تاریخ انتشار:
احمد پورفلاح از دستاوردهای سفر هیات تجاری ایتالیایی به ایران می‌گوید
هیات‌های اروپایی را مصادره نکنید
حضور هیات بلندپایه ایتالیایی با توجه به اینکه مدت اندکی در ایران اقامت داشتند، برای فعالان اقتصادی دستاوردهای خوبی به همراه داشت. رئیس اتاق مشترک ایران - ایتالیا که میزبانی این هیات را عهده‌دار بود معتقد است، حضور در بازار ایران برای کشور ایتالیا بسیار حائز اهمیت است.
حضور هیات بلندپایه ایتالیایی با توجه به اینکه مدت اندکی در ایران اقامت داشتند، برای فعالان اقتصادی دستاوردهای خوبی به همراه داشت. رئیس اتاق مشترک ایران-ایتالیا که میزبانی این هیات را عهده‌دار بود معتقد است، حضور در بازار ایران برای کشور ایتالیا بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل هیات اخیر در سطحی بالاتر از هیات‌های گذشته که از ایتالیا به ایران می‌آمدند، ظاهر شدند. به گفته احمد پورفلاح، انتظار می‌رفت در این مدت کم، این هیات بیشتر با بخش خصوصی دیدار و مذاکره داشته باشد اما معمولاً هیات‌ها توسط دولت مصادره می‌شوند. وی از اعزام سه هیات تجاری ایرانی به ایتالیا تا ماه اکتبر خبر داد. امضای قرارداد ساچه، مهم‌ترین دستاورد حضور این هیات ایتالیایی در ایران بود. رئیس اتاق مشترک ایران-ایتالیا برنامه‌ریزی‌های مدون این اتاق برای حضور هیات‌های ایتالیایی در ایران و بالعکس نیز اشاره کرد. در ادامه گفت‌وگوی احمد پورفلاح را با مجله تجارت فردا می‌خوانید.
اخیراً شاهد حضور هیاتی بلندپایه از ایتالیا در ایران بودیم. به نظر می‌رسید این هیات با سایر هیات‌های ایتالیایی که تاکنون به ایران آمده بودند، فرق عمده‌ای داشت و آن حضور وزیر توسعه اقتصادی این کشور بود. آیا این سفر با توجه به سطح افرادی که هیات ایتالیایی را همراهی می‌کردند توانست نتایج خوبی را برای توسعه تجارت بین دو کشور رقم بزند یا خیر؟
درست است. این هیات سومین هیات ایتالیایی بود که پس از مذاکرات لوزان به ایران آمده بود. اما از سایر هیات‌ها قوی‌تر بود. در این هیات، مدیران عامل شرکت‌های بزرگ ایتالیایی که بسیاری از آنها در سطح بین‌المللی فعال بودند نیز حضور داشتند. حضور دو وزیر امور خارجه و وزیر توسعه اقتصادی ایتالیا در راس این هیات هم نشان از اهمیت ایران و بازارش برای ایتالیا داشت.
چرا بازار ایران تا این اندازه برای ایتالیا با‌ارزش است؟ آیا فقط به دلیل موقعیت ایران در منطقه است یا دلیل دیگری هم دارد؟
موقعیت ایران در منطقه تنها بخشی از دلایل حضور ایتالیا در ایران است. برای این موضوع می‌توان دو دلیل عنوان کرد. اول اینکه در حال حاضر رکود اقتصادی در اروپا نیز حاکم است. به همین دلیل آنها برای رونق اقتصادی به فکر کسب بازارهای جدید در دنیا هستند. دلیل دومی که برای این موضوع وجود دارد این است که ایتالیا از زیرساخت‌های صنایع در ایران باخبر است. آنها از زیرساخت‌های بسیاری از صنایع از جمله فولاد، نساجی، لوازم خانه، چرم، سنگ و... از سال‌های دور تاکنون اطلاع دارند. به همین دلیل دوست دارد این بازارها را کماکان در اختیار خود داشته باشد. از سویی ایتالیایی‌ها حس می‌کنند برای همکاری با ایران از سوی ایرانیان نیز علاقه‌مندی وجود دارد و در این خصوص روحیه خوبی را در ایرانی‌ها شاهد هستند. آنها احساس می‌کنند همکاری با ایتالیا مورد استقبال ایرانیان قرار می‌گیرد.
