امضای قرارداد ساچه

تجارت با ایتالیا از نظر سابقه و تبادلات و تراز تجاری، پیش از دوران تحریم بسیار خوب بود به‌گونه‌ای که در اروپا این کشور همواره شریک اول یا دوم ایران محسوب می‌شد. در آن دوره حجم مبادلات ایران با چین و کشورهایی از این دست زیاد نبود. اما در دوره تحریم‌ها رابطه ایران با ایتالیا کم شده بود که خوشبختانه در سال جاری نسبت به سال گذشته شاهد افزایش مبادلات بودیم، گرچه قابل مقایسه با رقم‌های قبل نیست. در دوران تحریم هم بداخلاقی‌هایی که سایر اروپایی‌ها داشتند ایتالیایی‌ها نداشتند. یعنی ضمن اینکه تحریم را خیلی از مواقع رعایت می‌کردند، به خصوص در صنایع بزرگ و پیشران در بخش نفت و گاز و پتروشیمی، بعد از اینکه تحریم تشدید شد، ایتالیا حجم مبادلات خود را کاهش داد که موجب شد رقم تجارت ما با این کشور پایین بیاید اما همچنان رابطه‌اش را با ایران حفظ کرد. ایتالیایی‌ها در بخش sme‌ها فوق‌العاده قوی هستند. در این بخش به معنای واقعی، بخش خصوصی و کنفدراسیون صنعت‌شان حاکم است. اتحادیه‌های قوی دارند و نگاه‌شان به سوی تخصصی کردن بخش‌های مختلف یا حلقه‌های مختلف زنجیر یک صنعت است. برای مثال فرض کنید در صنعت نساجی یا در صنعت چرم اگر بخواهیم مقایسه بکنیم در ایران یک کارخانه پوشاک چرم از صفر تا صد روند تولید را خود در اختیار دارد. اما در ایتالیا نمی‌توان تمام مراحل را در یک کارخانه دید. هر بخش در یک کارخانه یا مجتمعی جداگانه فعالیت می‌کند. ولی به صورت کاملاً تخصصی و با آخرین تکنولوژی روز.

ما امکان همکاری‌های صنعتی و همکاری‌های مشترک خوبی را در زمینه صنایع کوچک و متوسط با ایتالیایی‌ها در اختیار داریم. در صنایع غذایی، نساجی، چاپ، چرم و کفش. زیرا ایتالیا در عین حال مهد مد دنیا نیز هست و پوشاک هم بدون مد مفهومی ندارد. در سایر صنایع مثل معدن نیز می‌توانیم به خوبی ظاهر شویم. ایران دارای قابلیت‌های خوبی در زمینه استخراج انواع سنگ‌های معدنی است که اتفاقاً در گذشته، حتی در شرایط تحریم به ایتالیا این محصول را صادر می‌کردیم. ولی ایتالیا در بخش فرآوری سنگ‌های معدنی که ارزش افزوده ایجاد می‌کند، بسیار قوی است. در واقع ما سنگ را به طور فله و یکجا به ایتالیا می‌فرستیم. در آنجا با آخرین تکنولوژی و ماشین‌آلات این سنگ‌های خام تبدیل به سنگ‌هایی می‌شود که قابلیت استفاده و کاربرد در انواع مجتمع‌های ساختمانی را دارد. بنابراین در همین زمینه ما می‌توانیم مشارکت‌های خوبی داشته باشیم.

در بخش صنایع بزرگ یا صنایع پیشران، از جمله نفت و گاز و پتروشیمی نیز در گذشته این کشور در ایران فعالیت‌هایی داشته است. مثلاً در منطقه عسلویه در بخش اجرای پروژه‌ها همکاری خوبی با ایران داشت. بنابراین پیش‌بینی‌ام این است که در بسیاری از زمینه‌ها به سرعت می‌توانند در مقایسه با سایر کشورها به دلیل این زمینه‌های قبلی که وجود دارد، روابط را با ایران توسعه دهند. ایتالیایی‌ها در هر شرایطی دنبال بیزینس خودشان هستند. حتی در سخت‌ترین شرایط تحریم نیز بانک‌های کوچک ایتالیایی که با آمریکا کار نمی‌کردند، با بانک‌های ایرانی یکسری مبادلات داشتند. البته نه در رقم‌های درشت، ولی به هر حال این کمک را می‌کردند.

در حال حاضر نیز هیات ایتالیایی با دو وزیر به ایران آمد و در حضور همتایان خود پروتکل ساچه با بانک مرکزی را امضا کردند. ساچه صندوق ضمانت صادرات است. در کشورهای اروپایی یکی از موارد الزامی این است که بانک‌ها اجازه استفاده از سیستم ال‌سی و گشایش اعتبار را به هیچ تولیدکننده یا فروشنده و صادرکننده‌ای بدون تضمین صندوق ضمانت صادرات آن کشور نمی‌دهند. یعنی حتماً تضمین بیمه‌ای را لازم دارد. ساچه نیز صندوق بیمه‌ای مربوط به کشور ایتالیاست، مثل کوپاس فرانسه و هرمز مال آلمان. ساچه اولین مجموعه و نهادی بود که در سطح بالاترین مقامش به ایران آمد و تفاهمی را امضا کرد که این مقدمه خوبی است برای ورود به دوره عملیاتی پساتحریم. بر این اساس، این آمادگی وجود دارد که مبادلات بانکی ما چه در بعد سرمایه‌گذاری چه در بعد ورود ماشین‌آلات، کالاهای سرمایه‌ای و تجهیزات تکنولوژیک در فصل جدید اقتصادی شکل بگیرد. وزیر ایتالیایی به داشتن زیرساخت‌های مالی در ایران اشاره کرد و آن را پیش‌نیاز ورود به بازار ایران مطرح کرد. طبیعتاً این‌طور نیست که زیرساخت‌ها در ایران وجود نداشته باشد. اما شاید از یکسری دانش فنی یا تکنولوژی‌های روز بانکداری دنیا محروم شده‌ایم و دلیل آن هم تحریم‌هایی بود که به فضای اقتصادی کشور حاکم شد.

