شوک زمین‌لرزه

تراشه‌های نیمه‌هادی عنصر حیاتی بدنه الکترونیک جهانی هستند. این تراشه‌ها در قلب زندگی روزمره ما قرار دارند و در دستگاه‌ها و سیستم‌هایی که در ارتباطات، سرگرمی، کار، حمل‌ونقل، مراقبت‌های بهداشتی و موارد دیگر در زندگی ما کاربرد دارند نقش اساسی ایفا می‌کنند. اولین آیفون در سال 2007 از یک تراشه 90نانومتری بهره می‌برد که گواهی بر فناوری پیشرفته در آن زمان بود. امروز، آیفون 14 پرو مکس از یک تراشه چهارنانومتری استفاده می‌کند که با 16 میلیارد ترانزیستور پر شده است. هر نانومتر نشان‌دهنده اندازه یک ترانزیستور روی یک تراشه است که دقت و کوچک‌سازی به‌دست‌آمده در صنعت نیمه‌هادی را نشان می‌دهد. اما طی روزهای گذشته متوجه شدیم که در قطب تولید تراشه زلزله‌ای رخ داده است. آیا این زلزله می‌تواند بدنه الانرونیک جهانی را از کار بیندازد یا زیرساخت‌های تایوان به عنوان معدن تراشه‌های دنیا در برابر زلزله مقاوم‌سازی شده است؟ تایوان بامداد چهارشنبه (3 آوریل 2024) شدیدترین زلزله خود را در ۲۵ سال اخیر تجربه کرد. این زمین‌لرزه به بزرگی 4 /7 ریشتر در 11مایلی جنوب شهر هوالین (Hualien) به وقوع پیوست. با وجود مسافت زیاد، لرزش‌های قوی در پایتخت این کشور، شهر تایپه، واقع در بیش از 60 مایلی محل رخ دادن زلزله، احساس شد. این رویداد قدرتمندترین زمین‌لرزه‌ای است که تایوان را در ربع قرن اخیر تحت تاثیر قرار داده است. عواقب بعدی برای ساکنان هوالین روبه‌رو شدن با ساختمان‌های فروریخته، جاده‌های مسدودشده و اختلال در خدمات قطار است که این منطقه دورافتاده را از بقیه جزیره جدا می‌کند. تا بعدازظهر چهارشنبه، تعداد قربانیان به 9 نفر افزایش یافت و صدها نفر ناپدید شدند. در این هنگام تایوان که یکی از مهم‌ترین عضوهای زنجیره تامین وسایل الکترونیکی است، دچار اختلال شد. تایوان مسئول تولید 80 تا 90 درصد تراشه‌های نیمه‌هادی پیشرفته مورد استفاده در فناوری‌های مدرن از جمله گوشی‌های هوشمند و هوش مصنوعی است. این اختلال نگرانی‌های زیادی را در مورد کاهش بالقوه در تولید نیمه‌هادی‌ها که برای این فناوری‌ها حیاتی است، برانگیخته است. همچنین این موضوع به این نگرانی در میان بسیاری از شرکت‌ها در سراسر جهان دامن زد که منابع تراشه‌های نیمه‌هادی کلیدی ممکن است در دسترس نباشند یا بسیار گران‌تر عرضه شوند. شرکت‌های تایوانی بخش عمده‌ای از تمام تراشه‌های فروخته‌شده در سراسر جهان را تولید می‌کنند. زلزله اخیر در تایوان اثر چشمگیری بر بخش فناوری، به‌ویژه در صنعت نیمه‌هادی‌ها داشت. در این مطلب به اختلال‌های ایجادشده در تولید وسایل الکترونیکی در زلزله تایوان می‌پردازیم.

حمله چین به تایوان و سرانجام تراشه‌ها

ناگفته نماند که حمله چین به تایوان عواقب شدیدتری از زلزله در زنجیره تامین تراشه خواهد داشت. کارشناسان بلومبرگ خسارت احتمالی آن را تا 10 تریلیون یورو یا حدود 10 درصد از تولید ناخالص جهانی تخمین می‌زنند. چنین بحرانی احتمالاً به بیکاری گسترده و عواقب جدی دیگر در اروپا منجر خواهد شد. نه‌تنها زنجیره‌های تامین از بین می‌رود، بلکه صادرات به چین و تایوان نیز با دشواری روبه‌رو خواهد شد. خودروسازان آلمانی بیش از یک‌سوم خودروهای جدید خود را در چین می‌فروشند. با وجود این تهدید، وابستگی به شرکت‌های تراشه تایوانی هنوز به صورتی قابل توجه کاهش نیافته و خطرات دیگری نیز وجود دارد.