آیا تصور استقبال ایرانی‌ها از همکاری با ایتالیا حقیقت دارد؟ در واقع چرا همکاری و توسعه روابط اقتصادی با ایتالیا برای ایران جذاب است؟
در پاسخ به سوال اول باید بگویم بله. همکاری با ایتالیا مورد استقبال ایرانی‌ها قرار گرفته است. در خصوص دلیل آن هم باید به خوش‌اخلاقی اقتصادی ایتالیا در دوره تحریم‌ها اشاره کنم. برخورد مثبت، غیرهیجانی و به دور از بداخلاقی‌های متداول این کشور در دوره تحریم‌ها که بر خلاف رفتار برخی از کشورهای اروپایی در این دوره بود خود دلیل محکمی برای اقبال این کشور اروپایی در ایران است. بنابراین استقبال از ایتالیایی‌ها در ایران، آنها را نیز نسبت به حضور در ایران مشتاق‌تر می‌کند.
ماحصل حضور این هیات در ایران چه بود؟ مذاکرات هیات ایتالیایی چه دستاوردهایی را به دنبال داشت؟
همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردم، سومین هیات ایتالیایی در سطح بسیار بالایی به ایران آمد. با دولت ایران مذاکراتی داشتند که توافقات خوبی صورت گرفت. البته اتاق مشترک ایران-ایتالیا، میزبان هیات بود که به دلیل حجم زیاد کاری از اتاق بازرگانی ایران نیز کمک گرفتیم و همایش را در این محل برگزار کردیم. من در حضور خانم فدریکا گوییدی، وزیر توسعه اقتصادی ایتالیا عنوان کردم که برای اینکه در مذاکرات به نتیجه مطلوب دست پیدا کنیم و حضور هیات‌هایی که در آینده به ایران می‌آیند کاربردی‌تر باشد، در دوره‌های بعدی گروه‌ها را به صورت بخشی و تخصصی مقابل هم قرار دهیم. در این صورت ما هم می‌توانیم شرکت‌های علاقه‌مند و افراد مشتاق برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک در پروژه‌های پیشنهادی با ایتالیا را دعوت و نتیجه بهتری را از مذاکرات شرکت‌های ایرانی و ایتالیایی کسب کنیم. خوشبختانه این پیشنهاد من مورد استقبال خانم گوییدی نیز قرار گرفت و قرار شد برای دیدارهای بعدی به همین روش عمل شود. در این همایش از دو طرف ایرانی و ایتالیایی خواستم که برای همکاری‌های مشترک خود در آینده برنامه‌ریزی کنند و طرح و نقشه ارائه دهند. اگر به این شیوه بتوانیم تعاملات
تجاری را با ایتالیا صورت دهیم، نتیجه ملموس‌تری دریافت خواهیم کرد. نباید تنها به تعارفات و تکلیف‌های متداول بسنده کرد. این کار تنها فرصت‌های پیش‌رو را از بین می‌برد.
در همایشی که در اتاق بازرگانی ایران با حضور هیات ایتالیایی، وزیر توسعه اقتصادی ایتالیا و فعالان اقتصادی ایران برگزار شد، یک موضوع خیلی جالب بود و نشان می‌داد این همایش با برنامه‌ریزی دقیق صورت گرفته است. بخش‌بندی فعالیت‌ها و قرار دادن فعالان اقتصادی همگن ایرانی و ایتالیایی کنار یکدیگر به نظر من کار بسیار موثری بود. می‌توان گفت تا حدودی این خواسته خود را در حجم کوچک عملی کرده بودید.
