موج جدید مهاجرت
تاثیر بر اقتصادهای جهان ثروتمند
سال گذشته 2 /1 میلیون نفر به بریتانیا مهاجرت کردند که بیشترین تعداد تاکنون بوده است. مهاجرت خالص (یعنی ورودی‌ها منهای خروجی‌ها) به استرالیا دو برابر نرخ آن در قبل از شیوع کووید 19 بود. همین رقم در اسپانیا به تازگی به بالاترین سطح تاریخی خود رسید. انتظار می‌رود امسال حدود 4 /1 میلیون نفر به آمریکا بروند که نسبت به دوران قبل از همه‌گیری یک‌سوم بیشتر است. نرخ مهاجرت خالص به کانادا در سال 2022 نسبت به آخرین رکورد قبلی دو برابر شد و آلمان نیز مهاجران بیشتری پذیرفته است.
جهان ثروتمند در میانه اوج مهاجرت ورودی قرار دارد و جمعیت خارجی آن بیشتر از هر زمان دیگری رشد می‌کند. تاثیر این امر بر اقتصاد جهانی چه خواهد بود؟ تا همین چند وقت پیش بسیاری از کشورهای ثروتمند با مهاجرت انبوه مخالفت می‌کردند. در سال 2016 بریتانیایی‌ها به برگزیت و آمریکایی‌ها به دونالد ترامپ رای دادند. در موج جهانی عوام‌گرایی متعاقب آن سیاستمداران از استرالیا تا مجارستان وعده دادند با مهاجرت مقابله کنند. به دنبال آن کووید مرزها را بست. مهاجرت متوقف و حتی معکوس شد. بین سال‌های 2019 و 2021 جمعیت کشورهای مهاجرپذیر کویت و سنگاپور تا چهار درصد کاهش یافت. در سال 2021 برای اولین‌بار پس از دهه 1940 تعداد مهاجران خروجی از استرالیا از تعداد مهاجران ورودی به آن پیشی گرفت.
تشدید مهاجرت برخی کشورها را به وضعیت عادی بازمی‌گرداند. نیروی کار خارجی در سنگاپور اخیراً به سطح دوران قبل از همه‌گیری بازگشت. این تغییر در برخی مناطق چشمگیر است. صدها اوکراینی به استان نیوفاندلند در کانادا رفته‌اند. آنها کسر کوچکی از میلیون‌ها نفری هستند که پس از حمله روسیه کشورشان را ترک کرده‌اند. هندی‌ها و نیجریه‌ای‌ها نیز به تعداد زیاد مهاجرت می‌کنند. اکثر آنها به انگلیسی صحبت می‌کنند و اقوامی در کشورهای ثروتمند به ویژه بریتانیا و کانادا دارند.
بخشی از افزایش مهاجرت به آن دلیل است که افراد تلاش می‌کنند عقب‌افتادگی خود را جبران کنند. بسیاری از مهاجران در سال‌های 2020 یا 2021 ویزا گرفتند اما فقط وقتی محدودیت‌های کووید برداشته شد توانستند سفر کنند. اما در حال حاضر جمعیت خارجی‌ها در جهان ثروتمند با بیش از 100 میلیون نفر از سطوح دوران قبل از همه‌گیری فراتر می‌رود و این بدان معناست که اتفاق دیگری رخ داده است.
بخش بزرگی از تغییرات به ماهیت اقتصاد پس از همه‌گیری بازمی‌گردد. نرخ بیکاری 8 /4درصدی جهان ثروتمند به پایین‌ترین سطح خود در چند دهه اخیر رسیده است. مدیران به شدت به دنبال کارگر هستند و فرصت‌های خالی شغلی فراوان هستند. تغییرات ارزی عامل دیگری هستند. هر پوند بریتانیا صد روپیه هند می‌ارزد. این نسبت در سال 2019 یک به 90 بود. از آغاز سال 2021 تاکنون ارزش ارزهای بازارهای نوظهور به‌طور میانگین چهار درصد کمتر شد. این امر باعث می‌شود مهاجران بتوانند پول بیشتری به خانه بفرستند.
