دلایل یک انحلال

روال و ساختار جاری کشور برای شرایط عادی تعریف شده است اما زمانی که شرایط ویژه‌ای مانند تحریم‌ها پیش آید یا شرایطی که خارج از روال‌های عادی است، باید کار را به گونه دیگری پیش برد و از طرقی غیر از مسیرهای همیشه پاسخگوی شرایط بود. به خصوص اگر این شرایط به‌گونه‌ای باشد که نیازمند عکس‌العمل‌های بسیار سریع، تصمیمات آنی و با انعطاف بالا باشد.

در این زمان لازم است ساختارهایی برای طی مسیر تعریف شود که هم سریع باشد، هم منعطف و هم امکان استفاده از همه ظرفیت‌های کشور را داشته باشد. با شدت گرفتن تحریم‌ها بود که ستاد تدابیر ویژه اقتصادی شکل گرفت که بتواند با اختیارات قانونی خود به دولت به‌عنوان دستگاه اجرایی کشور کمک کند.

در دوران فعالیت، این ستاد توانست در بسیاری از مواقع گشایش‌های بسیار خوبی در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور ایجاد کند. گزافه نیست اگر بگوییم در نبود این ستاد اخذ تصمیمات سریع و واکنش نشان دادن به شرایط موجود، با توجه به پروسه طولانی تصمیم‌گیری در کشور و موانع قانونی و بوروکراتیک دشوار بود و به مشکلات بسیار بر می‌خورد یا حتی امکان‌پذیر نبود.

اما مساله اساسی در ایجاد این ستاد آن بود که این ستاد برای شرایط خاص تعریف شده بود و وقتی شرایط خاص وجود نداشته باشد طبیعتاً وجود این ستاد هم زیر سوال می‌رود و دیگر موضوعیت نخواهد داشت. بر این اساس از یک منظر اعلام انحلال آن در شرایطی که تحریم‌ها برداشته می‌شود کاملاً صحیح است.

اما یک نکته وجود دارد و آن این است که بر اساس برجام اولاً همه تحریم‌های هسته‌ای به یکباره برداشته نمی‌شود و در یک فرآیند 10‌ساله شرایط کشور به حالت طبیعی بر‌می‌گردد و از طرف دیگر تحریم‌های غیر‌هسته‌ای و به ویژه تحریم‌های آمریکا در این فرآیند تصمیم‌گیری نشده است یا با تاخیر برداشته خواهد شد.

بنابراین باید گفت چون ستاد تدابیر ویژه اقتصادی برای دوران تحریم تاسیس شده و قرار است به دولت کمک کند تا تحریم‌ها را دور بزند، مادامی که هنوز همه تحریم‌ها برداشته نشده، انحلال این ستاد هم صحیح نیست. یعنی مادامی که تحریم‌ها وجود دارد و شرایط اقتصادی کشور شرایط خاصی است و هنوز به شرایط طبیعی بازنگشته وجود ظرفیتی مانند ستاد تدابیر ویژه اقتصادی برای دولت بسیار مفید و کارگشاست و دولت می‌تواند از این ظرفیت در مواقع خاص استفاده کند.

پس شاید بهتر است با همان روندی که تحریم‌ها برداشته می‌شود، با همان روند هم تصمیمات ستاد تدابیر ویژه اقتصادی که متناسب با همان تحریم‌ها بوده، لغو شود. این‌گونه هر تحریمی که برداشته می‌شود، دستورات مرتبط با آن هم حذف می‌شود اما ستاد تا اتمام تحریم‌ها و برداشته شدن آن می‌تواند به دولت در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با تحریم‌ کمک کند.

پس این مساله نیازمند کار کارشناسی و بررسی است که ببینیم کدام تصمیم مرتبط با تحریم‌هایی است که بر اساس برجام برچیده می‌شود و کدام تصمیم این ستاد و قوانینی که وضع کرده مرتبط با تحریم‌هایی است که احتمالاً تا مدتی پابرجا می‌ماند. در این حالت می‌توان تصمیم درستی گرفت که کدام تصمیم را حذف کرد و کدام را نه.

بر این اساس شاید بتوان در حالت کلی گفت با برداشته شدن تحریم‌ها باید ستاد تدابیر ویژه هم منحل شود اما وقتی به صورت جزیی به موضوعات نگاه می‌کنیم درمی‌یابیم که این ستاد برای کمک به دولت برای دور زدن برخی دیگر از تحریم‌ها باید باقی بماند.

نکته دیگری که در مورد انحلال ستاد تدابیر ویژه اقتصادی می‌توان ذکر کرد، پیام انحلال این ستاد است. اعلام انحلال این ستاد که برای شرایط فوق‌العاده اقتصادی طراحی شده بود یک پیام کلی برای اقتصاد و فعالان اقتصادی دارد. پیام این است که اقتصاد به حالت طبیعی بازگشته و از حالت فوق‌العاده خارج شده است. بر این اساس روال‌های عادی و جاری مبنای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی خواهد بود و همه تصمیمات بر اساس روال عادی گرفته خواهد شد و نه در ستادی که برای شرایط فوق‌العاده اقتصادی طراحی شده بود. این خبر نشانگر آن است که زمان و دوره تصمیمات آنی و سریع در اقتصاد به پایان رسیده و هم اقدامات دولت و هم اقتصاد پیش‌بینی‌پذیر شده است. این نشان می‌دهد ثبات قرار است به اقتصاد بازگردد و دیگر قرار نیست هر روز قانون جدیدی مانع فعالیت اقتصادی شود.