بله، دقیقاً همین‌طور است. اتاق مشترک ایران- ایتالیا به تمام اعضای خود، فراخوان داده بود و بر اساس رشته‌های تخصصی گروه ایتالیایی از افرادی که در ایران در بخش‌های مشابه فعال بودند، دعوت کرده بود تا با همتایان خود در این همایش دیدار کرده و به مذاکره بنشینند. البته یک ساعت و نیم وقت بسیار اندکی بود برای مذاکره با هیات ایتالیایی. در آن فضای شلوغ هم نمی‌شود آن طور که انتظار می‌رود مذاکره کرد و به نتیجه رسید. یک مساله مهم هم وجود داشت که برخی از مدیران ارشد شرکت‌های ایتالیایی به دلیل اینکه با دولتی‌ها دیدار داشتند نتوانستند در این همایش شرکت کنند. من هم در این خصوص اعتراض خودم را به وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کردم و به ایشان گفتم خواهش می‌کنم هیات‌های اروپایی را که وارد ایران می‌شوند مصادره نکنید. اجازه بدهید بخش خصوصی هم در شرایطی که مهیا شده در کنار دولتی‌ها سهم داشته باشند و از حضور این هیات‌ها منتفع شوند. چرا که دولتی‌ها در حال حاضر در شرایطی نیستند که بتوانند با اروپایی‌ها و هیات‌های تجاری اروپایی، سرمایه‌گذاری مشترک صورت دهند. به خصوص در صنایع متوسط و کمی بزرگ‌تر، این بخش خصوصی است که می‌تواند در دوره
جدید با هیات‌های تجاری وارد مذاکره شده و سرمایه‌گذاری مشترک صورت دهد. متاسفانه برخی از شرکت‌های بزرگ و مطرح ایتالیایی در سطوح بالا به ایران آمده بودند اما در این رفت و آمد بخش خصوصی عملاً سهمی نداشت و صحبتی هم بین آنها رد و بدل نشد. برخی از آنها حتی بدون دیدار با فعالان بخش خصوصی، ایران را ترک کردند. چراکه با دولتی‌ها وارد مذاکره شده بودند. درست است که دولت در برخی از بخش‌ها بسیار قوی است اما قرار است در قسمت‌هایی همچون نفت و پتروشیمی، بنگاه‌های اقتصادی و بخش خصوصی نیز سهیم باشند. این کار باید توسط دولت صورت می‌گرفت که نگرفت. من هم در این زمینه نامه‌هایی جداگانه به آقای بارباریا معاون سفارت ایتالیا، اتاق مشترک ایتالیا-ایران و آقای نعمت‌زاده نوشتم و از آنها خواستم که در دفعات آینده، بیشتر به بخش خصوصی اهمیت بدهند.
چون هیات‌های تجاری ایتالیایی که در گذشته به ایران می‌آمدند، کوچک‌تر از هیات اخیر بودند، من به عنوان رئیس اتاق مشترک ایران-ایتالیا مسوولیت هدایت آنها را بر عهده داشتم. در یکی از سفرها آقای اورلو معاون وزیر توسعه اقتصاد ایتالیا نیز به همراه هیات تجاری به ایران آمده بود و خواهان همکاری‌های مشترک در پروژه‌هایی مانند پسماند بود. من هم در آن سفر، قزوین را به هیات ایتالیایی معرفی کردم. چون در این زمینه، قزوینی‌ها پیشتاز هستند.
بنابراین آنها را برای بازدید به این شهر بردم که از سوی فعالان اقتصادی قزوین مورد استقبال قرار گرفتند. در این بازدید، آقای سفیر هم ما را همراهی کرد. ایتالیایی‌ها از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی که در این استان وجود داشت، متعجب شده بودند. همچنین در این سفر، این هیات از جاذبه‌های گردشگری قزوین هم دیدار کردند و پس از آن اعلام کردند که قزوین به عنوان قطب گردشگری ایتالیا در ایران خواهد بود. منظور از این صحبت‌ها این است که در استان‌های ما ظرفیت‌های زیادی وجود دارد. اما متاسفانه ما فقط به تهران توجه می‌کنیم و برای سایر استان‌ها به جز چند استان محدود و بزرگ، چندان اهمیت قائل نمی‌شویم.
این در حالی است که در زمینه گردشگری، پتانسیل بالایی در سایر استان‌ها و نقاط کشور وجود دارد و می‌توانند در جذب گردشگر بسیار موفق باشند. به هر حال وقتی هیات‌ها به صورت تخصصی و بخشی وارد ایران شوند در این زمینه هم اقدامات لازم صورت خواهد گرفت. زیرساخت‌های برخی از صنایع ما در استان‌هایی به جز تهران وجود دارد. اما نمی‌دانم چه اصراری هست که تمام هیات‌های خارجی در تهران جلسات خود را برگزار کنند. نظر من این است که مذاکره با گروه‌های خارجی را در سایر استان‌های کشور هم برگزار کنیم تا فضای کسب و کار در سراسر کشور فعال شود.
