تغییرات اقلیمی
ردپای کربنی بزرگ مسکن
ساختمانسازی یک راز کثیف دارد: ساختمانها بدترین آلایندههای اقلیمی هستند. گرمایش، سرمایش و تامین برق ادارات، منازل و کارخانههای موجود عامل 27 درصد از تصاعد دیاکسید کربن در بخش انرژی هستند. ساخت ساختمانهای جدید به انبوهی از فولاد و مقادیر عظیمی سیمان نیاز دارد و به همراه فرآیند تخریب 10 درصد دیگر از تصاعد سالانه دیاکسید کربن را به خود اختصاص میدهد. زبالههای ساختمانی از نظر وزنی یکسوم کل زبالههای سالانه در اتحادیه اروپا را تشکیل میدهند.
علاوه بر این، صاحبخانهها، مالکان زمین و صنعت ساختمان سوابق بدی در زمینه تغییرات اقلیمی دارند. تعداد بسیار اندکی از املاک از نظر کربنی خنثی هستند و با روند کنونی حدود یک قرن طول میکشد تا بقیه را کربنزدایی کنند. در حالی که جهان به سمت شهرنشینی پیش میرود ساختوساز رونق بیشتری خواهد گرفت. طبق برآوردها تا سال 2050 شهرها باید هر روز 13 هزار ساختمان بسازند تا بتوانند پاسخگوی رشد جمعیت باشند.
همهگیری موقعیت تازهای ایجاد کرد. تردیدها پیرامون تقاضای آینده برای ساختمانهای اداری انگیزه مالکان برای بازسازیهای سبز را کاهش داد. در مقابل، تقاضا برای خانههای بزرگتری که مناسب دورکاری باشند استفاده از انرژی در ساختمانهای مسکونی را بالا برد.
چه میتوان کرد؟ این مساله را میتوان به سه بخش تقسیم کرد. هدف اول آن است که به مالکان انگیزه دهیم تا املاک موجود را از نظر انرژی کارآمد کنند. در درازمدت، با تولید برق تجدیدپذیر، تصاعد ناشی از تهویهها و استفاده روزمره از برق کمتر میشود. اما تجهیز ادارات و منازل با عایقبندی، سامانههای کنترلی هوشمند و پمپهای گرمایی به جای آبگرمکنهای سوخت فسیلی اثرات سریعتری به بار میآورد. در شهرهای بزرگ، کدگذاری ساختمانها و اجرای شبکه گسترده هدفگذاری کربنی میتواند مالکان املاک تجاری را به ارتقای ساختمانها ترغیب کند.
ساختمانهای مسکونی دشواری بیشتری دارند چون بسیاری از صاحبخانهها پول نقد اضافی ندارند و به ندرت خانه عوض میکنند. اعطای یارانه نیز بسیار پرهزینه خواهد بود. در ایتالیا شما میتوانید کل هزینه نوسازی سبز خانه به علاوه 10 درصد بیشتر را از طریق اعتبارات سخاوتمندانه مالیاتی تا 100 هزار یورو به ازای هر خانه دریافت کنید. از زمان شروع این طرح در جولای 2020 تاکنون مبلغ سرسامآور 21 میلیارد یورو اغلب به صاحبخانههای ثروتمند پرداخت شده است. دولتها میتوانند در زمینه سرمایهگذاری در رفع کمبود دانش و فناوری مرتبط با بازسازیهای سبز بهتر عمل کنند و با برداشتن تشریفات اداری و کاغذبازیها به مالکان امکان دهند کارایی انرژی را بالا ببرند. با اوجگیری بهای نفت و گاز در زمان کنونی، تحقق چنین اهدافی سادهتر خواهد شد.
هدف دوم تسهیل تصمیمگیریها درباره زمان بازسازی ساختمانها و زمان تخریب و از نوسازی آنهاست. تخریب، زباله و آلودگی زیادی ایجاد میکند اما در برخی موارد در مجموع کاهش تصاعد را به دنبال دارد. مقررات و قوانین مالیاتی اغلب به صورت مصلحتی وضع میشوند و میتوان آنها را اصلاح کرد. به عنوان مثال، در بریتانیا تا همین اوایل امسال اکثر ساختمانهای جدید از مالیات بر ارزش افزوده معاف بودند اما هزینهکرد نوسازی و تعمیرات مشمول این معافیت نمیشد.
هدف نهایی باید اطمینان از این امر باشد که ساخت ساختمانهای جدید بسیار پاکتر از گذشته انجام میگیرد. قوانین سبز ابزار قدرتمندی در این راه هستند. در درازمدت نیز مالیاتهای سنگینتر کربن کل زنجیرههای ساختمانسازی و مصالح ساختمانی را وادار میکند فعالیتهایشان را پاکسازی کنند.
خبر خوب آن است که فضای زیادی برای بهبود وجود دارد. فرآیندهای جدید صنعتی قادرند تصاعدها را در بخش سیمان و فولاد کاهش دهند. روشهای بهتر ساختوساز از جمله خانههای پیشساخته کارایی انرژی و کربنی بیشتری دارند اما به ندرت مورد استفاده قرار میگیرند. صنعت ساختمان سابقه تیرهای در بهرهوری دارد. این نشانهای دال بر آن است که در این بخش تفکرات تازه کمتر دیده میشوند. اکنون زمان ساخت یک رویکرد جدید فرا رسیده است.