقابل دشمنانش نگران شده است. نتانیاهو مدعی است که عدم حمله به سوریه به خاطر استفاده از سلاح‌های شیمیایی پیامی برای ایران است تا برنامه هسته‌ای خود را پیش ببرد. ملاقات او با جان کری وزیر امور خارجه آمریکا فاید‌ه‌ای نداشت. گروه‌های بد‌بین اسرائیلی هشدار می‌دهند که ایران از مذاکرات به عنوان دیواری استفاده می‌کند که در پشت آن بتواند برنامه هسته‌ای خود را پیش ببرد. به گفته یکی از آنها ایران فقط تغییر تاکتیک داده است و راهبردهای اصلی عوض نشده‌اند. با وجود این در حالی که وزرای دولت اسرائیل حاکمان ایران را به تمسخر گرفته‌اند یایر لاپید وزیر دارایی این کشور از لحن جدید ایران استقبال کرده است.