در واقع به دلیل عدم ارتباط با دنیا شاهد کمبودهایی در نظام بانکی هستیم. در کنار آن یک مطلب دیگری هم باید اضافه کرد، تنبل شدن سیستم بانکی. به طور مثال ورزشکاری که هر روز مقدار معینی تمرین می‌کرده، هنگامی که یک مدت طولانی ورزش را رها می‌کند، سیستم بدنی‌اش نیز تغییر می‌کند. در نظام بانکی ما نیز چنین است. یعنی از دانش روز نیز در دوره تحریم‌ها به دور مانده‌ایم. در حال حاضر ابزار مختلف مالی و فرم‌های مختلفی که مبادلات پولی در چارچوب انواع ال‌سی‌ها صورت می‌گیرد در ایران به‌روز نشده است. فقط یک نوع ال‌سی ساده نیست که ما قبلاً به آن عادت داشته‌ایم. هم‌اکنون به اشکال مختلف در دنیا وجود دارد. بنابراین با کمبودهایی مواجه هستیم که کمی طول می‌کشد خود را به‌روز کنیم. اما خوشبختانه در این زمینه کارشناس‌ها و نیروی انسانی حتی جوان فوق‌العاده علاقه‌مند با ضریب هوشی بالا در کشور وجود دارند که می‌توانند با حضور در دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت به سرعت خودشان را به دانش روز بانکی تجهیز و مسلح کنند.

ما سیستم سوئیفت را پیش از تحریم داشتیم. تعدادی از بانک‌هایمان تحت تاثیر تحریم‌ها این سیستم را تعطیل کردند. تعدادی بانک‌های خصوصی یا دولتی غیر‌تحریمی هم داشتیم که سیستم سوئیفت را حفظ کردند. اما با شدت گرفتن تحریم‌ها برخی از طرف‌های خارجی با ما قطع ارتباط کردند که این امر باعث شد سطح مبادلات ما کاهش یابد و پس از آن توسط واسطه‌هایی از طریق صرافی‌ها و دلال‌ها، تبادل و نقل و انتقال پول صورت بگیرد که خود موجب افزایش هزینه چنددرصدی می‌شد. به طوری که گاهی اوقات تا 20 درصد و بیشتر هزینه فقط از نقل و انتقال پول با قبول ریسک‌های بالا به ما تحمیل می‌شد.

در مجموع بخشی از این زیرساخت‌ها در کشور وجود دارد. ساختارهای جدید پیشرفته‌ای هم که همه بانک‌های دنیا استفاده می‌کنند، در شرایط پساتحریم مهیا خواهد شد که البته باید در این زمینه سرمایه‌گذاری شود.

در این هیات ایتالیایی بسیاری از بانک‌ها آمده بودند تا با ما همکاری داشته باشند. بنابراین زیرساختی به لحاظ سخت‌افزار مورد نیاز ماست، بخشی شامل آموزش نیروی انسانی می‌شود که مسلط به دانش روز بانکداری بین‌المللی بنگاه باشد.

برخی معتقدند ما در صنایعی همچون نساجی در ایران با مشکل مواجه هستیم و برای همکاری با ایتالیایی‌ها که خود مهد مد دنیا هستند با مشکل مواجه خواهیم شد. در حال حاضر یکی از دلایل قاچاق پوشاک در ایران، عقب بودن صنعت نساجی از مد روز دنیاست. ما همیشه پوشاک‌مان را یک فصل بعد از مد روز، روانه بازار می‌کنیم. اما از نظر زیرساختی باید تاکید کنم در کشور برای حضور ایتالیایی‌ها امکانات لازم وجود دارد. ارتقای ماشین‌آلات و فناوری نیز به واسطه لغو تحریم‌ها صورت خواهد گرفت.

در پاسخ به این اظهارات به عنوان دبیر انجمن صنایع نساجی نیز می‌گویم ما در گذشته نمایشگاه‌هایی داشتیم که شامل ماشین‌آلات برخی از محصولات نساجی بود. به طور مداوم در سه مقطع زمانی این نمایشگاه‌ها برگزار می‌شد. سال گذشته پیشنهاد دادیم مجدداً این نمایشگاه‌ها را برای نشان دادن توانمندی صنعت نساجی کشور برگزار کنیم که خوشبختانه سازمان توسعه تجارت کشور و شرکت سهامی نمایشگاه بین‌المللی ایران این پیشنهاد را قبول کردند.