بسیاری از دولت‌ها نیز تلاش دارند مهاجران بیشتری جذب کنند. کانادا قصد دارد 5 /1 میلیون مهاجر جدید را در سال‌های 2025-2023 بپذیرد. به تازگی آلمان و هند توافقنامه‌ای امضا کردند که به هندی‌های بیشتری امکان کار و تحصیل در آلمان می‌دهد. استرالیا دوره زمانی مجاز کار برای فارغ‌التحصیلان را از دو به چهار سال افزایش می‌دهد. بریتانیا از هنگ‌کنگی‌های گریزان از سرکوب چین استقبال می‌کند و تاکنون بیش از 100 هزار نفر از آنها را پذیرفته است. حتی کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی که قبلاً برخورد خصمانه‌ای با مهاجران داشتند اکنون با هدف مقابله با تاثیرات سالمندی جمعیت رفتار مطلوب‌تری با خارجیان دارند.
اقتصادهای مهاجرپذیر در درازمدت منتفع خواهند شد. به عنوان مثال به آمریکا بنگرید. مهاجران ایده‌هایی جدید با خود میآورند. احتمال تاسیس یک شرکت در آمریکا به‌وسیله مهاجران 80 درصد بیشتر از بومیان است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مهاجران به توسعه پیوندهای تجاری و سرمایه‌گذاری بین زادگاه خود و کشورهای مهاجرپذیر کمک می‌کنند. علاوه بر این، وجود کارگران جوان به معنای درآمدهای مالیاتی بیشتر برای دولت خواهد بود.
برخی اقتصاددانان امیدوارند که موج مهاجرت منافع فوری به بار آورد. تورستن اسلاک (Torsten Slok) از بنگاه مدیریت دارایی آپولو عقیده دارد مهاجرت بالا به فدرال‌رزرو کمک می‌کند تا بازار کار را آرام و رشد تورم را آهسته کند. چنین استدلال‌هایی تا حدی خوش‌بینانه‌اند. افزایش تعداد مهاجران عرضه نیروی کار را بالا و رشد دستمزدها را پایین می‌آورد اما این اثر بزرگ نیست و شواهد کافی آن را تایید نمی‌کنند. به عنوان مثال در کانادا هر سال دستمزدها پنج درصد بالاتر می‌رود.
مهاجران تقاضا برای کالا و خدمات را بالا می‌برند و ممکن است باعث افزایش تورم شوند. به نظر می‌رسد در بریتانیا مهاجران جدید کرایه خانه‌ها را بالاتر برده‌اند به ویژه در لندن که عرضه مسکن محدودی دارد. همین امر در استرالیا اتفاق می‌افتد. برآوردهای بانک گلدمن‌ساکس نشان می‌دهد نرخ خالص مهاجرت 500 هزار نفر در سال کرایه خانه را حدود پنج درصد بالا می‌برد.
این کرایه بالاتر بر شاخص بهای مصرف‌کننده تاثیر می‌گذارد. این تقاضای بالاتر توضیح می‌دهد که چرا به‌رغم نرخ سود بالای وام مسکن بهای خانه در بسیاری از کشورهای ثروتمند کاهش نداشته است.
شاید در سال آینده نرخ مهاجرت اندکی کمتر شود. عقب‌افتادگی‌های مربوط به همه‌گیری به پایان می‌رسند و بازارهای کار جهان ثروتمند اشباع می‌شوند. کاهش جهانی نرخ باروری در درازمدت به کاهش مهاجرت دامن می‌زند. اما به دلایلی می‌توان باور کرد که سطوح بالای مهاجران ورودی تا مدت‌ها ادامه خواهد یافت. سیاست‌های دوستانه و پذیرنده دولت‌ها عاملی دیگر خواهد بود. مهاجرت امروز به مهاجرت فردا کمک می‌کند چون آنها فرزندان و خویشاوندان خود را میآورند. طولی نخواهد کشید که دیدگاه ضدمهاجرتی دهه 2010 فقط یک اشتباه و انحراف به نظر برسد.
