پایان خونین

متنی که در ادامه می‌خوانید، ترجمه مقاله دیگری از راجر مک‌شین است. مک‌شین این مقاله را قبل از آغاز سال 2020 نوشته است و اگر در پی نوشتن مقاله‌ای در مورد جنگ سوریه بعد از وقایع هفته اول ژانویه برمی‌آمد، قاعدتاً بسیاری از حرف‌هایش تغییر می‌کرد. با این حال خواندن آن خالی از لطف نیست. ضمن اینکه ما آنچه توسط مک‌شین نوشته شده است را تایید نمی‌کنیم و این مقاله صرفاً برای آشنایی بیشتر شما با افکار اکونومیست در مورد جنگ سوریه است.

وقتی که در سال 2016، معادلات جنگ داخلی به نفع بشار اسد پیش رفت، او قول داد که کل کشور را مجدداً در اختیار بگیرد و آن را از چنگ شورشیان بیرون آورد. یکی از سخنگویان وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا که از بعضی از شورشیان علیه بشار اسد حمایت می‌کرد، او را فردی فریب‌خورده خطاب کرده بود (به این معنا که بشار اسد فریب ایران و روسیه را خورده است و نباید به آنها اعتماد می‌کرد). با این حال و به‌رغم اخطارهای غرب، بشار اسد نسبت به این حرف‌های غربی‌ها از خود بی‌توجهی نشان داد و به حمایت‌های ایران و روسیه تکیه کرد. بعد از هشت سال جنگ (جنگی که از سال 2011 در سوریه آغاز شده است) و تحمیل هزینه‌های بسیار به سوریه شامل از دست رفتن جان نیم میلیون نفر و همچنین مهاجرت بخش عظیمی از جمعیت سوریه به کشورهای دیگر، بشار اسد نهایتاً به جایی رسیده است که می‌تواند قول خود را عملی کند. به‌طوری که نهایتاً خواهد توانست کنترل کل کشور را در سال 2020 به دست گیرد.

نبرد نهایی در ادلب خواهد بود. ادلب یکی از شهرهای شمالی سوریه است که حدود سه میلیون نفر در آن زندگی می‌کنند و بسیاری از آنها به خاطر جنگ در نقاط دیگر سوریه به ادلب آمده‌اند. مانند جنگ در هر نقطه دیگری از خاورمیانه، جنگ در سوریه نیز، قدرت‌های خارجی را درگیر کرده است. ترکیه از شورشیان در منطقه حمایت می‌کند. منطقه‌ای که تحت کنترل افراطی‌های جهادی سوریه که با القاعده در ارتباط هستند، است. بسیاری از این افراطی‌های جهادی تا مرز مردن می‌جنگند. اما بعضی از آنها هم به سمت شمال فرار می‌کنند و با هزاران پناهنده‌ای که از سوریه می‌گریزند، همراه می‌شوند. در این احوالات ترکیه نیز ممکن است تلاش کند از طریق مذاکره با روسیه و رسیدن به یک توافق با این کشور، ورق را برگرداند.

پیروزی اسد در این جنگ، با شروط و محدودیت‌هایی همراه است. حتی بعد از اینکه نهایتاً ترکیه ادلب را ترک کند، در شمال شرق سوریه باقی خواهد ماند و از این کشور بیرون نخواهد رفت. ترکیه در سال 2019 به شمال شرق سوریه تجاوز کرد. نیروهای ترکیه تلاش می‌کردند که نیروهای کرد محلی ساکن شمال شرق سوریه (کوبانی) را که از نظر ترک‌ها تروریست هستند، از منطقه بیرون کنند. توافق ترکیه با روسیه و با همکاری بشار اسد، این هدف را ممکن کرد. البته این منطقه احتمالاً خیلی در آرامش نخواهد بود. نیروهای ترکیه و روسیه همراه با یکدیگر در این منطقه پاسبانی می‌دهند. اما بشار اسد ترکیه را محکوم می‌کند که به قلمرو او تجاوز کرده است. همچنین کردها نیز ترکیه را برای از بین بردن اولین دولت مستقلی که تشکیل داده بودند سرزنش می‌کنند.