با توجه به گفته‌های شما اتاق مشترک ایتالیا- ایران در هدایت هیات‌های تجاری که از ایتالیا وارد ایران می‌شوند، نقش موثری دارد. آیا اتاق مشترک ایران - ایتالیا نیز در این خصوص همکاری دارد یا خیر؟
خوشبختانه هماهنگی بسیار خوبی بین دو اتاق مشترک است. برنامه‌های دو اتاق، کاملاً هماهنگ و یکپارچه است. اما در خصوص هیات بلندپایه ایتالیایی به ایران برخی از شرکت‌هایی که از سوی اتاق ایتالیا- ایران برای همراهی با این گروه، اعلام شده بود، به ایران نیامدند. این موضوع باعث شد من به اتاق مشترک اعتراض کنم و از آنها توضیح بخواهم. چراکه ما بر اساس اسامی و نوع فعالیت شرکت‌های اعلام‌شده، از اعضای خود در سراسر کشور برای حضور دعوت کرده بودیم و به نظر من عدم حضور طرف ایتالیایی کار درستی نبود. باید بگویم اتاق مشترک ایران-ایتالیا برای هدایت هیات‌های بعدی هم برنامه‌ریزی کرده است. این اتاق، اطلاعات را به تمام اعضا ارسال کرده و رشته‌های فعالیت را نیز اعلام کرده است. از آنها درخواست کردیم که در هر رشته‌ای که علاقه‌مند به فعالیت هستند، اعلام کنند. همچنین از الان تا ماه اکتبر سه هیات تجاری به ایتالیا اعزام خواهیم کرد که به بهانه بازدید از اکسپو میلان، با ICC ایتالیا نیز جلسات مشترکی را برگزار کنیم. به اتاق مشترک ایتالیا- ایران هم حضور هیات تجاری ایرانی در ایتالیا را اعلام کردیم و قرار شد با هیات‌های تخصصی مرتبط با گروهی که از
ایران می‌روند، هماهنگی کرده و بتوانیم از مذاکرات‌مان در آن سفر نتیجه خوبی بگیریم.
با توجه به شرایط موجود، چشم‌اندازی که ما برای روابط تجاری ایران و ایتالیا در نظر داریم، رسیدن حجم مبادلات تجاری به ۱۰ میلیارد یورو است.
آیا می‌توان به سرمایه‌گذاری مشترک بین ایران و ایتالیا امیدوار بود یا خیر؟
قطعاً؛ در حال حاضر در اروپا سرمایه‌گذاری در اروپا به دلیل رکودی که حاکم است، توجیهی ندارد. هنوز هم نسبت برداشت سود از سرمایه‌گذاری در ایران بالاست. ضمن اینکه آنها از طریق ایران می‌توانند بازار CIS را کسب کنند که خود جمعیتی معادل 400 میلیون نفر است. ایران می‌تواند پل ارتباطی خوبی برای دستیابی آنها به بازار بزرگ منطقه باشد. به طور مثال در زمینه گردشگری، ایتالیا صاحب سبک و برند است. اما در این زمینه کاملاً اشباع شده است. زیرا نه دیگر نیازی به هتل دارد و نه نیازی به تفریحگاه برای جهانگردان. اما ایران در این زمینه در ابتدای راه است. در نتیجه ما نیاز به سرمایه‌گذاری داریم و ایتالیا هم نیاز به رونق و این امر موجب می‌شود بتوانیم با یکدیگر همکاری کنیم. ایتالیا در کشورهای دیگر هم سرمایه‌گذاری‌های مشترکی را صورت داده است. اما قطعاً در این شرایط اگر ما به‌درستی عمل کنیم می‌توانیم برنده باشیم. در سال‌های نه‌چندان دور، روابط اقتصادی ایران و ایتالیا رکورد هفت میلیارد یورو را تجربه کرده بود. اما الان این حجم 2 /1 میلیارد یورو است. با توجه به شرایط موجود، چشم‌اندازی که ما برای روابط تجاری ایران و ایتالیا در نظر داریم،
رسیدن حجم مبادلات تجاری به 10 میلیارد یورو است. امیدواریم که ایتالیا بتواند روابط تجاری خود را با ایران افزایش داده و به جایگاه قبلی خود بازگردد.
صادرات ما به ایتالیا باید روی چه کالاهایی متمرکز شوند و ایتالیا برای واردات چه کالاهایی از ایران تمایل بیشتری دارند؟ زیرا در دوره پساتحریم برنامه توسعه صادراتی را در تجارت خود مد نظر داریم.
