راهنمای بقای شرکتی
بحران ویروس کرونا جهان تجارت را تغییر میدهد
ترجمه: الهام شیرمحمدی-شرکتهایی که بحران کرونا را از سر بگذرانند با فضای اقتصادی جدیدی روبهرو میشوند. اغلب روسا و کارگران پیش از این هم دچار بحران اقتصادی شدهاند. آنها میدانند هربار این درد و رنج متفاوت است و اینکه هربار کارآفرینان و شرکتها آن را میپذیرند و دوباره قد راست میکنند. با این حال، باز هم این شوک که در حال پارهپاره کردن دنیای کسبوکار است، دلهرهآور مینماید. با تعطیل شدن کشورهایی که بیش از 50 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را دارند، فروپاشی فعالیتهای تجاری بسیار شدیدتر از رکودهای پیشین است. مسیر برونرفت از این تعطیلیها با وجود مشتریان ناراضی، ریتم توقف-شروع که مانع کارآمدی میشود، و پروتکلهای دشوار بهداشتی جدید، پرخطر است. شرکتهایی که در بلندمدت نجات پیدا میکنند ناچارند بر محیطی جدید تسلط یابند که بحران و پاسخ به آن سه روند را تسریع میبخشد: تطابق انرژیبر با فناوریهای جدید، کنارهگیری ناگزیر از زنجیرههای عرضه آزاد جهانی و افزایش نگرانکننده انحصارهای چندجانبه کاملاً مرتبط.
بسیاری از شرکتها شجاعانه با وضعیت جدید روبهرو میشوند. روسای هیجانزده دارند پیامهای انگیزشی به کارمندان خود میفرستند. بهطور طبیعی ابرشرکتهای بیرحم برای ارائه خدمات عمومی آماده میشوند؛ الویاماچ (LVMH)، شرکت تهیهکننده عطر دیور در پاریس، ضدعفونیکننده دست میسازد، جنرالموتورز میخواهد در کنار ساخت وانت، دستگاه تنفس مصنوعی بسازد، و بنیانگذار علیبابا در حال توزیع و پخش ماسک در سراسر جهان است. رقبای سرسخت در تجارت خردهفروشی برای تضمین موجودی سوپرمارکتها با هم همکاری میکنند. تعداد کمی از شرکتهای حاضر در بورس محاسبات خود از ضرر مالی ناشی از تعطیلی کسبوکار را برای عموم منتشر کردهاند. در نتیجه، تحلیلگران والاستریت انتظار تنها کاهش اندکی سود در سال 2020 را دارند.
این موارد گمراهتان نکند. در آخرین رکود دوسوم شرکتهای بزرگ آمریکا از کاهش شدید فروش زیان دیدند. در بدترین سهماهه سال کاهش میانگین فروش 15 درصد آن در مدت مشابه سال پیش بود. در این رکود اقتصادی نزول بیش از 50درصدی امری عادی است، دورهای که خیابانهای همیشه شلوغ به شهر ارواح بدل شده و کارخانهها تعطیل شدهاند. تعداد بیشماری از شاخصها فشار شدید را نشان میدهند. تقاضای نفت در جهان تا یکسوم کاهش یافته؛ حجم ارسال خودرو و قطعات توسط خطوط ریلی در آمریکا تا 70 درصد کاهش یافته است. بسیاری از شرکتها تنها به اندازه سه تا شش ماه موجودی و پول نقد دارند. در نتیجه تعدیل و اخراج کارگران را آغاز کردهاند. در دو هفته منتهی به 28 مارس، 10 میلیون آمریکایی تقاضای دریافت مزایای بیکاری کردهاند. در اروپا احتمالاً یک میلیون شرکت درخواست یارانه دولتی برای پرداخت دستمزد کارکنان غیرفعال خود خواهند کرد. سود سهام و سرمایهگذاری هم در حال کاهش است.
این درد با به راه افتادن سیل معوقات در زنجیره پرداخت داخلی عمیقتر میشود. شرکت خردهفروشی H&M که خواستار معافیت پرداخت اجاره شده دارد به شرکتهای املاک تجاری زیان وارد میکند. برخی از شرکتهای تولیدی زنجیرهای که بسیاری از کشورها را به یکدیگر مرتبط میکنند به دلیل تعطیل شدن کارخانهها و کنترل مرزها متوقف شدهاند. تعطیلی ایتالیا جریان جهانی هر کالایی را از پنیر گرفته تا قطعات توربین جت مختل کرده است. کارخانههای چین دارند با زحمت فعالیت خود را از سر میگیرند. شرکتهای تهیهکننده برای اپل شجاعانه اصرار دارند که تلفنهای 5G جدید امسال عرضه میشوند، اما آنها بخشی از یک سیستم پیچیدهاند که تنها به اندازه ضعیفترین پیوند خود قوت دارند. دولت هنگکنگ میگوید شرکتهایش دچار سرگیجه شدهاند چراکه شرکتهای چندملیتی سفارشهای خود را لغو میکنند و صورتحسابها را نادیده میگیرند. محدودیتهای مالی کلاهبرداریهای شگفتآوری را آشکار خواهد کرد. شرکت بزرگ زنجیرهای لاکین کافی (Luckin Coffee) در چین به تازگی پذیرفته است که حسابسازی گستردهای داشته است.
