پرهیز از برنج
فشار قیمتی کمتر بر آسیا
سال گذشته در بسیاری از نقاط جهان ثروتمند نرخ تورم به بالاترین سطح خود در طی چند دهه رسید. تاثیر محدودیت‌های عرضه، مشکلات ناشی از کووید و نوپایی بهبود اقتصادی بهای مصرف‌کننده را به بالاترین سطوح رساند. اما در آسیا فشار قیمتی ضعیف‌تر بود. چرا؟
در بسیاری از مناطق از جمله چین، هنگ‌کنگ، هند، اندونزی، فیلیپین و ویتنام نرخ تورم از سطوح میانگین دهه قبل از دوران همه‌گیری هم پایین‌تر است. به گفته عبدالعمید، مدیر پژوهش‌های اقتصاد کلان در بانک توسعه آسیایی، در نقاطی مانند مالزی، سنگاپور، کره جنوبی، تایوان و تایلند که نرخ تورم از میانگین سال‌های 2010 تا 2019 تجاوز می‌کند تفاوت عددی کوچک حدود دو واحد درصد است.
واگرایی بین شرق و غرب محصول چندین عامل است. بسیاری از تفاوت‌های مربوط به رشد قیمت‌ها که در آمریکای شمالی و اروپا و همچنین چند بازار نوظهور غیرآسیایی مشاهده می‌شود به قیمت غذا بازمی‌گردد. آقای عمید می‌گوید که قیمت غذا در سراسر جهان بالا رفته اما اثر آن یکسان نیست. در 12 ماه منتهی به ژانویه بهای ذرت و گندم به ترتیب 18 و 20 درصد بالا رفت. در مقابل، در همان دوره زمانی بهای برنج حدود یک‌پنجم کاهش یافت. در کشوری مانند فیلیپین، برنج یک‌چهارم سهم مواد غذایی در شاخص بهای مصرف‌کننده و یک‌دهم کل شاخص را تشکیل می‌دهد. در چین، میانگین بهای کلی‌فروشی گوشت خوک در 12 ماه منتهی به ژانویه نصف شد چون همه‌گیری تب خوکی آفریقایی که کشور را دربر گرفته بود به پایان رسید.
تاثیر بهای مواد غذایی در کشورهای در حال توسعه نمود بیشتری دارد اما به چند دلیل کشورهای ثروتمند آسیا فشار تورمی کمتری را احساس کردند. یکی از دلایل آن است که تنگناهای زنجیره عرضه در آنجا به اندازه غرب شدید نیستند. بر اساس گزارش بنگاه دروری (Drewry) که در زمینه زنجیره‌های عرضه مشاوره می‌دهد بهای حمل یک کانتینر 40فوتی از شانگهای به روتردام در سال گذشته 60 درصد افزایش یافت و به 13686 دلار رسید. در مقابل، بهای حمل در مسیر بازگشت اندکی بیشتر از یک‌دهم آن قیمت است و به 1445 دلار می‌رسد و در سال گذشته کاهش یک‌درصدی را تجربه کرده است. نظرسنجی‌ها از مدیران نشان می‌دهند تاخیر عرضه‌کنندگان در اکثر نقاط اروپا و آمریکا شدت گرفته اما در چین، هند، اندونزی، تایلند و ویتنام کمتر شده است.
روش‌های مختلف خروج کشورها از همه‌گیری نیز اهمیت زیادی دارند. پژوهشگران موسسه مشاورتی کپیتال اکونومیکس (Capital Economics) اشاره می‌کنند که نرخ تورم بازگشایی اقتصاد در بخش خدمات مصرف‌کننده همچنان پایین است. افزایش بهای خدمات سرگرمی و فرهنگی در اندونزی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، کره جنوبی و تایوان نصف نرخ چهاردرصدی سالانه در آمریکاست. این تفاوت محصول سرعت کمتر رفع تدریجی محدودیت‌ها و کاهش تعداد گردشگران بین‌المللی است.
البته نمی‌توان از تمام اشکال فشارهای تورمی اجتناب کرد. بهای انرژی بیشتر از بهای دیگر کالاها و خدمات تحت تاثیر روندهای جهانی قرار می‌گیرد. افزایش هزینه انرژی بزرگ‌ترین عامل اوج‌گیری تورم در آسیا بود و یک‌سوم از افزایش نرخ اخیر تورم به آن مربوط می‌شود.
با وجود نرخ ملایم تورم در منطقه، بسیاری از اقتصادها با نرخ بهره بالاتر روبه‌رو خواهند شد. احتمال بالقوه افزایش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو در سال جاری خطر قوی‌تر شدن دلار را به دنبال دارد که متعاقباً تورم را به آسیا انتقال می‌دهد. سیاستگذاران پولی در اندونزی، سنگاپور و کره جنوبی از قبل گام‌های کوچکی برای انقباض سیاست پولی برداشته‌اند. احتمالاً این گام‌ها آخرین اقدام سیاستگذاران نخواهند بود.
منبع: اکونومیست
