فناوری و مراقبت‌‌های پزشکی

استفان کلاسکو مدیرعامل بنگاه جفرسون هلث که مدیریت بیمارستان‌های فیلادلفیا را انجام می‌دهد در ژانویه گذشته با یک رئیس بانک گفت‌وگو کرد. رئیس بانک به او می‌گفت که 20 سال پیش بانکداری و مراقبت‌های پزشکی تنها صنایعی بودند که از انقلاب‌های مصرف‌کننده و دیجیتال عقب ماندند. اکنون شما تنها مانده‌اید.  حق با بانکدار بود. اندیشکده موسسه جهانی مک‌کینزی که با بنگاه مشاورتی مک‌کینزی همنام است بیان می‌کند وقتی بحث دیجیتال شدن به میان می‌آید بخش مراقبت‌های پزشکی در واقع نه‌تنها از بانکداری بلکه از صنایع گردشگری، خرده‌فروشی، خودروسازی و حتی کالاهای بسته‌بندی‌شده عقب‌تر است. هنوز حدود 70 درصد از بیمارستان‌های آمریکا سوابق بیماران را با فکس یا پست ارسال می‌کنند. مدیرعامل یکی از بیمارستان‌های بزرگ مادرید گزارش می‌دهد وقتی موج اول کووید 19 در بهار امسال اسپانیا را درنوردید عملاً هیچ نوع اشتراک‌گذاری الکترونیکی سوابق بیماری در بین مناطق کشور اتفاق نیفتاد.

اما این همه‌گیری بود که کاستی‌های دیجیتال را به رخ کشید و تغییرات را آغاز کرد. پزشکان که با تعطیلی‌ها و آشفتگی‌های ناشی از قرنطینه روبه‌رو شده‌ بودند به همان ارتباطات و تحلیلگری‌های دیجیتالی روی آوردند که دیگر صنایع از سال‌ها قبل از آنها بهره می‌برند. بیماران روزبه‌روز با تشخیص و درمان از راه دور و کامپیوترمحور احساس راحتی بیشتری دارند. از سوی دیگر شرکت‌های بزرگ از بنگاه‌های نوپای ساخت اپلیکیشن‌های سلامت تا بیمارستان‌ها، بیمه‌ها، شرکت‌های داروسازی و حتی غول‌هایی مانند آمازون، اپل و گوگل سخت در تلاش‌اند تا چنین خدماتی را ارائه دهند.

طبق پیش‌بینی‌های مک‌کینزی، درآمد جهانی حاصل از پزشکی دیجیتال شامل تجویز دارو از راه دور، داروخانه‌های آنلاین،‌ ابزارهای پوشیدنی و... از 350 میلیارد دلار در سال گذشته به 600 میلیارد دلار در سال 2024 خواهد رسید (نمودار 1). بخش‌های بزرگی از بازار 6 /3 تریلیون‌دلاری مراقبت‌های پزشکی آمریکا در حال حرکت به سمت تحولات دیجیتالی هستند. همین رویداد را می‌توان در چین، اروپا و اکثر مناطقی که پزشکان در حال توسعه صنعت خود هستند مشاهده کرد.

همه‌گیری کرونا زمینه‌چینی برای کسب‌وکار تریلیون‌دلاری آینده را سرعت بخشید. پول به این حوزه سرازیر شد. طبق گزارش بنگاه پژوهشی CBInsight، در سه ماه سوم سال 2020 رقم خارق‌العاده‌ 4 /8 میلیارد دلار از منابع سهامی به بنگاه‌های نویدبخش پزشکی دیجیتال راه یافت. این رقم بیش از دو برابر همین تخصیص در سال قبل بود (نمودار 2). تک‌شاخ‌های غیربورسی این صنعت که هر کدام یک میلیارد یا بیشتر ارزش دارند در مجموع بیش از 110 میلیارد دلار می‌ارزند. در ماه دسامبر شرکت پزشکی از راه دور AmWell که گوگل 100 میلیون دلار در آن سرمایه‌گذاری کرده بود در عرضه اولیه سهام خود 742 میلیون دلار جمع‌آوری کرد. سرمایه بازاری آن شش میلیارد دلار است. شرکت دارویی دیجیتال JD Health در دوم دسامبر موفق شد در دومین عرضه اولیه بزرگ امسال در هنگ‌کنگ 5 /3 میلیارد دلار گردآوری کند.