ما برای صادرات به ایتالیا فهرست خوبی از کالاها را در اختیار داریم. در گذشته نیز این اقلام به ایتالیا صادر می‌شد. پوست سالامبور را در گذشته به ایتالیا می‌فرستادیم. سنگ‌های ما در ایتالیا خواهان بسیار زیادی دارد. همچنین خشکبار ایرانی و گیاهان دارویی در این کشور طرفداران زیادی دارد.
اما در زمینه زعفران در گذشته بازار خیلی خوبی برای ایران در ایتالیا وجود داشت که هم‌اکنون اسپانیا و ایتالیا به سوی کاشت زعفران پیش رفته‌اند و باعث شده بازار زعفران ایرانی در این کشور ضعیف‌تر از گذشته باشد. اما خود ایتالیایی‌ها اذعان دارند که کیفیت زعفران ایرانی به مراتب بهتر است.
در گذشته ایتالیا در بسیاری از بخش‌ها کالاهای مورد نیاز خود را از ایران تامین می‌کرد. در برهه‌هایی از زمان، روابط تجاری این دو کشور با افت و خیز روبه‌رو بوده است. به گونه‌ای که در برخی مواقع صادرات کالاهای ایرانی از طریق کشور ثالث صورت می‌گرفت. ایتالیا در گذشته بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران در اروپا بود و تنها کشوری است که تراز تجاری‌اش با ایران در این زمینه همیشه مثبت بود. البته در دوره تحریم‌ها به دلیل برخی از مشکلات، این کشور در این زمینه به رده دوم سقوط کرد اما خرید نفت را از ایران به طور کامل قطع نکرد. اما اخیراً شاهد افزایش خرید نفت ایران توسط ایتالیا بودیم. ایتالیا در گذشته سرمایه‌گذاری‌های مشترکی نیز با ایران صورت داده بود که در شرایط تحریم‌ها عدم انجام تعهدات، موجب شد بخش عظیمی از تولیدات این کارخانه‌ها در انبار ذخیره شود. با لغو تحریم‌ها این موضوع نیز برطرف خواهد شد.
در این رفت و آمد هیات تجاری آیا قرارداد محکمی هم امضا شد یا خیر؟
بله، خوشبختانه در این سفر، با ساچه به قرارداد قابل توجهی دست یافتیم. بر این اساس مجدداً پوشش بیمه‌ای برقرار شد. همچنین چند قرارداد هم نهایی شد. به علاوه با برخی از صندوق‌ها، قراردادهای اولیه امضا شد که امیدواریم ادامه یابد و خطوط ارتباطی ایران و ایتالیا باز شود و ایران نیز بتواند نیاز صنعت را از طریق همکاری‌های مشترک با ایتالیا برطرف کند. چاره‌ای هم جز این نداریم. عوض کردن خطوط تولید و لینک کردن آن خطوط با یکدیگر از مهارت‌های ایتالیاست. در مجموع اینکه این سفر بسیار کوتاه بود اما دستاوردهای خوبی داشت. من بیشتر نگران ساچه بودم که اگر پوشش بیمه‌ای نمی‌داد، ارتباطات ما بسیار سخت می‌شد. حتی یکی از غول‌های نفتی دنیا در مذاکراتی که با وزارت نفت داشتند به موفقیت‌های بزرگی دست یافتند.
آیا زیرساخت‌های حضور ایتالیا در ایران وجود دارد یا اینکه برای ورود آنها ابتدا باید زیرساخت را فراهم کرد؟
به نظر من هر دو مورد صدق می‌کند. این زیرساخت‌ها در تئوری وجود دارد اما در بسیاری از زمینه‌ها باید در عمل بیشتر کار کنیم. نیازی نیست همیشه در بخش سخت‌افزاری متمرکز شویم. باید کمی هم تجربه کسب کنیم. به طور مثال انتقال تجربه در خصوص SMEها یک برنامه آموزشی است که می‌تواند در تمام استان‌ها برگزار شود. ما باید کاری کنیم که سرمایه‌گذاری مشترک با اروپایی‌ها صورت گیرد نه اینکه فقط به انتقال تکنولوژی و خرید ماشین‌آلات بسنده کنیم. دولت نیز باید در راستای کمک به واحدهای داخلی تسهیلاتی را به سرمایه‌گذاران داخلی ارائه دهد.
دیدگاه تان را بنویسید