قربانیان سفر

صدای ناله و فریاد می‌آید، درد را می‌توان در چشم‌هایشان دید، اما بیشتر از درد ترس از دست دادن همدیگر را دارند، دوست‌هایی که مانند برادر بودند و همگی به شوق دیدار خانواده راهی سفر شدند. آری آنها سربازان کشورمانند، سربازهایی که برای پایان دادن به دلتنگی‌هایشان به زادگاهشان سفر می‌کردند اما بسیاری از آنها قبل از دیدار پدر و مادر به سوی حق شتافتند. حتی شنیدن این وقایع دردناک است چرا که کوچک‌ترین سهل‌انگاری، جان 19 تن از سربازان پاک و بی‌گناهمان را گرفت.
دوم تیرماه امسال بود که‌‌ یک دستگاه اتوبوس مسافربری که از کرمان به سمت شیراز در حال حرکت بود، ساعت یک بامداد‌‌ در گردنه «لای رز» شهرستان نی‌ریز استان فارس به دره سقوط کرد. این اتوبوس حامل سربازان ترخیص‌شده از دوره آموزشی پادگان «05» کرمان بود و یک سهل‌انگاری سبب شد تا به فاجعه‌ای فراموش‌نشدنی و دردناک تبدیل شود که در اثر آن 19 تن کشته و 33 تن مصدوم شدند.
دلیل اصلی این حادثه کافی نبودن مهارت راننده در کنترل وسیله نقلیه و همچنین عدم نصب حفاظ در قوس راه عنوان شد. البته این حادثه حواشی‌ای نیز به دنبال داشت و گفته می‌شود پروانه فعالیت شرکت تعاونی اتوبوس مربوطه به دلیل دستکاری در سیستم اصلی خودرو، نصب باک اضافه، عدم بازدید مدیرفنی از اتوبوس، ممهور نبودن صورت وضعیت مسافری به مهر شرکت، حمل کالای غیرمجاز، حمل مسافر اضافه بر ظرفیت و عدم دریافت مجوز حرکت کاروانی از پلیس راه برای 15 دستگاه اتوبوس در اختیار، که مسافران خاص از جمله سربازان پادگان 05 بودند، به مدت یک سال تعلیق شده است.
در این حادثه نیز همانند سایر تصادفات جاده‌ای خطای انسانی موثرترین عامل به شمار می‌رود. محمدجواد جمالی، یک عضو مجمع نمایندگان استان فارس به ایسنا گفته است: «راننده فردی با حدود 65 سال سن آسیب جدی ندیده است. او توانایی تکلم و صحبت دارد و به نظر می‌رسد با هوشیاری بتواند توضیحات لازم را به مقامات قضایی بدهد.» اما بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر چه بسیاری از رانندگانی که در این حوادث حضور داشتند دارای خطاهایی بود‌ه‌اند، از جمله راننده همین حادثه که سبب کشته شدن سربازان کشورمان شد، با این حال نمی‌توان تنها آنها را مقصر عنوان کرد و در واقع سایر سازمان‌ها و ارگان‌ها نیز باید جوابگوی این حوادث باشند.
به هر حال حوادث این چنینی در کشور ما کم نیست و قبلاً هم شاهد وقایع وحشتناکی که ضررهای جانی و مالی زیادی بر جای گذاشته‌اند بوده‌ایم، اما سوال اینجاست که چرا هر بار تصادفی رخ می‌دهد، بحث صلاحیت رانندگان مطرح می‌شود؟ چرا خطاهای انسانی بیشترین نقش را در تصادفات جاده‌ای دارند؟ چه راهکارهایی برای کاهش خطاهای انسانی در تصادفات جاده‌ای وجود دارد؟ نقش سازمان‌های مختلف از جمله سازمان راهداری و حمل و نقل، پلیس راه، اتحادیه و تعاونی مسافربری و... در کاهش این حوادث چیست؟ برای پاسخ به این سوالات در این پرونده تجارت‌فردا با جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به گفت‌وگو پرداختیم. او معتقد است: «‌اگر از ابتدا و در بخش آموزش به سمتی برویم که این افراد جامعه‌مان افراد مهارت‌محوری باشند و در رعایت قوانین و مقررات به صورت نهادینه توانمند باشند بسیار بهتر از این است که بعد از آنکه این افراد را با شرایط حداقلی به جاده فرستادیم، به دنبال این افراد برویم و مراقب باشیم که آسیبی به خود یا دیگران وارد نکنند.»