تاریخ انتشار:
چرا هدررفت بالایی در بخش کشاورزی وجود دارد؟
در سوگ ضایعات
برآوردها نشان می‌دهد که ضایعات سالانه کشاورزی در کشور به‌طور تقریبی می‌تواند بین ۱۶ تا ۱۸ میلیون نفر را سیر کند. این را عباس کشاورز، معاون امور تولیدات زراعی وزارت جهاد کشاورزی در همایش سالانه نهاده‌های کشاورزی گفته است.
برآوردها نشان می‌دهد که ضایعات سالانه کشاورزی در کشور به‌طور تقریبی می‌تواند بین ۱۶ تا ۱۸ میلیون نفر را سیر کند. این را عباس کشاورز، معاون امور تولیدات زراعی وزارت جهاد کشاورزی در همایش سالانه نهاده‌های کشاورزی گفته، و اضافه کرده است: «میزان آبی که از ضایعات از دست می‌دهیم، 3 /9 میلیارد مترمکعب است، در حالی که حتی در برخی مناطق یک مترمکعب آب هم برای ما حیاتی است.» در اینکه به اعداد و ارقام هنگفتی اشاره شده شکی وارد نیست اما سوال اینجاست که به چه علت، چنین حجمی از سرمایه رو به زوال می‌رود؟
مشکل آب در کشور یکی از مسائلی است که در صورت تداوم روند موجود، قابلیت تبدیل به یک بحران را دارد. با توجه به رشد سریع جمعیت طی سده اخیر، سرانه آب تجدیدپذیر سالانه کشور از میزان حدود 13 هزار مترمکعب در سال ۱۳۰۰ به حدود ۱۴۰۰ مترمکعب در سال ۱۳۹۲ تنزل یافته که با توجه به نزولات محدود جوی، کاهشی قابل تامل است. از طرفی به دلیل استمرار کشاورزی سنتی و البته فاقد بهره‌وری، حجم آب هنگفتی در این بخش به صفر رسیده است. چنان که اکنون حدود 13 درصد از مساحت کل کشور به اراضی کشاورزی تخصیص یافته که برآوردها نشان می‌دهد حدود 90 درصد منابع آب کشور را مصرف می‌کند. این در حالی است که سهم ارزش‌افزوده کشاورزی از تولید ناخالص داخلی به زحمت به 10 درصد می‌رسد؛ سهمی که در اواخر دهه 1330 به 29 درصد هم رسیده بود. افزون بر این بررسی متوسط رشد شاخص بهره‌وری عوامل تولید در بخش کشاورزی در قیاس با سایر بخش‌ها نشان می‌دهد به استثنای نفت و گاز، این شاخص در سایر بخش‌ها نظیر صنعت، معدن، حمل و نقل، ارتباطات، آب، برق و گاز و سایر خدمات نرخ کمتری تجربه کرده است. همچنین طی سال‌های اخیر عملکرد زراعت در ایران برحسب کیلوگرم در هر هکتار در مقایسه با
میانگین جهانی که روند رو به رشدی داشته، روندی تقریباً ثابت و بدون نوسان طی کرده است.
در مرحله داشت مسائل مختلفی از جمله عدم مبارزه اثربخش با آفات و علف‌های هرز، پدیده‌های طبیعی نظیر سیل، برودت و نظیر آن، استفاده از کودهای نامناسب و آبیاری بیش از اندازه سلامت محصولات را تهدید می‌کند که بخشی دیگر از ضایعات کشاورزی در نتیجه عدم توجه به این مسائل، حاصل می‌شود. پس از آن نوبت به مرحله برداشت می‌رسد که مسائلی همچون عدم رعایت زمان مناسب برداشت و نیز برداشت سنتی و غیراصولی به افزایش ضایعات در این مرحله دامن می‌زند. محصول کشاورزی اما پس از برداشت و در فاصله بین مزرعه تا سفره، سرنوشت‌های متفاوتی پیدا می‌کند. مطابق با آمارهای موجود در ایران بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی بدون اینکه به مصرف برسد در مراحل مختلف از بین می‌رود. بنابراین می‌توان آب و نهاده‌های مصرف‌شده برای تولید این محصولات بلامصرف را نیز شامل ضایعات قلمداد کرد. در کشورهای توسعه‌یافته اما به جای گسترش سطح زیر کشت، با سرمایه‌گذاری، به‌کارگیری تکنولوژی و البته آموزش و فرهنگ‌سازی، عمدتاً تاکید بر به حداقل رساندن ضایعات پس از برداشت وجود دارد. در پرونده پیش رو بررسی کرده‌ایم که در وهله نخست علت وجود چنین ضایعات با حجمی عظیم در بخش کشاورزی
کشور چیست و سپس به راهکارهای کاهش ضایعات پرداخته‌ایم.
دیدگاه تان را بنویسید