کردها همچنین آمریکا را نیز نفرین می‌کنند چراکه کردها همراه با آمریکا علیه جهادی‌های افراطی (داعش) در سوریه جنگیده‌اند (اما حالا خبری از آنها نیست). در مقایسه با تعداد کمی سرباز آمریکایی، کردهای زیادی در نبرد با داعش در سوریه جان خود را از دست دادند. با این حال دونالد ترامپ در سال 2019 متحدانش را رها کرد. ترامپ بیشتر نیروهایش را از سوریه بیرون کشید. داعش از این عقب‌نشینی آمریکایی‌ها منتفع خواهد شد. آمریکا، کنترل جهادی‌های افراطی را بر عهده ترکیه گذاشته است و این در حالی است که ترکیه کشوری است که در وهله اول گذاشت نیروهای داعش وارد خاک سوریه شوند. داعش با عقب‌نشینی از مناطقی که پیش از این کنترل آنها را در دست داشت و همچنین کشته شدن رهبرش، ابوبکر بغدادی در اکتبر سال 2019، قدرتش را تا حدود زیادی از دست داد. اما این سازمان هنوز هزاران نفر نیرو دارد و دارد بیش از گذشته تبدیل به یک سازمان تروریستی می‌شود. این سازمان تروریستی طی سال گذشته حملات متعددی را در نقاط مختلف از جمله کنگو و سریلانکا انجام داد. ابوبکر بغدادی قبل از مرگش گفته بود: «جنگ ما امروز یک جنگ فرسایشی است.»

اقدامات اسد نیز کار را برای داعش جهت بازسازی نیروهای خود راحت‌تر خواهد کرد. سیاست‌های رئیس‌جمهور سوریه، منجر به مهاجرت جمعیت زیادی می‌شود. در ادلب، بشار اسد در جریان مقابله با شورشی‌ها، بسیاری از تأسیسات را از بین برده است. گروهی از ساکنان منطقه برای فرار از جنگ به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. بشار اسد که یک مسلمان علوی است، اعتقاد دارد که این اقداماتش، یک جامعه سالم‌تر و همگن‌تر را در سوریه به وجود آورده است. اما گروهی نیز با او مخالف هستند و گاه در زندان به سر می‌برند.  زندان‌هایی که به مکانی برای تولد افراطی‌گری بیشتر تبدیل خواهد شد.

وضعیت در سوریه به گونه‌ای نیست که کسانی که قبلاً آنجا را ترک کرده‌اند، بخواهند به آنجا بازگردند. نتیجه جنگ در سوریه، شش میلیون پناهنده بوده است. زمانی که جنگ در این کشور تمام شود، کشورهایی مانند اردن، لبنان و ترکیه از پناهندگان سوریه‌ای خواهند خواست که به وطنشان بازگردند. مردم این کشورها پناهندگان سوریه‌ای را سرزنش می‌کنند و به آنها می‌گویند که شما شغل‌های ما را گرفته‌اید و بودجه دولت صرف شما می‌شود. تعدادی از پناهندگان سوریه‌ای همین الان به کشورشان بازگردانده شده‌اند (حتی به شهری مانند ادلب). با همه اینها هنوز هم بشار اسد و حامیانش، جنگ را به عنوان یک موفقیت بزرگ برای خودشان می‌بینند. در نتیجه اتفاقاتی که این سال‌ها در سوریه رخ داده است، نه‌تنها رژیم بشار اسد به قدرت مطلق بازگشته، بلکه روسیه نیز در کنار ایران جای پایش را در منطقه سفت کرده است. برای همین ایران یک پایگاه دیگر در منطقه برای مقابله با رژیم صهیونیستی برای خود به دست آورده است. در سال‌هایی که پیش روی سوریه است، پیروزی در جنگ طعم شیرینی برای بشار اسد نخواهد داشت.