وضعیت قطب فناوری تراشه‌ها در زلزله

 TSMC  یا شرکت تولید نیمه‌هادی تایوان تا حد زیادی سازنده پیشرو در بازار قطعات نیمه‌هادی به شمار می‌آید. TSMC مهم‌ترین تامین‌کننده برای رهبران بازار جهانی تراشه ایالات‌متحده مانند Nvidia ،AMD ،Qualcomm و Broadcom و همچنین اپل است. اینتل نیز تراشه‌های زیادی را به این شرکت سفارش می‌دهد. UMC یکی دیگر از تولیدکنندگان اصلی قرارداد تراشه (ریخته‌گری) است که در تایوان مستقر است، یکی دیگر از کمپانی‌های مطرح در عرصه فناوری‌های تراشه (Micron Technology)، غول فناوری تراشه‌های حافظه (DRAM) تخمین می‌زند که به دلیل شوک زمین‌لرزه، به مدت سه ماه درصد عرضه تراشه حافظه به بازار یک‌رقمی خواهد بود.

 Micron Technology

«میـکــرون تکنــولوژی» (Micron Technology)، سازنده بزرگ تراشه‌های حافظه، گزارش داد که به دلیل زلزله در تولید این محصولات اختلال ایجاد شده است و این شرکت قادر به تولید با ظرفیت کامل خود نیست. همان‌طور که در بخش قبل گفته شد درصد تولید میکرون ‌تکنولوژی در سه ماه گذشته تک‌رقمی بوده و این برآورد بسیار تامل‌برانگیز است و این پرسش مطرح می‌شود که آیا زیرساخت‌های این کمپانی به اندازه کافی در مقابل زلزله مقاوم‌سازی شده است یا خیر؟

زلزله حدود یک‌چهارم عرضه DRAM (Dynamic Random Access Memory) را تحت تاثیر قرار داد و باعث آسیب‌پذیری زنجیره تامین فناوری جهانی در برابر بلایای طبیعی شد. اگرچه میکرون تصریح کرد که هنوز به طور کامل تولید تراشه‌های حافظه را پس از زلزله از سر نگرفته است، اما به سهامداران این شرکت اطمینان داد که این موضوع در بلندمدت اثری بر قابلیت تولید این تراشه‌ها نخواهد داشت. این تراشه‌ها برای مراکز داده، رایانه‌های شخصی، گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌های محاسباتی مختلف  عاملی بسیار مهم و کلیدی محسوب می‌شوند، که نشان‌دهنده نقش محوری «میکرون تکنولوژی» در اکوسیستم فناوری است. سرمایه‌گذاران به چشم‌انداز «میکرون تکنولوژی» واکنش مثبت نشان داده‌اند، به‌ویژه با تقاضای فزاینده برای تراشه‌های آن که صنعت در حال رشد هوش مصنوعی بسیار به آن نیاز دارد. به گزارش خبرگزاری رویترز، میکرون تکنولوژی در ماه فوریه اعلام کرد که تولید انبوه تراشه‌های حافظه با پهنای باند بالا (HBM) خود را برای واحدهای پردازش گرافیکی انویدیا که در برنامه‌های هوش مصنوعی کاربرد دارند، شروع کرده است. مدیرعامل شرکت میکرون تکنولوژی، سانجی مهروترا، در ماه مارس تاکید کرد که تراشه‌های HBM Micron که در توسعه برنامه‌های هوش مصنوعی به کار می‌روند، در سال 2024 فروخته می‌شود اما بخش قابل توجهی از عرضه به سال 2025 موکول شد. با این حال، این شرکت جزئیات خاصی در مورد نقش احتمالی زلزله بر منابع تراشه HBM خود ارائه نکرد. کارشناسان می‌گویند، نقش کلی زلزله بر صنعت تراشه محدود بوده است. با این حال، با توجه به اینکه تایوان تقریباً پیشرفته‌ترین تولیدات تراشه‌های جهان را در خود جای داده است، حتی وقفه‌های کوچک نیز می‌تواند برای زنجیره‌های تامین نیمه‌رساناها چالش‌آفرین باشد.