تعجبی ندارد که سرمایه‌گذاران خرسند هستند. تقاضا برای پزشکی دیجیتال در حال اوج گرفتن است. بنگاه فرانسوی داکتولیب (Doctolib) اعلام کرد مشاوره‌های ویدئویی آن امسال در اروپا از هزار به صد هزار مورد در روز افزایش یافته است. البته بخشی از این رویدادها صرفاً غوغاسالاری هستند. متخصصان تحلیلی بنگاه پژوهشی گارتنر آب سردی را بر ادعاهای مبالغه‌آمیز طرفداران «پزشکی دقیق» فردی‌شده و هوش مصنوعی پزشکی ریختند. اما حتی همین متخصصان عقیده دارند دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد همه ادعاها گزافه‌گویی نیستند.  فناوری‌هایی مانند حسگرها، رایانش ابری و تحلیل داده در حوزه پزشکی وارد می‌شوند. خطر شیوع کووید 19 در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها باعث شد پذیرش این فناوری‌ها بیش از هر زمان دیگری ضرورت یابد. بنگاه‌های تخصصی از قبیل لیوانگو (Livango)  ابزارهای پایش مداوم دیابت و دیگر بیماری‌ها را می‌سازند. مطالعه دانشگاه استنفورد نشان داد که حدود نیمی از پزشکان آمریکایی حاضر در این تحقیق از چنین ابزارهایی استفاده می‌کنند. در میان این گروه، 71 درصد پزشکان گفتند که داده‌ها را سودمند می‌دانند. گروه بیمارستانی غیرانتفاعی مایو کلینیک با یک بنگاه نوپا به نام Medically Home دست در دست هم گذاشتند تا مراقبت‌هایی در سطح بیمارستان از دستگاه‌های تصویربرداری تا توان‌بخشی را در منزل بیماران به آنها ارائه دهند. حتی ساعت اپل توانست در یک آزمایش بالینی نوعی شکل پزشکی را پیش‌بینی کند.

روزی یک سیب

بیماران به موضوع علاقه‌مندند. نشریه پزشکی داخلی JAMA در مطالعه‌ای از حدود 16 میلیون آمریکایی نشان داد بین ماه‌های ژانویه و ژوئن استفاده از پزشکی دیجیتال 30 برابر شد. نظرسنجی ماه می گارتنر بیان می‌کند که فرآیند استفاده مصرف‌کنندگان آمریکایی از اینترنت و اپلیکیشن‌های موبایلی در انواع نیازهای پزشکی روندی فزاینده داشته است (نمودار 3).

مقررات‌گذاران در سراسر جهان بر ارائه‌دهندگان خدمات مراقبت پزشکی فشار می‌آورند تا سامانه‌های ثبت سوابق را بر روی دیگران باز کنند.  این اقدام شرط اولیه رواج پزشکی دیجیتال است. اتحادیه اروپا یک استاندارد الکترونیک برای سوابق پزشکی تدوین می‌کند. دولت هند در ماه آگوست از برنامه هویت دیجیتال سلامت پرده‌برداری کرد که در هسته آن قابلیت عملیات مشترک وجود دارد. دولت چین نیز در تلاش است مقاومت بیمارستان‌ها در برابر ثبت الکترونیک سوابق بیماران را بشکند.

بیمارستان‌ها از آن نگران‌اند که با این کار بیمارانشان را به رقبا ببازند. در حال حاضر شاید بتوان سکوی داده‌های بزرگ بیمارستانی Yidu Cloud را بزرگ‌ترین مجموعه داده‌های سلامت در جهان دانست.  اپل که به خاطر محافظت از حریم خصوصی کاربران شهرت دارد پیشتاز عرصه تدوین یک استاندارد مشترک به شمار می‌رود. آنیش چوپرا رئیس سابق واحد فناوری کاخ سفید عقیده دارد ترکیب این تلاش‌ها و فشار مقررات‌گذاران عصر جدیدی را در پزشکی دیجیتال به ارمغان می‌آورد. جودی فاکنر رئیس شرکت اپیک (Epic) تولیدکننده نرم‌افزار مدیریت سوابق درمان است. آقای چوپرا از مدت‌ها قبل اصرار داشت این سوابق آزاد شوند. اکنون خانم فاکنر اعلام می‌کند شرکت اپیک در چنین مسیری قرار دارد. به گفته او 40 درصد از داده‌های تحت مدیریت شرکت او با افرادی غیر از مشتریان به اشتراک گذاشته شده است. کریس جوشی مدیر بنگاه «تغییر مراقبت پزشکی» که سالانه بیش از 5 /1 تریلیون دلار مطالبات بیمه پزشکی را مدیریت می‌کند، می‌گوید تبادل و اشتراک داده‌ها حداقل بین کسب‌وکارها افزایش یافته است.  پاملا اسپنس از بنگاه مشاورتی EY می‌گوید تمام این اقدامات به علم پزشکی کمک می‌کند تا از یک علم بالینی تحت حمایت داده‌ها به یک علم داده‌ای تحت حمایت پزشکان تبدیل شود. آیا این تحول باعث می‌شود بزرگان فناوری مراقبت پزشکی اهمیت بیشتری به این حوزه بدهند؟ آمازون از الکسا (Alexa) دستیار دیجیتال خود می‌خواهد که پس از کسب اجازه سرفه‌های شما را تحلیل کند و بگوید آیا نشانه سرماخوردگی است یا کووید. این غول آنلاین که تقریباً همه چیز می‌فروشد در ماه نوامبر داروخانه‌ای دیجیتال را راه‌اندازی کرد که مجموعه بزرگ توزیع داروی آمریکا شامل بنگاه‌های دارو، واسطه‌گران و خرده‌فروشان را پوشش می‌دهد. علی هلث شعبه علی‌بابا غول تجارت الکترونیکی چین بازار داخلی دارو را متحول می‌کند.

