باشگاه فیلم‌های میلیاردی

سینمای ایران حساب و کتاب ندارد، یک روز قیصر سرآمدش می‌شود و با فروشی تکان‌دهنده برای همیشه در یادها و جدول پردرآمدترین‌ها می‌ماند، به گفته عباس شباویز تهیه‌کننده فیلم قیصر از تاریخ اولین نمایش یعنی ۱۰ دی‌ماه ۴۸ تا تعطیلی سینماها در آبان ۵۷ مجموعاً ۲۰۰ میلیون تومان فروخته است که با احتساب میانگین قیمت بلیت در طول ۹ سال نمایش خود بیش از ۶۵ میلیون نفر فیلم قیصر را روی پرده سینما دیده‌اند که هنوز هم رقمی بی‌سابقه و دست‌نیافتنی است.
یک وقتی هم با توجه به سیاست‌ها و حمایت‌ها فیلمی مانند اخراجی‌ها سرآمدش می‌شود. اما به نظر می‌رسد در جدول پرفروش‌ترین‌های تاریخ سینمای ایران فیلم‌هایی هستند که به لحاظ موضوع و کیفیت هنری نیز از ارزش بالایی برخوردار بودند. اما اگر از فیلم‌هایی که با حمایت‌های دولتی به جدول پرفروش‌ترین‌های تاریخ سینمای ایران راه یافته‌اند بگذریم، در صدر این جدول فیلم سینمایی «کلاه قرمزی و بچه‌ننه» با فروشی معادل سه میلیارد و 315 میلیون تومان و جذب 800 هزار نفر بیننده در سال 91 خوش نشسته است، بنابراین دور از ذهن نیست که «شهر موش‌ها» ساخته مرضیه برومند بتواند این رکورد را جا‌به‌جا کند و به صدر این جدول برسد. با تمام بی‌مهری‌هایی که به سینمای کودک و عروسکی شده است فعلاً این ژانر نشان داده است که برای سال‌های سال می‌تواند مقبول مردم باشد و البته وقتی چاشنی نوستالژی هم به آن اضافه شود فروش میلیاردی و رکوردشکنی هم قابل دسترس‌تر خواهد بود.
درآمدزایی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها و معضلات سینمای ایران در سال‌های اخیر شده است، آنقدر که بسیاری از سینماها تعطیل شدند و این روزها هم بیشتر سینماهای بخش خصوصی در آستانه ورشکستگی مالی قرار دارند؛ این سیر نزولی بیش از سه دهه است ادامه دارد. در واقع همزمان با وقوع انقلاب و تغییر تمام زیرساخت‌های فرهنگی کار تا آنجا پیش رفت که بیم تعطیلی سینماها می‌رفت. همزمان با انقلاب برای مدتی سینماها تعطیل شد. از بهمن سال 57 تا اوایل دهه 60 سینما تنها می‌توانست خودش را سرپا نگه دارد. از اوایل سال 63 اما سینما جان دوباره‌ای گرفت، با بلیت 70 ریالی فیلم‌هایی اکران شدند که اهالی سینما را به درآمدزایی امیدوار کردند. سال 63 فیلم سناتور بسیاری را به سینماها کشاند و این فیلم به کارگردانی مهدی صباغ‌زاده شش میلیون و 500 هزار تومان درآمد داشت که برای سینمای بعد از انقلاب به لحاظ تعداد تماشاچی و بلیت به فروش‌رفته یک اتفاق محسوب می‌شد. بیش از 900 هزار نفر آن سال به تماشای این فیلم در سینماهای ایران نشستند. یک دهه بعد بلیت سینماها 600 ریال شده بود و با اکران فیلم سینمایی «کلاه قرمزی و پسرخاله» دو میلیون و 850 هزار نفر راهی سینماها شدند و ایرج طهماسب توانست رکورد 171 میلیون فروش در گیشه را به نام خودش ثبت کند. اگر کلاه قرمزی و پسرخاله این روزها اکران می‌شد در واقع با احتساب بلیت پنج هزارتومانی این فیلم نزدیک به 10 میلیارد تومان فروش می‌کرد و