  TSMC

چندین غول فناوری تایوان، از جمله شرکت تولید تراشه‌های نیمه‌رسانا تایوان، (TSMC)، در 3 آوریل برخی از فعالیت‌های خود را در شمال تایوان پس از زلزله 4 /7 ریشتری در صبح چهارشنبه که بخش‌هایی از تایوان را لرزاند، متوقف کردند. شرکت تولید نیمه‌هادی تایوان (TSMC) که چندین سایت را در این جزیره اداره می‌کند، تعدادی از انبارهای خود را در مناطق با درصد تخریب بالا برای احتیاط تخلیه و تولید در برخی از کارخانه‌ها را متوقف کرد. در حالی که برخی از خطوط تولید در کارخانه‌ها در کشورهای دیگر متاثر شدند، این شرکت اعلام کرد، بازیابی تجهیزات ظرف 10 ساعت پس از زلزله به 70 درصد رسیده است. TSMC، کمپانی‌های زیرمجموعه خود را که سازنده تراشه‌های کوچک‌تر هستند، و با نام اختصاری PSMC  شناخته می‌شوند که در پارک علمی

Hsinchu قرار دارند پس از زلزله مورد بررسی قرار داد و به عنوان یک اقدام پیشگیرانه در واکنش به زلزله برخی از خطوط تولید را متوقف کرد.  TSMCگفت که کارکنان برخی از تاسیسات خود را در Hsinchu برای اطمینان از ایمنی آنها به مرخصی فرستاده است، اما سیستم‌های ایمنی صنعتی در این کارخانه‌ها به طور عادی به کار خود ادامه می‌دهند. این سازنده تراشه در حال انجام بازرسی‌هایی بود تا برآورد کند که آیا خطوط تولید آن در کارخانه‌های پارک علمی Hsinchu آسیب دیده است یا خیر. TSMC گفت، همچنین تصمیم گرفته است به طور موقت برای ساخت‌وساز تاسیسات جدید خود در اطراف تایوان دست نگه دارد و آنها را به منظور ایمنی بازرسی کند. ابرشرکت تولیدکننده نیمه‌هادی تایوان گفت که همه کارکنان این کمپانی سالم هستند و کسانی که به مرخصی موقت رفته بودند پس از ارزیابی‌های بخش تاسیسات و اطمینان از ایمن بودن این واحد شروع به بازگشت به برخی خطوط کارخانه کرده‌اند. سهام TSMC نیز یک درصد سقوط کرد. TSMC با ارزش بازار 65 /639 میلیارد دلار بزرگ‌ترین شرکت در این شاخص است. شرکت بورس اوراق بهادار تایوان در بیانیه‌ای اظهار کرد که رایانه‌ها و سیستم‌های شبکه خود را پس از زلزله بررسی و تایید کرده است که همه آنها به طور عادی کار می‌کنند.

 شرکت یونایتد میکروالکترونیک (UMC) 

این شرکت تایوانی در هسینچو، تایوان مستقر است. این شرکت اولین شرکت نیمه‌هادی تایوان در سال     1980 است که به عنوان بخشی از موسسه تحقیقات فناوری صنعتی تحت حمایت دولت پایه‌گذاری شد. این شرکت اعلام کرد که زمین‌لرزه هیچ اثرگذاری مادی بر عملیات آن نداشته است و خط تولید این کارخانه پس از یک وقفه کوتاه‌مدت به طور عادی دوباره شروع به کار کرده است.

این زمین‌لرزه بر نقش حیاتی تایوان در اکوسیستم فناوری جهانی و اثرات امواج بالقوه‌ای که می‌تواند به دلیل اختلالات در این منطقه رخ دهد، تاکید می‌کند. شرکت پیشرو اپتوالکترونیک و شرکت جینیس الکترونیک اپتیکال (GSEO) گزارش دادند که ظرفیت‌های تولید آنها از زلزله اثر نپذیرفته است و خطوط تولید آنها به طور عادی در حال فعالیت است. علاوه بر این، کمپانی یونیمیکورن، سازنده پیشرو PCB (یک برد مدار چاپی (Printed Circuit Board) غیررسانا و چندلایه مسی است که تمامی قطعات الکتریکی و الکترونیکی از طریق یک برد مشترک و به وسیله تکیه‌گاه فیزیکی نصب‌شده در کف برد به یکدیگر متصل‌اند) و بستر IC، اظهار داشت که میزان تلفات آنها هنوز در حال ارزیابی است. انتظار می‌رود اکثر کارخانه‌های PCB در تایوان تا حدی زیادی از زلزله اثر پذیرفته باشند. پس از وقوع زمین‌لرزه، این شرکت تخلیه اضطراری برخی از تاسیسات خود را آغاز کرد، بدون اینکه آسیب جدی در میان پرسنل خود گزارش کند.

