در پشت نقاب زارا

از مغازه کوچک زردرنگ و قدیمی در مرکز شهر لاکرونیا در شمال اسپانیا تا فروشگاه بزرگ و خیره‌کننده پنج‌طبقه‌ای زارا راه چندانی نیست. این فروشگاه را در سپتامبر موفق‌ترین عرضه‌کننده صنعت «مد سریع» جهان افتتاح کرد. در این راه کوتاه که به فاصله سه کوچه در یک خیابان است می‌توان راز موفقیت آمانیکو اورتگا را کشف کرد. مسیری از دوران شاگردی در نوجوانی در مغازه پوشاک مردانه گالا ‌(Gala) در کنج خیابان تا یک کارآفرین ثروتمند اروپایی و مالک بیشترین سهام یکی از بهترین بنگاه‌های این قاره.

طبق گفته یکی از کارمندان زارا که با آقای اورتگا کار می‌کند داستان واقعی زندگی این مرد هرگز بیان نشده است. آقای اورتگا پسر یک کارگر سیار راه‌آهن بود که در ‌13‌سالگی کار را در مغازه کنج خیابان آغاز کرد. او دوران کودکی خاص و منحصر به فردی داشت. یکی از همکاران قدیمی‌اش به خاطر می‌آورد او گفته بود گاهی اوقات وعده غذایی آنها فقط سیب‌زمینی بود. او بخش زیادی از زندگی خود را در منطقه فقیرنشین گالیسیا گذرانده بود که هیچ سابقه‌ای در صنعت نساجی ندارد. با این حال او در سال 1975 شرکت زارا را در آنجا راه‌اندازی کرد: یک بنگاه خرد تولید و عرضه لباس که هم‌اکنون با برندهای موازی خود بیش از هفت هزار فروشگاه در سراسر جهان دارد. آقای اورتگا هم‌اکنون 80 سال دارد اما همچنان پرانرژی و در تجارت باقی مانده است (هرچند علاقه‌ای به پوشیدن لباس‌های مد ندارد). او مالک 60 درصد از شرکت ایندی‌تکس (Inditex) است که شرکت ما‌در زارا و سایر شرکت‌های زنجیره‌ای آن به شمار می‌رود و حدود 100 میلیارد یورو ارزش دارد. طبق گزارش ماه سپتامبر نشریه فوربس، کل دارایی اورتگا که به 80 میلیارد دلار بالغ می‌شود و املاک و سهام را دربر می‌گیرد مقدار اندکی از دارایی‌های بیل‌گیتس بیشتر است.

مسیر پیشرفت اورتگا با مسیرهای عادی متفاوت است. نداشتن تحصیلات رسمی به میزان زیادی بر سبک مدیریتی او تاثیر گذاشت. افراد نزدیک به او می‌گویند اورتگا داستان و روزنامه می‌خواند اما در نوشتن مطالب طولانی ضعف داشت. او هیچ‌گاه اداره، میز یا رایانه مخصوص برای خودش نداشت و ترجیح می‌داد بنگاهش را هنگامی که در اتاق طراحی زارا با همکاران ایستاده بود، رهبری کند. یکی از مدیران سابق و پرسابقه ایندی‌تکس که 31 سال شریک کاری اورتگا بود می‌گوید روش رئیس آن بود که موضوعات را به دقت و به شدت با گروه‌های کوچک به بحث می‌گذاشت، کارهای دفتری و کتبی را به دیگران واگذار می‌کرد، به دقت به حرف دیگران گوش می‌داد و ارتباطات شفاهی را به کتبی ترجیح می‌داد. شاید همین ترجیح به تعامل نزدیک شخصی بود که به او کمک کرد فرمول موفقیت زارا را بسازد. در زمانی که صنعت مد بسیاری از تولیدات خود را از طریق برون‌سپاری در چین و سایر کشورهای دارای دستمزد پایین انجام می‌داد اورتگا تصمیم گرفت بیشتر تولید را در داخل کشور یا در مناطق نزدیک انجام دهد. اکنون 55 درصد تولید در اسپانیا، پرتغال و مراکش صورت می‌گیرد که به بازارهای اصلی شرکت نزدیک هستند. این کار باعث می‌شود مجموعه‌های کوچک اما به‌روزشده محصولات مد دوبار در هفته به هر فروشگاه تحویل داده شوند. از زمان شناورسازی سهام بنگاه ایندی‌تکس در سال 2001 ارزش سهام آن ده برابر شد و بسیاری از رقبا از جمله گپ (Gap) و اچ‌اندام (H & M) را پشت سر گذاشت.