در دو رکود گذشته، حدود یکدهم شرکتهای دارای رتبهبندی اعتباری در سراسر جهان دچار نکول شدند. اینکه کدام شرکتها بقا مییابند اکنون به نوع صنعتی که در آن فعالیت میکنند، ترازنامههایشان و میزان سهولت در گرفتن وامهای دولتی، تضمینها و کمک، که میزان آن تنها در اقتصاد کشورهای غربی بالغ بر هشت تریلیون دلار است، بستگی دارد. اگر در صنعت شیرینیپزی یا مواد شوینده فعال هستید، شرکت شما آینده خوبی دارد؛ بسیاری از شرکتهای فناوری شاهد افزایش تقاضا هستند؛ اما شرکتهای کوچک بیش از همه زیان میبینند: 54 درصد شرکتهای کوچک در آمریکا بهطور موقت تعطیل شدهاند یا انتظار میرود در 10 روز آینده بسته شوند. آنها به بازارهای سرمایه دسترسی ندارند، و بدون داشتن دوستانی در منصبهای بالا، برای گرفتن کمک دولت تقلا میکنند. تنها 5 /1 درصد از بسته کمکی 350 میلیارددلاری آمریکا برای شرکتهای کوچک تاکنون توزیع شده و تلاش بریتانیا نیز کند بوده است. بانکها در تلاشاند تا با قوانین متناقض و سیلی از تقاضای وام کنار بیایند. احتمالاً نارضایتی مردم تا سالها ادامه داشته باشد.
پس از پایان دادن به تعطیلیها و سرعت گرفتن آزمایش آنتیبادی، یک فاز درمانی جدید آغاز میشود. شرکتها با سرعت معمولی فعالیت خواهند کرد (چین هنوز هم با 80 تا 90 درصد ظرفیت فعالیت میکند). مهارت، در کنار قدرت مالی، به منبع مزیت تبدیل میشود و به شرکتهای باهوشتر اجازه میدهد تا با سرعتی نزدیکتر به سرعت کامل خود فعالیت کنند. این به معنای ساختاربندی دوباره خطوط کارخانه برای ایجاد فاصله فیزیکی، نظارت از راه دور و نظافت شدید است. شرکتهایی که با مشتری روبهرو میشوند نیاز است که به مشتریان خود بار دیگر اطمینان خاطر بدهند: کنفرانسهایی را تصور کنید که در آن همراه با برنامه کنفرانس ماسک N95 نیز میدهند، و رستورانهایی که رژیمهای غذایی مورد آزمایش خود را تبلیغ میکنند. بیش از یکچهارم از دو هزار شرکت برتر جهان بیش از بدهی خود پول نقد دارند. بعضی از آنها رقبا را میخرند تا سهم بازار خود را گسترش دهند یا تولید و توزیع خود را تضمین کنند.
کار هیاتمدیره شناور نگهداشتن کشتی شرکت نیست، بلکه ارزیابی چشماندازهای بلندمدت است. بحران در تنظیم تقویت سه روند است. مورد نخست، تطابق سریعتر با فناوریهای جدید است. مسیر سیاره ما در اقتصاد الکترونیک، پرداخت حقوق به صورت دیجیتالی و دورکاری بسیار ناهموار است. به نوآوریهای پزشکی بیشتری از جمله فناوریهای اصلاح ژنتیکی اشاره میشود. دوم، زنجیرههای جهانی تولید از نو طرحریزی خواهد شد، و این تغییر را که از زمان جنگ تجارت آغاز شده سرعت خواهد بخشید. اپل تنها به اندازه 10 روز، و شرکت Foxconn تهیهکننده اصلی آن در آسیا تنها به اندازه 41 روز موجودی دارند. شرکتها به دنبال سپرهای امنیتی بزرگتر و انبوه محصولات نزدیک به خانه با استفاده از کارخانههای کاملاً خودکارند. سرمایهگذاری در کسبوکارهای برونمرزی امسال 30 تا 40 درصد کاهش مییابد. شرکتهای جهانی سود کمتر و مقاومت بیشتری نشان خواهند داد.
از بحران وارد سکون نشوید
تغییر بلندمدت قطعیت و محبوبیت کمتری دارد: با رفتن پول دولت به بخش خصوصی و مقتدرتر شدن شرکتهای بزرگ، تمرکزگرایی شرکتی و رفاقتگرایی فزونی خواهد یافت. پیش از این، دوسوم صنایع آمریکا از دهه 90 میلادی متمرکزتر شده و نیروی حیات اقتصاد را کشیدهاند. اکنون برخی از روسای قدرتمند دم از بروز عصر جدیدی از همکاری بین سیاستمداران و کسبوکارهای بزرگ میزنند، بهویژه آنهایی که در فهرست در حال گسترش شرکتهای به اصطلاح استراتژیک قرار دارند. رایدهندگان، مشتریان و سرمایهگذاران باید با این ایده مبارزه کنند چراکه به معنای پیوند بیشتر، رقابت کمتر و رشد اقتصادی کندتر است. مانند تمام بحرانها، مصیبت کووید 19 نیز میگذرد و پس از آن موج تازهای از انرژی کسبوکارها آزاد میشود. پس نتیجه بسیار مطلوبتر خواهد بود اگر دولتِ همیشه شگفتزده و الیگارشی جدید از شرکتهای متصل به هم، این تغییر طبیعی را در نطفه خفه نکنند.
منبع: اکونومیست