پرده آخر

این روزها سوال مهم بسیاری از معامله‌گران این است که طلا چه مقدار دیگر می‌تواند پایین بکشد؟ در حال حاضر از نیویورک گرفته تا هیات جلسات معدنچیان در ژوهانسبورگ و لیما، زمزمه سوالات در مورد حداقل قیمت‌های معاملاتی طلا گوش هر شنونده‌ای را آزار می‌دهد. از ابتدای امسال، این فلز براق 5/29 درصد سقوط کرده است؛ در همین مدت شاخص سهام طلای معادن طلای FTSE، 52 درصد تنزل داشته است. روز جمعه (28 ژوئن) طلا با لمس قیمت 1180 دلار در هر اونس، مجدداً به پایین‌ترین سطح سه سال گذشته خود رسید. ایوی هامبرو رئیس صندوق‌های طلا و معادن بلک راک در این باره می‌گوید: «در حال حاضر در سراسر جهان، سهام طلا خیلی دارد پایین قیمت‌گذاری می‌شود.» طی دو هفته پایانی ژوئن پس از اینکه بن برنانکی، رئیس بانک فدرال‌رزرو ایالات متحده، برای اولین بار چارچوبی را برای بانک مرکزی ایالات متحده برای خروج از برنامه تسهیل مقداری خود تنظیم کرد، سقوط طلا که به صورت جدی در ماه آوریل آغاز شده بود، مجدداً شتاب گرفت؛ صندوق‌های تامینی، که با تقویت دلار آمریکا و کاهش انتظارات تورمی تحریک شده‌اند، در حال حاضر خیلی کم در برابر طلا شرط‌بندی می‌کنند.

اما بانکداران می‌گویند اظهارات آقای برنانکی باعث می‌شود موجی از فروش‌ها توسط سرمایه‌گذاران ظاهراً درازمدت به راه بیفتد؛ این سرمایه‌گذاران همان افراد ثروتمند با حساب‌های بانکی سوئیس و مدیران صندوق‌های بازنشستگی هستند که طی یک دهه گذشته به افزایش قیمت‌ها دامن زده‌اند. سرمایه‌گذاران از طلا به طور چشمگیری دوری می‌جویند. به گفته کمیسیون تجارت آتی کالا، صندوق‌های سرمایه‌گذاری به عنوان نمایانگر بسیار قابل قبولی از وضعیت سرمایه‌گذاری در طلا، تاکنون امسال یک‌پنجم از دارایی‌های خود را به فروش رسانده‌اند؛ هم‌اکنون موقعیت سرمایه‌گذاران در قراردادها و آپشن‌های طلای ایالات متحده از سال 2005 به حداقل صعودی خود رسیده است.

برخی‌ها استدلال می‌کنند موقعیت سرمایه‌گذاران آنقدر وخیم است که بعید است قیمت طلا سقوط بیشتری را در کوتاه‌مدت تجربه کند. جفری کری، رئیس پژوهش کالاها در گلدمن ساکس در این باره می‌گوید: «با توجه به تغییراتی که قیمت طلا به تازگی داشته، فکر می‌کنم در کوتاه‌مدت به کف خود رسیده باشد.» در واقع برخی از صندوق‌های تامینی که روی کاهش قیمت طلا شرط‌بندی می‌کنند، در حال هدف‌گذاری نرخی در حدود 1150 تا 1200 دلار بوده‌اند، که این نشان‌دهنده قریب‌الوقوع بودن افزایش قیمت طلاست.