پیامدهای بلندمدت زلزله

پیامدهای بلندمدت زلزله تایوان بر زنجیره تامین فناوری چند وجه را تحت تاثیر قرار داده و می‌تواند به تغییرات قابل توجهی در صنعت بینجامد. در اینجا به چند نکته کلیدی اشاره می‌شود:

 تنوع زنجیره تامین: زلزله خطرات مرتبط با تمرکز جغرافیایی در زنجیره تامین را برجسته کرده است. شرکت‌ها ممکن است تلاش‌ها را برای تنوع بخشیدن به پایگاه تامین‌کنندگان خود در مناطق مختلف برای کاهش چنین خطراتی سرعت ببخشند و این اتفاق موجب می‌شود آنها دفاتر و کارخانه‌های جدید خود را در مناطقی که زلزله‌خیز نیستند بنا کنند.

 تاب‌آوری و مدیریت ریسک: ادغام داده‌های آب‌وهوا در مدیریت ریسک زنجیره تأمین اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند. شرکت‌ها احتمالاً روی اقدامات پیشگیرانه برای ارزیابی و کاهش خطرات مرتبط با بلایای طبیعی سرمایه‌گذاری بیشتری می‌کنند.

 Nearshoring و محلی‌سازی: پس از این زلزله کمپانی‌ها تصمیم گرفتند محل کارخانه‌های خود را به عنوان تولیدکنندگان عمده به محل شرکت‌های متقاضی نزدیک کنند. این موضوع می‌تواند به تغییر محل تامین‌کنندگان و نزدیک‌ترشدن به تولیدکنندگان و بازارهای نهایی منجر شود تا وابستگی به تامین‌کنندگان دوردست‌تر کاهش یابد.

 تاثیر اقتصادی: در حالی که اثر منفی زلزله بر روی اقتصاد جهانی ممکن است محدود و کم بوده باشد، اتکا به تایوان برای بخش قابل توجهی از تولید تراشه‌های پیشرفته جهان به این معنی است که حتی وقفه‌های کوچک نیز می‌تواند عواقب گسترده جهانی در پی داشته باشد.

 نگرانی‌های سیاسی و اقلیمی: کسب‌وکارها به طور فزاینده‌ای نگران بی‌ثباتی سیاسی و رویدادهای آب‌وهوایی هستند. زمین‌لرزه در تایوان، یک مرکز حیاتی برای تولید فناوری، به این نگرانی‌ها دامن می‌زند و ممکن است بر تصمیمات استراتژیک آینده نقش داشته باشد.

به طور کلی، زلزله زنگ خطر را در صنعت فناوری برای ارزیابی مجدد و تقویت زنجیره تأمین در برابر اختلالات احتمالی آینده به صدا درآورده است.

اقدامات شرکت‌های تایوانی پس از زلزله

1- ارزیابی ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها: شرکت‌ها به طور فعال یکپارچگی ساختاری ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها را برای اطمینان از ایمنی و انطباق با کدهای ساختمانی به‌روزشده ارزیابی می‌کنند.

2- واکنش و کمک اضطراری: تلاش‌های هماهنگی از سوی کسب‌وکارها برای حمایت از تیم‌های واکنش اضطراری و ارائه کمک به آسیب‌دیدگان از زلزله انجام شده است.

3- اقدامات ثبات اقتصادی: برای رسیدگی به تاثیر بالقوه اقتصاد جهانی، به‌ویژه در مورد صنعت نیمه‌هادی، شرکت‌های تایوانی به شرکای جهانی در مورد آسیب محدود و ادامه تولید تراشه اطمینان داده‌اند.

4- حمایت و بازسازی جامعه: کسب‌وکارها در طرح‌های حمایتی جامعه، از جمله بازسازی مناطق آسیب‌دیده و ارائه کمک به افراد آواره مشارکت دارند.

5- سرمایه‌گذاری در تاب‌آوری: سرمایه‌گذاری قابل توجهی در مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله‌های آینده وجود دارد که شامل رعایت استانداردهای سختگیرانه ساخت‌وساز و جریمه کردن شرکت‌هایی است که در گوشه‌وکنار  مشغول فعالیت هستند.

این اقدامات نشان‌دهنده رویکرد پیشگیرانه شرکت‌های تایوانی برای پرداختن به اثرات فوری زلزله، و تقویت انعطاف‌پذیری طولانی‌مدت کشور در برابر چنین بلایای طبیعی است. این واکنش با تجارب گذشته شکل گرفته است، به‌ویژه درس‌های آموخته‌شده از زلزله چی-چی 1999، که موجب بهبود آمادگی اضطراری و استانداردهای زیرساختی شد.