در سال‌های بعد و با در نظر گرفتن بهای بیشتر بلیت به ترتیب عقاب‌ها (ساموئل خاچیکیان) تقریباً ۱۶ میلیون تومان، بایکوت (محسن مخملباف) ۹ میلیون، گذرگاه (شهریار بحرانی) ۱۰ میلیون، کانی مانگا (سیف‌الله داد) ۱۱ میلیون، گلنار (کامبوزیا پرتوی) ۱۶ میلیون، دزد عروسک‌ها (محمدرضا هنرمند) ۲۴ میلیون، عروس (بهروز افخمی) 38 میلیون، دیگه چه خبر (تهمینه میلانی) ۳۱ میلیون، کلاه قرمزی و پسرخاله (ایرج طهماسب) ۱۷۱ میلیون، می‌خواهم زنده بمانم (ایرج قادری) ۸۰ میلیون، خواهران غریب (کیومرث پوراحمد) ۱۴۱ میلیون، آدم‌برفی (داوود میرباقری) ۱۲۵ میلیون، مرد عوضی (هنرمند) ۴۱۰ میلیون، قرمز (فریدون جیرانی) ۳۷۵ میلیون، شوکران (افخمی) ۳۸۳ میلیون، سگ‌کشی (بهرام بیضایی) ۴۵۰ میلیون، کلاه قرمزی و سروناز (طهماسب) ۵۴۲ میلیون، توکیو بدون توقف (سعید عالم‌زاده) ۴۳۳ میلیون، مارمولک (تبریزی) ۷۷۹ میلیون و در سال ۸۴ مکس (سامان مقدم) ۴۸۰ میلیون تومان فروش داشتند.
آتش‌بس ساخته تهمینه میلانی اما اولین فیلم میلیاردی سینمای ایران است، فیلمی که در سال 85 اکران شد و با قیمت بلیت 1200‌تومانی موفق شد یک میلیارد تومان به دست بیاورد.
در سال جاری 58 فیلم به روی اکران رفته و از آن میان تنها 10 تا 12 فیلم با توجه به میزان فروش اعلام‌شده قادر به بازگشت سرمایه و اندکی سوددهی شده‌اند و الباقی از این لحاظ با چالشی سخت روبه‌رو هستند. در حقیقت سینمای ایران که در آخرین روزهای اسفندماه با فروش نسبتاً مناسب اکران نوروز 93 مواجه شده است در طول سال 92 با حقیقت تلخی به نام ریزش مخاطب مواجه بوده که بخش مهمی از آن به کمبود قصه‌های جذاب و غیرتکراری بازمی‌گردد.
همچنین باید به فقدان ستاره در سینمای ایران اشاره کرد که قرار گرفتن نام‌شان بر سر‌در سینماها بتواند مخاطبان علاقه‌مند به آنها را پای گیشه‌ها بکشاند. حال نگاهی گذرا به 10 فیلم نخست گیشه سینمای ایران در سال 1392 خواهیم انداخت.

سال میلیاردی سینمای ایران
طبقه حساس سه میلیارد و 300 میلیون در تهران فروش داشت و بیش از شش میلیارد و 500 میلیون در سراسر ایران درآمد داشت، این در حالی است که طبقه حساس به کارگردانی کمال تبریزی زمانی اکران شد که فیلمی همچون معراجی‌ها ساخته مسعود ده‌نمکی هم روی پرده سینماها بود، نوروز امسال «چ» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا نیز همزمان با این دو فیلم اکران شد، با این حال طبقه حساس تنها به مدد نام کارگردان و حضور ستاره‌‌ای همچون رضا عطاران به چنین فروشی دست پیدا کرد و به رتبه سومین فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران دست یافت. امسال اما به نظر می‌رسد رونق سینما و فروش‌های میلیاردی همچنان ادامه دارد، بسیاری از کارشناسان سینمایی معتقدند شهرموش‌ها 2 رکوردی تازه در تاریخ سینما از خود به جا می‌گذارد. آتش‌بس 2 ساخته تهمینه میلانی هم به زودی اکران می‌شود، فیلمی که انتظار می‌رود رکورد یک میلیارد‌تومانی خودش را جا‌به‌جا کند و دوباره در باشگاه میلیاردرها خود را ثبت کند.