تب بهاری کتاب

نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برای بیست و نهمین بار در تهران برگزار می‌شود، این بار اما همه‌چیز به حاشیه شهر رفته است، پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که لااقل 30 درصد با افت بازدیدکننده روبه‌رو باشند، اما آنها که نیمه پر لیوان را می‌بینند معتقدند همین دوری سبب می‌شود که تنها خریداران سری به نمایشگاه بزنند و از ازدحام کاذب خبری نباشد. سال گذشته آمار بازدیدکنندگان رقمی چشمگیر بود، اما امسال هنوز هیچ‌کس در پیش‌بینی‌ها هم این آمار را تخمین نزده است.
آیا قرار است دخل‌های صندوق‌داران در غرفه‌ها هر شب پر از پول شود؟ به مدد دستگاه‌های هوشمند گردش مالی هر 10 روز نمایشگاه قابل بررسی است. امسال بیش از چهار هزار دستگاه کارتخوان هم نصب شده‌اند و این رقم قرار است افزایش پیدا کند. سال گذشته ناشران بزرگ با تعداد عنوان‌های بالا و ناشران تخصصی و دانشگاهی به شکل میانگین روزی 20 میلیون تومان فروش داشتند و گردش مالی 100 میلیاردتومانی در بخش ناشران ایرانی خبر خوشایندی بود و امسال بیشترین دغدغه این است که همان رکورد پارسال با توجه به دوری شهر آفتاب حفظ شود.
سال گذشته در روزهای عادی نزدیک به 500 هزار نفر روزانه از نمایشگاه کتاب بازدید می‌کردند و در روزهای تعطیل و آخر هفته این آمار از رقم یک میلیون بازدیدکننده هم می‌گذشت. اما همه اینها تنها به 10 روز برگزاری نمایشگاه کتاب خلاصه می‌شد، ناشران ایرانی چشم امیدشان به بازگشت سرمایه در این 10 روز است و می‌دانند که در باقی روزهای سال خبری از فروش‌های میلیونی نیست.
با توجه به کمبود نزدیک به هشت هزار مترمربعی فضای مسقف بخش عمومی و بعد از رایزنی‌های صورت‌گرفته نهایتاً ۷۰ درصد از سالن ملل علاوه بر سالن‌های مصطلح به سه‌قلو در اختیار ناشران بخش عمومی قرار گرفته است. البته مشکل کمبود فضای بخش عمومی همچنان هم کامل حل نشده و تعداد محدودی از ناشران عمومی باید در فضای مسقف موقت که در «شهر آفتاب» تعبیه شده، مستقر شوند. در واقع ۸۹ تا ۹۰ درصد از غرفه‌های ناشران عمومی در فضاهای مسقف «شهر آفتاب» دایر می‌شود ولی بر حسب شرایط دو چادر با متراژ محدود هم میزبان تعدادی از ناشران بخش عمومی خواهد بود. مشکل کمبود جا برای ناشران دانشگاهی، آموزشی، کودک و بین‌الملل که در «مصلی» نیز وجود داشت؛ دست‌کم امسال در «شهر آفتاب» هم وجود دارد.
در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران در بخش ناشران داخلی تعداد 1423 ناشر در بخش عمومی، 512 ناشر در بخش دانشگاهی، 324 ناشر در بخش کودک و نوجوان و 136 ناشر در بخش آموزشی حضور دارند. در بخش بین‌الملل نیز 46 متقاضی موزع کتاب‌های لاتین و 84 متقاضی موزع کتاب‌های عربی ثبت شده است؛ این میزان علاوه بر ناشرانی است که در بخش بین‌الملل ثبت نام کرده‌اند.
امسال تعداد 118 هزار عنوان کتاب انگلیسی در نمایشگاه عرضه می‌شود که عمده آنها در حوزه علوم انسانی نوشته شده‌اند. بر اساس آمارهای اعلام‌شده در بخش علوم انسانی 42 هزار عنوان، در بخش هنر 31 هزار عنوان، در بخش فنی و مهندسی نیز 14 هزار عنوان بیشترین تعداد کتاب‌ها را به ترتیب به خود اختصاص داده‌اند.
در بیست و نهمین نمایشگاه کتاب تهران ناشران بزرگی از سوریه و مصر نیز حضور دارند. البته مهمان ویژه نمایشگاه امسال «روسیه» است که با تدارک ویژه به تهران آمده است و هیاتی از نویسندگان و متفکران این کشور در نشست‌هایی به معرفی آثار روسیه می‌پردازند. از آن سو بر اساس گزارش‌های آماری تعداد ناشران خارجی متقاضی نسبت به مدت مشابه سال قبل دو برابر شده است و به نظر می‌رسد شاهد رونقی نسبی در بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب خواهیم بود.