به نظر می‌رسد سبک مدیریت او بسیار به درون‌گرایی تمایل داشته باشد. ویدئویی که از جشن غافلگیرکننده تولد 80سالگی او گرفته شده است نشان می‌دهد چشمان اورتگا پر از اشک است و او تلاش می‌کند خود را از جمع کارکنان دور نگه دارد. او تقریباً هیچ‌گاه در جمع صحبت نمی‌کند و از دریافت جوایز ملی امتناع می‌ورزد. تنها جایزه ملی او مدال کارگران در سال 2002 است. همکارانش می‌گویند او از اینکه یک بار در سال 2008 یک خبرنگار حوزه مد زندگینامه او را نوشت بسیار ناراحت است. بنابراین قبل از شناورسازی سهام عکس‌های اندکی از او موجود بود و سرمایه‌گذارانی که به بنگاه می‌آمدند اغلب او را با دیگر کارمندان اشتباه می‌گرفتند. اما این عدم ظهور در جمع به آن معناست که دیگر مدیران اجرایی فرصتی برای ابراز وجود دارند. مثلاً با وجود اینکه اورتگا هر روز سرکار می‌رود آقای پابلو ایسلا رئیس هیات مدیره و مدیرعامل ایندی‌تکس از سال 2001 اداره امور را در دست دارد. در بسیاری از شرکت‌ها مدیران حرفه‌ای از حضور بنیانگذار شرکت ناراحت می‌شوند اما چنین موضوعی در ایندی‌تکس مصداق پیدا نمی‌کند. آقای اورتگا حداقل از یک جنبه شبیه دیگر میلیاردرهای اروپاست. همانند دیگر همتایان ثروتمندش مانند اینگوار کامپرا موسس سوئدی شرکت ایکیا. او فالیت‌های بشردوستانه محدودی دارد. او سالانه هزینه تحصیل 500 دانشجوی اسپانیایی در دانشگاه‌های آمریکا و کانادا را می‌پردازد و به خیریه‌های کاتولیک و صندوق کمک‌های اضطراری اعانه می‌دهد. او عقیده دارد که فعالیت‌های گسترده بشردوستانه شهرت ناخواسته‌ای را برای فرد به همراه می‌آورد. او همانند دیگر افراد در جنوب اروپا نگران حملات سیاسی است. به عنوان نمونه پابلو ایگلیسیاس از حزب چپ‌گرای پودموس زمانی در یک سخنرانی در نکوهش نابرابری آقای اورتگا را تروریست خطاب کرده بود. مدیران ثروت او که سالانه یک میلیارد یورو رشد می‌کند می‌گویند قصد دارد وابستگی ثروتش به ایندی‌تکس را کمتر کند. این یکی از اصول سرمایه‌گذاری عادی اورتگاست. آقای اورتگا بیشتر طرفدار املاک است. سرمایه‌گذاری در چیزی که ملموس باشد. اما خرید و مدیریت املاک زمان‌بر است. اورتگا همین ماه 517 میلیون دلار در بزرگ‌ترین برج فلوریدا یعنی مرکز مالی جنوب شرق در میامی سرمایه‌گذاری کرد. اما هنوز بیشتر درآمد او از سود سهام ایندی‌تکس به دست می‌آید. در 14 دسامبر این بنگاه گزارش‌هایی مالی ارائه داد که مطابق انتظارات بازارها بود. بدون تردید این اعداد و ارقام آقای اورتگا را خشنود می‌سازد. نقل شده است که او در جمع خصوصی به دیگران گفته است که به جای خود او از شرکتش تمجید کنند.
منبع:‌اکونومیست