نابود کردن یک فرهنگ باستانی

فضای آرامش و دینداری بر صومعه رانگرو در استان غربی کینگای حکمفرماست. خیابان‌های اطراف این مجموعه باستانی زائران و راهبان بودایی ملبس به ردای قرمز تیره را به خود جذب می‌کنند. دینداران بومی دور دیوارهای زردرنگ صومعه طواف می‌کنند و هنگام حرکت چرخ‌های چوبی دعا را می‌چرخانند. با وجود این در بعدازظهر روز دوشنبه بچه‌مدرسه‌ای‌های وراج این محوطه مقدس در قلب شهر کوهستانی و کوچک تانگرن را اشغال کردند. این شهر نزد تبتی‌ها به ربکانگ شهرت دارد. نوجوانانی با روسری‌های قرمز و لباس‌های ورزشی یک‌شکل از دکه‌های بازار میوه و تنقلات خریدند، در حالی که کسی از والدین همراهشان نبود. نوجوانان دبیرستانی و دانش‌آموزان خردسال چمدان‌های کوچک را با خود می‌کشیدند یا در گرو‌ه‌هایی کنار کیف‌های مدرسه جمع شده بودند. آنها در خیابان‌های اطراف صومعه حال و هوای یک ایستگاه قطار را ایجاد کرده بودند. صدها کودک تنها در نتیجه یک سیاست دولتی در این مرکز تاریخی تانگرن گرد هم آمده بودند. این دوشنبه خاص روز تعطیل عمومی برای مدارس سرتاسر چین بود. آنها در یک پایان هفته طولانی جشنواره قایق‌ اژدها برگزار کرده بودند. نوجوانان دانش‌آموز حاضر در این محل به طور عمده از قوم تبتی‌ها هستند. آنها در پایان تعطیلات از خانواده‌هایشان خداحافظی کرده و اکنون به یکی از ده‌ها مدرسه شبانه‌روزی تانگرن می‌رفتند تا صبح روز بعد به‌موقع سر کلاس باشند. اکثریت بزرگی از نوجوانان تبتی به دبستان و دبیرستان‌های ابتدایی شبانه‌روزی می‌روند. حتی برخی از آنها در پیش‌دبستانی‌های شبانه‌روزی حضور دارند. فرقی نمی‌کند که آنها در منطقه تحت‌نظر خودمختار تبت زندگی کنند یا در مناطقی از تبت باستان که حزب کمونیست آنها را بین استان‌های همجوار گانسو، کینگای، شیچوان و یونان تقسیم کرده است. طبق گزارش رسمی «موسسه اقدام تبت» که یک گروه کنشگر خارجی است حداقل 78 درصد از کودکان تبتی به مدارس شبانه‌روزی می‌روند. فرهنگ تبتی در درس‌های این مدارس جایی ندارد. در چند سال گذشته از زبان چینی ماندارین به جای زبان تبتی برای تدریس استفاده می‌شود. زبان تبتی همانند زبان انگلیسی یکی از موضوعات درسی است. آن‌گونه که وزارت آموزش و پرورش بیان می‌کند، تمام پیش‌دبستانی‌های کشور از جمله در مناطق قومی از سال 2021 به بعد از زبان چینی ماندارین استفاده می‌کنند تا بهترین بهره‌برداری از سنین اولیه زبان‌آموزی را داشته باشند. مقامات کشور تحصیل در مدارس شبانه‌روزی را مایه آسایش فرزندان کشاورزان و دامداران می‌دانند، چون در غیر این صورت آنها مجبورند مسیرهایی سخت و طولانی را تا مدرسه طی کنند. مقامات اصرار دارند والدین با اختیار خود پذیرفته‌اند که فرزندانشان را به مدارس شبانه‌روزی بفرستند. شهر کینگای ترکیبی از اقوام چینی هان، تبتی، مسلمانان هویی و مغول‌ها را در خود جای داده است. دولت استانی در سال 2018 اعلام کرد که در اصل کودکان فقط در صورت لزوم به مدارس شبانه‌روزی می‌روند و این حضور از پایه چهارم دبستان (یازده‌سالگی) آغاز می‌شود. همچنین سیاست‌های مدارس مناطق دورافتاده باید مطابق با خواسته‌های عموم مردم باشد. تبعیدی‌ها و کنشگران تبتی این روایت را نمی‌پذیرند. آنها به گزارش‌های دروغ رسانه‌های دولتی اشاره می‌کنند که به مراقبت مادرانه از کودکان چهار و پنج‌ساله  در مدارس شبانه‌روزی تبت می‌پردازند. آنها می‌گویند، والدین تهدید شده‌اند که اگر فرزندانشان را به مدارس شبانه‌روزی نفرستند مشمول جریمه خواهند شد، یا اینکه فرزندانشان بعدها نخواهند توانست ادامه تحصیل بدهند. بسیاری از خانواده‌های تبتی زبان چینی ماندارین را راهی به سوی اشتغال می‌دانند. البته مقامات کینگای از اوایل دهه 2000 رفتار مهربانانه‌تری در پیش گرفتند. آنها برای کاهش نرخ ترک تحصیل و افزایش نمرات امتحانی دانش‌آموزان تحصیل دوزبانه را توسعه دادند، معلمان تبتی را استخدام کردند و به صومعه‌ها اجازه تاسیس مدرسه دادند. آن رفتار تداوم نیافت. مدارس خصوصی تبتی تعطیل و معلمان به خاطر تدریس فرهنگ تبتی خارج از برنامه آموزشی اخراج شدند. این اقدام اعتراض والدین را در سال 2020 به همراه داشت. خبرنگار اکونومیست برای بررسی ادعاهای مربوط به یکسان‌سازی اجباری فرهنگی به تانگرن سفر کرد. در کینگای پنج خودرو ناشناس او را تعقیب می‌کردند. افسران از مصاحبه‌ها فیلم می‌گرفتند و استراق سمع می‌کردند. یکی از افسران در روستای هوانگ ناهی اجازه نداد مدیر مدرسه به این پرسش پاسخ دهد که نظر والدین تبتی درباره تحصیل به زبان چینی چیست. نادرستی روایت‌های مقامات با وجود تلاش افسران برملا شد. برخی از کودکان دبستانی تانگرن از مسافت‌های دور آمده بودند اما مشخص شد که تعداد زیادی از آنها بومی هستند. این برخلاف ادعای مقامات بود که می‌گفتند مدارس شبانه‌روزی صرفاً برای فرزندان کشاورزان و دامداران مناطق دورافتاده تاسیس شده‌اند. دو مدرسه شبانه‌روزی در نزدیکی صومعه رانگرو به مسلمانان هویی و قوم تبتی اختصاص یافته‌اند. دانش‌آموزان بومی مسلمان ساکن تانگرن اجباری به حضور در مدارس شبانه‌روزی ندارند، اما قوانین برای دانش‌آموزان تبتی متفاوت بود. 

