برنامه تعدیل

صندوق بین‌المللی پول با احکام ناخوشایند دولت‌ها ناآشنا نیست. این صندوق به عنوان آخرین وام‌دهنده در کار خود اغلب از دولت‌ها می‌خواهد دست به اصلاحات بزنند. اما کارکنان آن با نارضایتی شاهد عدم تحقق این درخواست هستند. خانم کریستینا جورجیوا در حال سازمان‌دهی مجدد این نهاد است.

جورجیوا در اکتبر 2019 و با کسب محبوبیت بالا به ریاست صندوق بین‌المللی پول (IMF) رسید. او که اولین رئیس صندوق است که از بازار نوظهور انتخاب می‌شود با بیان تجربیاتش از برنامه‌های صندوق مخاطبان را مجذوب کرد: خود او در دهه 1990 شاهد بود که ابرتورم بلغارستان کل پس‌انداز مادرش را در یک هفته نابود کرد.

او که در گذشته سمت مدیرعاملی بانک جهانی را بر عهده داشت به توانایی مدیریت دیوان‌سالاری‌های بزرگ شهرت دارد. او چند ماه پس از رسیدن به ریاست دو تن از معاونان ارشد را کنار می‌گذارد. جورجیوا در 7 فوریه اعلام کرد که دیوید لیپتون (Lipton) معاون اول مدیرکل و کارلا گراسو (Grasso) یکی دیگر از معاونان تا پایان ماه سمت خود را ترک خواهند کرد.

شهرت لیپتون در سخت‌کوشی و تخصص فنی باعث شد اخبار خروج او قبل از تاریخ مقرر پایان خدمت در آگوست 2011 برای کارکنان قدیمی و جدید صندوق ناخوشایند باشد. شایعات حاکی از آن است که خروج او توطئه‌ای از طرف دولت دونالد ترامپ برای تعیین جانشین مورد نظر آنهاست. طبق قرارداد صندوق آمریکا معاون اول مدیرکل را منصوب می‌کند.

اما در واقعیت چنین به نظر می‌رسد که خروج لیپتون خواسته خود جورجیوا باشد. لاگارد که در گذشته ریاست صندوق را بر عهده داشت پذیرفته بود که در نقش چهره عمومی صندوق ظاهر شود و لیپتون مدیریت امور روزانه را در دست داشته باشد. اما جورجیوا به مدیریت مستقیم تمایل دارد و در نتیجه نقش لیپتون مازاد خواهد بود. بنابراین او رفتنی شد.

خانم گراسو که سمتش درست پنج روز قبل از اعلام خروج تمدید شده بود به این دلیل کنار می‌رود که جورجیوا می‌تواند شخصاً جایگزین او را برگزیند. به این ترتیب جورجیوا می‌تواند نامزدی را برای این سمت در نظر گیرد که در تحقق اهدافش در صندوق از جمله کمک به دولت‌های ضعیف و مقابله با تغییرات اقلیمی مساعدت کند. او در اولین سخنرانی‌اش از جایگاه ریاست صندوق از دولت‌ها خواست تا اصلاحات داخلی را با هدف «رشد قوی‌تر و تاب‌آورتر» به تصویب رسانند و کسانی که توانایی بودجه‌ای بیشتری دارند اصلاحات را به اجرا گذارند. او وعده داد تا همکاری بیشتری با بانک جهانی داشته باشد به ویژه در مورد آن کشورهایی که از صندوق کمک دریافت کرده‌اند. شاید جورجیوا بخواهد این برداشت را که صندوق فقط به بازگرداندن ثبات به کشورهای بحران‌زده به بهای از دست رفتن مشاغل و رشد اقتصادی می‌اندیشد از بین ببرد.

انجام تغییرات مدیریتی در صندوق توسط رئیس جدید امری تازه و غیرعادی نیست. این کار به بهبود ساختار سلسله‌مراتبی و سیاست‌های صندوق کمک می‌کند. برنامه‌های صندوق گاهی اوقات مانع رشد کشورها هستند به گونه‌ای که آنها به پیش‌بینی‌های رشد تولید ناخالص داخلی خود نمی‌رسند. همکاری صندوق با دولت‌های ضعیف نیز می‌تواند نتیجه مناسب نداشته باشد.

خطر آنجاست که امکان دارد اصلاحات جورجیوا نتیجه عکس بدهد. اگر او می‌خواهد توانمندترین کارکنان با دولت‌های ضعیف کار کنند باید هوای آنها را داشته باشد. خروج لیپتون به معنای کم شدن یک دست توانا در دوران بحران خواهد بود. برخی نگرانند که بدون او توانایی اعمال فشار بر دولت‌ها کاهش یابد و مدیران منطقه‌ای در زمان درخواست اصلاحات ملایمت بیشتری از خود نشان دهند. آرژانتین نزدیک‌ترین چالش پیش ‌رو است که بزرگ‌ترین کمک را از صندوق دریافت کرد. مقامات صندوق در 12 فوریه گفت‌وگوها با دولت آرژانتین را آغاز کردند. آرژانتین قصد دارد بدهی خود را تمدید کند.

همچنین این نگرانی وجود دارد که جایگزین لیپتون فردی با توانایی کمتر باشد. دولت ترامپ در برابر این نظر که جایگاه لیپتون در صندوق به‌طور کامل حذف شود مقاومت می‌کند. نام جفری اوکاماتو دبیر اجرایی خزانه‌داری آمریکا به عنوان نامزد بالقوه لیپتون شنیده می‌شود. جورجیوا برای تحقق راهبردهایش به فردی انعطاف‌پذیر و مطیع نیاز دارد اما اگر این فرد بسیار ضعیف باشد کل نهاد صدمه خواهد دید. جورجیوا باید ناظران صندوق را قانع سازد که او در حال به‌روزرسانی رسالت صندوق است نه کمرنگ‌ کردن آن. جاه‌طلبی‌های جدید به منابع مالی نیاز دارند یا باید برخی وظایف قدیمی حذف شوند تا راه برای برنامه‌های جدید باز شود. اصلاحات ساختاری نباید آسیب‌رسان باشند و تصویب آنها به وقت و احتیاط نیاز دارد.