درآمد سالانه آن در شش ماه منتهی به سپتامبر 74 درصد بالا رفت و به 1 /1 میلیارد دلار رسید. اپل ساعت خود و حدود 50 هزار اپلیکیشن سلامت آیفون دارد. آلفابت شرکت مادر گوگل نیز واحد علوم حیاتی با نام وریلی (Verily) را راه‌اندازی کرده است.

ورود اولیه غول‌های فناوری به حوزه سلامت ناموفق بود چون آنها راه خود را در پیش گرفته بودند. پزشکی یک میدان مین مقرراتی است که شرکت‌های قدرتمندی در آن فعال هستند. مدل‌های کسب‌وکار غول‌های فناوری به ویژه نوع مبتنی بر آگهی و تبلیغات در این فضا کاربرد ندارند. اگر قرار است نسل جدید فناوری‌های دیجیتالی رشد بیشتری داشته باشد باید به جای افزایش هزینه‌ها بر بهبود درمان تمرکز کند. همه‌گیری کرونا ثابت کرد که سخت‌افزار معیوب و خدمات پرهزینه فراهم‌کنندگان خدمات پزشکی نمی‌توانند عملاً نتایج درمان را بهبود بخشند. کنترل قند خون توسط مبتلایان به دیابت یا افزایش معاینات چشم را می‌توان نمونه‌هایی از بهبود درمان دانست.

می‌توان آینده‌ای ترکیبی و تعاملی را پیش‌بینی کرد که در آن سیلیکون‌ولی از نزدیک با بنگاه‌های سنتی مراقبت‌های پزشکی کار می‌کند. اپیک از نرم‌افزار تشخیص صدای ساخت بنگاه نوپای نیوانس (Nuance) استفاده می‌کند و به پزشکان امکان می‌دهد یادداشت‌هایی را به متخصصان خارج ارسال کنند. این شرکت همچنین با بنگاه تاکسیرانی لیفت (Lyft) تیمی را تشکیل می‌دهد که بیماران را به بیمارستان می‌رسانند. بنگاه بزرگ آلمانی فناوری پزشکی Health ineers با زنجیره بیمارستانی آمریکایی Geisinger مشارکت می‌کند تا دامنه پایشگری از راه دور بیماران را گسترش دهند. بیماران بیمارستان‌های آپولو در هند می‌توانند با یک اپلیکیشن داروهایشان را تجدید، مشاوره از راه دور را دریافت و از خدمات تشخیص از راه دور استفاده کنند. آنها حتی می‌توانند از طریق مشارکت آپولو با بانک HDFC از خدمات وام درمان برخوردار شوند.

دکتر کلاسکو که مصمم است به بانکدار ثابت کند ادعایش اشتباه است به‌شدت رویکردی ترکیبی را دنبال می‌کند. او می‌گوید شما باید به جای صدها اپلیکیشن مجزا با فراهم‌کنندگان خدمات مشارکت کنید. او خود ایده‌های درخشانی را از بنگاه سرمایه خطرپذیر جنرال‌کاتالیست گرفته است. بنگاهی که در شرکت‌های نوپای درمان دیجیتال از قبیل لیوانگو سرمایه‌گذاری می‌کند و اکنون با تیم نوآوری آقای کلاسکو وارد همکاری شده است. همانت تانجا از جنرال‌کاتالیست می‌گوید «حرکت سریع و شکستن هنجارها در مراقبت‌های پزشکی سودمند نیست». اما منفعل ماندن نیز دردی را دوا نمی‌کند.

منبع : اکونومیست