تایلند، ژاپن بعدی

۲۰ سال قبل از این تایلند بدترین وضع را در میان بازارهای نوظهور داشت. این کشور پس از یک رشد سریع کوتاه‌مدت و با وجود کسری شدید حساب جاری تمام ذخایر ارزی را مصرف  و اتصال پول خود را به دلار قطع کرد. به دنبال آن تورم به حدود ۱۰ درصد رسید و بانک مرکزی نتوانست اعتماد مردم به بات (Baht) را بازگرداند. در یک مقاله مشهور از رامین رانسیر از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، تایلند به عنوان نمونه‌ای تاریک ذکر شد که در آن پویایی و خطر، رشد سریع و بحران‌های تصادفی دست‌به‌دست یکدیگر داده بودند.

بازارهای نوظهور دیگر سرعت گذشته را ندارند. به عنوان مثال در ترکیه رشد سریع با تورم دورقمی و کاهش نگران‌کننده ارزش لیر همراه است. اما تایلند با دیگر کشورها فرق می‌کند. سال گذشته سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فقط 7 /1 درصد افزایش یافت و طبق آمار هفته گذشته بهای مصرف‌کننده در ماه مارس فقط 8 /0 درصد بالا رفت. تورم در ۱۳ ماه متوالی از میزان هدف یک تا چهاردرصدی بانک مرکزی پایین‌تر و در سه سال گذشته تورم هسته (به جز مواد غذایی خام و انرژی) کمتر از یک درصد بود.

یکی از ناظران کهنه‌کار اقتصاد تایلند می‌گوید: تایلند به ژاپن تبدیل شده است. تایلند از ۲۵ سال قبل الگوی جمعیتی ژاپن را پیش گرفت؛ همانند ژاپن در آستانه تورم صفر قرار دارد؛ نرخ بهره بسیار پایین است و حساب جاری مازاد بزرگی دارد. طبق گزارش بانک مرکزی تا سال ۲۰۲۲ تایلند اولین کشور در حال توسعه با جمعیت رو به پیری خواهد بود و بیش از ۱۴ درصد جمعیت بیشتر از ۶۵ سال سن خواهند داشت. روند رشد نسبت سالمندان در تایلند حتی از چین هم سریع‌تر است. اما تصویر مبهم آینده نمی‌تواند بهانه‌ای برای سکون در زمان حال باشد. وضعیت جمعیتی تایلند باید حس اضطرار را در اقتصاد برانگیزد. تایلند باید در زیر ساختارها و ماشین‌آلات سرمایه‌گذاری کند تا اطمینان یابد نیروی کار کمتر در آینده به اندازه کافی مجهز است که بتواند هزینه انبوهی از مستمری‌بگیران را تامین کند.

متاسفانه سیاستگذاران اقتصادی تایلند همان تامل و کم‌کاری در اقتصاد کلان را نشان می‌دهند که زمانی ژاپن را از کار انداخته بود. بانک مرکزی از آوریل ۲۰۱۵ نرخ‌های بهره را پایین نیاورده است حتی در تازه‌ترین جلسه بانک یکی از اعضا به افزایش آن رای داد مبادا مردم به تامین مالی ارزان‌قیمت عادت کنند. این نوع محافظه‌کاری به گذشته دور بازمی‌گردد. بانک مرکزی تایلند در سال ۱۹۴۲ تاسیس شد. اندک زمانی پس از آنکه ابر تورم پس از جنگ تاثیری عمیق در اذهان سیاستگذاران تایلندی گذاشته بود. اولین رئیس کل بانک مرکزی به تجربه آلمان اشاره می‌کرد و می‌گفت در صورت بی‌توجهی به ثبات قیمت‌ها چه اتفاقات ناگواری رخ می‌دهد. آقای پویی که بیشترین دوره ریاست کلی بانک مرکزی را داشت بر این عقیده بود که عرضه پول نباید بیش از دو تا سه واحد درصد بیشتر از تولید ناخالص داخلی رشد کند. از نظر او ثبات اقتصادی از رشد سریع مهم‌تر بود.

شاید تایلند در مورد واکنش آمریکا به تسهیل مالی بیشتر نگران باشد. امری که می‌تواند روند اخیر تقویت بات را معکوس سازد. این ماه آمریکا قصد دارد برخی از شرکای تجاری خود را «دستکاری‌کنندگان ارز» بنامد. تایلند تنها کشور در آسیاست که هر سه معیار (۲۰ میلیون دلار مازاد تجاری با آمریکا، مازاد شدید حساب جاری و حجم بزرگ ذخایر) را داراست. اما تایلند کوچک‌تر از آن است که بتواند توجه واشنگتن را جلب کند. در غیاب سیاست تسهیل پولی، تایلند باید به سیاست بودجه‌ای گسترده فکر کند. متاسفانه سرمایه‌گذاری‌های عمومی که در سال گذشته 2 /1 درصد کاهش داشت نیز تحت تاثیر تاخیرها قرار گرفت. پروژه بزرگ ریلی که تایلند، لائوس و چین را به یکدیگر اتصال می‌دهد همین دسامبر گذشته آغاز شد.

تایلند از نظر مخالفت با مهاجرت نیز به ژاپن نزدیک می‌شود. سال گذشته دولت مجازات سنگینی را برای مهاجران غیرقانونی در نظر گرفت. این مهاجران که عمدتاً از ویتنام و میانمار آمده‌اند (از نگاه دولت) مشاغل را دزدیده‌اند به جای آنکه نیروی کار کشور را جوان و شاداب کرده باشند.

تایلند بیشتر علاقه دارد گردشگران را جذب کند. در سال ۲۰۱۷ ورودی گردشگران 7 /11 درصد افزایش یافت و توانست با وجود کاهش تقاضای داخلی رشد اقتصادی را تقویت کند. این کشور به خاطر سواحل زیبا، شب‌های پر‌جنب‌و‌جوش و فرهنگ غنی شهرت دارد. اکنون وزارت گردشگری از بازدیدکنندگان می‌خواهد چهره جدید آن را ببینند، هرچند چهره جدید ممکن است تا حدی مایوس‌کننده باشد.