دلیل دریافت نوبل
واکسن: هدیهای زیبا در جهانی زشت
اعطای جایزه نوبل پزشکی به کاتالین کاریکو، شیمیدان زیستی و درو وایزمن، ایمونولوژیست در دوم اکتبر همانند قرار دادن نشانهای بزرگ در داستانی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته بود. پافشاری دکتر کاریکو در وارد کردن RNA به سلولها شغل او را با مشکل مواجه کرد. او بر کارش اصرار ورزید و دو دانشمند موفق به ساخت تکنیکی شدند که به سیستم ایمنی بدن امکان میدهد به روش کاملاً جدیدی خود را در برابر تهدیدها مجهز کند. وقتی همهگیری کووید 19 آغاز شد واکسنهای mRNA جان میلیونها نفر را نجات و به میلیاردها نفر امکان دادند تا زندگی عادی را از سر گیرند. اعطای جایزه به این افراد امری غیرعادی تلقی میشود. تنها دانشمندی که در گذشته به خاطر واکسیناسیون جایزه نوبل دریافت کرد مکس ثیلر (Max Theiler) بود که رشته ضعیفشدهای از ویروس تب زرد را کشف کرد که از دهه 1930 به عنوان واکسن به کار میرفت. جوناس سالک یا آلبرت سابین به خاطر کشف واکسن فلج اطفال جایزهای نگرفتند و از هیچکس نیز به خاطر ریشهکنکردن آبله تقدیر نشد. با توجه به وصیت آلفرد نوبل که بیان میکند جوایز به کسانی برسد که بیشترین سودمندی را برای بشریت داشتهاند این سابقه ضعیف قابل قبول نیست. با این حال، دانشمندان واکسنساز کار خود را بدون سفر به استکهلم و بدون چشمداشت به مبالغ هنگفت چکها یا مدال طلای 175گرمی با تصویر کارآفرین مواد منفجره انجام دادند. آنها به چیزی بهتر از آن میاندیشند. همانگونه که سنگنوشته کریستوفر رن در کلیسای سنت پل بیان میکند، «اگر در جستوجوی بزرگی هستید به اطراف خود بنگرید». ارزش کار واکسنسازان در نجات جان صدها میلیون انسان تجلی پیدا میکند. به گفته سازمان بهداشت جهانی واکسنها بیش از هر اختراع پزشکی دیگری انسانها را از خطر مرگ نجات دادهاند. نمیتوان چنین ادعایی را انکار کرد. واکسنها با قیمت ارزان به شکلی مطمئن و در شمار زیاد از انسانها در برابر بیماریها محافظت میکنند. قابلیتهای آنها در این مسیر روبه رشد است. سازمان بهداشت جهانی در سال 2021 اولین واکسن و هفته پیش دومین واکسن مالاریا را تایید کرد. واکسنها نهتنها سودمندی بسیار زیادی دارند، بلکه ترکیب انسانی زیبایی مراقبت و ارتباط را دربردارند. واکسنها آنگونه که برخی میگویند سیستم ایمنی بدن را فریب نمیدهند، بلکه آن را آموزش میدهند. آنها به عنوان یک منبع خوب بهداشت عمومی به پزشکان امکان میدهند تا کلمات هشداردهنده را در گوش سلولهای بیماران نجوا کنند. در دورانی که اعتماد کمیاب است این رابطه نزدیک میان سیاست دولت و سیستم ایمنی بدن انسانها ممکن است به سادگی به عنوان یک تهدید تعبیر شود اما واکسنها ابزار توطئه یا کنترل نیستند. آنها مولکولهای عشق و مهربانی هستند. اغلب چنین گفته میشود که وصیت آقای نوبل برای جبران تخریبی است که مواد منفجره ساخت او به بار میآورند. نوشتههای او هیچ شواهدی برای تایید این گفته ارائه نمیدهد. اما میزان خساراتی که آنها به بار آوردند آنقدر زیاد است که چنین گفتهای را باورپذیر میکند. به عنوان مثال، استفاده نظامی از مواد منفجره در جنگهای قرن بیستم جان 100 تا 150 میلیون نفر را گرفت. واکسیناسیون یکی از معدود خدمات بزرگ به بشریت است که میتواند نقش جبرانکننده داشته باشد. انگار که جهان توانسته جلوی یکی از جنگهای وحشتناک قرن بیستم را بگیرد و هر سال جان میلیونها نفر را نجات دهد. اگر در جستوجوی جبران مافات هستید به اطراف خود بنگرید.