همان طور که بازار طلا در سال‌های رونق تعجب تحلیلگران و معامله‌گران را

برمی‌انگیزد، به همان میزان هم با سقوط قیمت‌ها موجبات تپش قلب آنها را فراهم می‌کند؛ درحال حاضر که قیمت‌ها در حال تنزل است، برخی‌ها تمایل دارند با اطمینان بیشتری کفی را برای قیمت طلا تعیین کنند. کمال نقوی رئیس فروش سرمایه‌گذاری کالاها در کردیت سوئیس می‌گوید: «سوال کلیدی این است که چه مقدار دیگر قیمت‌های طلا پایین می‌آید؟ برای بازار طلا سوال کلیدی به طور معمول به تعداد دورهای بعدی سقوط قیمت‌ها مربوط می‌شود، اما ما آنقدر سریع حرکت کرده‌ایم که در حال حاضر برخی‌ها مجبور به جبران زیان‌های قبلی خود هستند. خریداران آسیایی طی هفته‌های اخیر با تضعیف قیمت‌ها عجله‌ای برای خرید نداشته‌اند؛ آنها منبع اصلی کاهش‌های سابق قیمت طلا و منبع نگرانی سرمایه‌گذارانی هستند که اعتقاد به صعودی بودن قیمت‌ها دارند. تقاضای هند با اقدام دولت برای ممانعت از واردات طلا، کاهش یافته است. سرمایه‌گذاران چینی نیز به نظر می‌رسد پس از خریدهایی که در ماه آوریل پس از سقوط قیمت‌ها داشتند، اکنون منتظر سقوط بیشتری هستند.» فیلیپ کلپ ویک، مدیر عامل مشاوران دورنمای فلزات گرانبها در هنگ‌کنگ گفت: «در آسیا علاقه‌ای برای خرید وجود ندارد.» در عوض سرمایه‌گذاران به طور فزاینده‌ای به هزینه تولید این فلز چشم دوخته‌اند. به گفته ویلیام تانکارد مدیر تحقیقات تامسون رویترز، با قیمت 1200 دلار در هر اونس تقریباً نیمی از صنعت استخراج طلا در حال زیان‌دهی است. با این حال مدتی طول می‌کشد تا معادن بسته شوند.

معدنچیان به احتمال زیاد راه‌هایی را برای کاهش هزینه‌ها پیدا خواهند کرد؛ حتی اگر برخی از معادن هم بسته شود، مقدار عرضه‌ای که تحت تاثیر قرار می‌گیرد به احتمال زیاد نسبت به فروش بالقوه سرمایه‌گذاران، کوچک خواهد بود. تاکنون امسال فروش 541تنی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیشتر از تولید سالانه معادن هر کشوری بوده است. آقای تانکارد می‌گوید: «فکر نمی‌کنم شما شاهد این باشید که بخش بزرگی از صنعت به طور ناگهانی اعلام کند در حال بسته شدن است؛ هم‌اکنون توقف معادن به یک فرآیند بسیار طولانی‌تری نسبت به زمان معمول نیاز دارد.»

پس چه چیزهایی می‌تواند جلوی کاهش قیمت طلا را بگیرد؟ با کوتاه‌مدت بودن برچیده شدن سیاست تسهیل مقداری آقای برنانکی، معامله‌گران و تحلیلگران به طور فزاینده‌ای دارند به گوشه‌هایی از بازار برمی‌گردند که طی سال‌های گذشته نادیده گرفته شده بود. طی این سال‌ها جریان‌های سرمایه‌گذاری در حال تسلط بر روی قیمت‌های طلا بود. اولاً، کاهش شدید قیمت طلا به احتمال زیاد به بهبود تقاضای جواهرات کمک می‌کند؛ تقاضای این فلز از سال 2005 با افزایش شدید قیمت‌ها تا 30 درصد کاهش یافته است. دوم اینکه، سقوط قیمت‌ها احتمالاً باعث کاهش شدید فروش طلاهای قدیمی (قراضه‌ها) خواهد شد. سال گذشته قراضه طلا 36 درصد از عرضه جهانی را تامین کرده بود. در حال حاضر معامله‌گران می‌گویند، عرضه قراضه در نتیجه سقوط قیمت‌ها به شدت کاهش یافته است. هابرو کارشناس بازار فلزات گرانبها می‌پرسد: «آخرین باری که شما طلای خود را در قبال پول نقد فروختید کی بود؟ من چند ماهی است که ندیده‌ام کسی طلای خود را بفروشد. سقوط عرضه قراضه طلا بایستی شروع شود.»

سوال آخر، اما چقدر قیمت‌ها بایستی کاهش یابد تا جلوبرنده‌های قدیمی بازار طلا، فروش سرمایه‌گذاران را متعادل سازد؟ آقای کلپ ویک در پاسخ می‌گوید: «در صورتی که عرضه قراضه تحت فشار قرار گرفته باشد، همین موضوع حکایت از قیمت هزاردلاری دارد.»