نطق ناتمام

به سیاق سه سال گذشته که رئیس‌جمهوری با مردم حرف داشت، در شامگاه روز 12 مردادماه که البته سه‌سالگی دولت یازدهم نیز به پایان می‌رسید، او از قاب تلویزیون با ایرانیان سخن گفت. رئیس دولت در برابر دو مجری نشست، در پاسخ به پرسش‌های آنان، عملکرد دولت متبوعش را در حوزه‌های مختلف تشریح کرد. روحانی در این گفت‌وگو، نشانی علامت‌های تحقق رشد اقتصادی پنج‌درصدی اقتصادی را نشان داد؛ نشانه‌هایی از جنس رشد مصرف برق در واحدهای صنعتی و افزایش شمار بیمه‌شدگان تامین اجتماعی. رئیس‌جمهوری همچنین پیشی گرفتن صادرات غیرنفتی از واردات را نوید داد. از مبارزه قاطع با قاچاق کالا سخن گفت و از کارکنان وزارت نفت برای آنچه تلاش در جهت افزایش تولید نفت می‌خواند، قدردانی کرد. رئیس‌جمهوری درباره آثار اجرایی شدن برجام نیز توضیحاتی ارائه داد، دولتش را حامی بخش خصوصی معرفی کرده و از توسعه ورزش همگانی در بین مردم از 9 درصد به 21 درصد ابراز خرسندی کرد. روحانی در این گفت‌وگو البته به مسائل دیگری هم اشاره کرد؛ به کاهش تورم، به برنامه‌هایی که دولت برای مدیریت آب و محیط زیست در دست اجرا دارد. او اخلاق‌مداری در جامعه را نیز توصیه کرد. رئیس‌جمهوری در این نطق تلویزیونی، سخنان نویدبخشی را بر زبان رانده بود اما این نطق، نه موافقان او را راضی کرد و نه مخالفانش را به سکوت واداشت. این سخنان رئیس‌جمهوری که بارها از تریبون‌های مختلف بیان شده بود، بازتاب گسترده‌ای در میان چهره‌های سیاسی پیدا کرد. چنان که ساعاتی پس از پخش این برنامه، سیل اظهارنظرها و مواضع موافق و مخالف در قبال سخنان رئیس دولت، روانه شبکه‌های اجتماعی شد؛ از نوشته‌ها و گفتار سیاسیونی که به عنوان چهره‌های حامی دولت شناخته می‌شدند، این‌گونه استنباط می‌شود که جملگی آنان انتظار داشته‌اند، روحانی صراحت بیشتری را با کلام خود بیامیزد؛ آن هم در شرایطی که او و دولتش این‌گونه بی‌محابا آماج حمله از سوی رقبای سیاسی قرار گرفته است. انتظار اینکه رئیس‌جمهوری از این فرصت، برای تشریح آثار اجرایی شدن برجام بهره بیشتری می‌گرفت و روی تشریح دستاوردها تمرکز بیشتری معطوف می‌کرد و البته از تکرار مکررات امتناع می‌ورزید.

البته این نظر همه سیاسیون طرفدار نبود؛ بسیاری هم متانت کلام رئیس‌جمهوری را با وجود این میزان هجمه ستودند. در مقابل، منتقدان نیز بی‌پرده به نقد نطق تلویزیونی روحانی پرداختند. برای مثال، عزت‌الله ضرغامی، رئیس سابق صداوسیما، دیدگاه خود را در مورد سخنان رئیس‌جمهوری در پست اینستاگرامی خود قرار داد و نوشت: «به نظر می‌رسد مادام که دولت محترم یازدهم از کمک آمریکایی‌ها و مائده خیالی برجام دل نبریده است، نمی‌تواند کنشگر خوب و موفقی در «مدیریت داشته‌ها» باشد و استفاده بهینه از توانمندی‌های بی‌انتهای داخلی داشته باشد.» برداشت یکی دیگر از چهره‌های اصولگرا این است «نگاه آقای روحانی به مذاکرات و برجام، سیاسی و انتخاباتی است و موارد مثبتی که درباره برجام مطرح می‌کند با واقعیت همخوانی ندارد.» منتقد دیگری گفته است: «آقای رئیس‌جمهور در گفت‌وگوی تلویزیونی تقریباً هیچ دستاوردی از برجام ارائه نکردند و فاصله میان آنچه قرار بود بشود و نشده است را با وعده پر کردند و حال آنکه شایسته‌تر آن بود، به‌جای ان‌شاءالله خواهد شد، می‌فرمود نستجیربالله نشده است.»

به راستی چرا رئیس‌جمهوری نتوانست از دستاوردهای دولتش آنچنان که انتظار می‌رفت، دفاع کند؟