ساخت مدرسه برای قالب‌دهی شخصیت

دبستان شبانه‌روزی نیاندوهو در حومه شهر تانگرن قرار دارد. تصاویر احترام دانش‌آموزان به پرچم ملی و دیوار چین به همراه شعارهای «من یک فرد چینی برجسته خواهم شد» و «سرزمین مادری در قلب من است» بر روی درهای مدرسه نقش بسته‌اند. مدرسه تبتی در حال ساخت خوابگاه است و به گفته یک مقام محلی از پاییز امسال 400 دانش‌آموز در آن ساکن خواهند شد. وقتی از او درباره کودکان 8 و 9ساله پایه اول و دوم سوال کردیم پاسخ داد که هنوز مقامات کشور درباره حضور شبانه‌روزی آنها تصمیم نگرفته‌اند، اما دیگر دانش‌آموزان به مدرسه شبانه‌روزی خواهند رفت و حتی دانش‌آموزان بومی هم شامل آن می‌شوند. این سیاست‌ها بازتابی از منطق یکسان‌سازی فرهنگی هستند. شورای دولتی‌ (کابینه چین) در سال 2015 خواستار تسریع ساخت مدارس شبانه‌روزی شد تا دانش‌آموزان تمامی اقلیت‌های قومی «در یک مدرسه درس بخوانند، زندگی کنند و بزرگ شوند». آنها در پی هدفی بزرگ‌تر هستند؛ «تشکیل حس قدرتمند تک‌جامعه‌ای در میان ملت چین». حزب از این بیان برای تقویت یک هویت ملی، دفاع از ثبات اجتماعی و حفظ امنیت ملی استفاده می‌کند. این عبارت در دوران شی جین پینگ در اساسنامه حزب در بخش اقدامات قومی گنجانده شد. اگر ساکنان تانگرن شعار خود را فراموش کنند کافی است نگاهی به بالادست بیندازند. این شعار با حروف بزرگ قرمزرنگ بر دامنه تپه مشرف به صومعه رانگرو حک شده است.