کنجاله بیاورید دو برابر قیمت بفروشید

کنجاله این روزها حرف اول را در بازار ایران می‌زند. این محصول به اندازه‌ای بااهمیت شده که در میان اخبار ریز و درشت اقتصادی جایی برای خود باز کرده است و روزی نیست که خبری از آن به تیتر اخبار اقتصادی راه پیدا نکند. در یکی از این نمونه‌ها، روزنامه ایران، ارگان رسانه‌ای دولت، با تیتر نخست «سودجویی بزرگ در بازار مرغ»، مدعی شد که در بازار کنجاله سوءاستفاده و تخلف صورت گرفته و کنجاله دولتی 830 تومانی به قیمت 1600 تومان در بازار آزاد فروخته شده است. ماجرا از این قرار بوده که کنجاله با ارز مرجع یعنی 1226 تومانی وارد ایران شده و به جای آنکه به واحدهای تولیدی برای ادامه حیات تزریق شود، به قیمت بازار آزاد فروش رفته است. از این دست اخبار در رابطه با کنجاله این روزها زیاد شنیده می‌شود؛ اما در این گزارش قصد نداریم به طرح شکایت ارگان رسمی دولت از تشکل‌های تولیدی پیرامون تخلف در فروش کنجاله دولتی به نرخ بازار آزاد بپردازیم. بنا داریم در این گزارش، پیشنهاد واردات کنجاله را با شما در میان بگذاریم چرا که شواهد نشان می‌دهد بازار داخل تشنه این محصول است. قبل از آنکه به تشریح این پیشنهاد بپردازیم، توجه شما را به یک خبر دیگر جلب می‌کنیم، اینکه بر اساس گزارش‌های رسمی، برآورد می‌شود که دامداری‌ها ماهیانه 200 هزار تن کنجاله سویا برای تامین حداقل نیاز‌های خود باید مصرف ‌کنند، با این حال از ابتدای سال جاری تاکنون فقط 300 هزار تن از این ماده خوراکی میان آنها توزیع شده است. پس بازار داخل همچنان چشم انتظار واردات بیشتر کنجاله است و در شرایطی که واحدهای تولیدی مرغ و دام از کمبود این محصول اولیه گلایه می‌کنند مطمئن باشید کوچک‌ترین محموله کنجاله نیز روی زمین نمی‌ماند. برآوردهایی که از سود واردات کنجاله می‌شود، وسوسه‌انگیز است؛ براساس تخمینی که فعالان این بخش می‌زنند، سرمایه‌ای که برای واردات هر محموله کنجاله هزینه شود، طی مدت 45 روز تا دو ماه، دو برابر شده و به جیب واردکننده برمی‌گردد.

قیمت‌ها در بازار کنجاله

برای رصد قیمت جهانی کنجاله باید سری به بورس شیکاگو یا بورس نیویورک بزنید یا آنکه سازمان جهانی خوار‌و‌بار (FAO) را در مرورگر اینترنت جست‌و‌جو کنید. این سایت‌ها، آخرین قیمت به روز شده محصولات و کالاها از جمله کنجاله را در اختیار شما قرار می‌دهد. بر اساس قیمت جهانی، هفته گذشته نرخ هر تن کنجاله در این بازار حدود 520 دلار بود که نسبت به ماه پیش (ژوئن) تا حدودی افزایش داشته است.

قیمت هر کیلو کنجاله در بازار ایران نیز هفته گذشته تا 1600 تومان بالا رفت هر چند این محصول برای تحویل در بندر امام، به قیمت 1205 تومان تا روز چهارشنبه گذشته معامله می‌شد. اما نرخ کنجاله در بازار آزاد تا 1600 تومان نیز در حال حاضر بالا رفته و به راحتی معامله می‌شود. بنابراین اگر هر تن کنجاله را بر حسب قیمت روز جهانی، 520 دلار نیز وارد کرده باشید، آن هم به قیمت دلار بازار آزاد، می‌توانید هر کیلو کنجاله را که برای شما تقریباً هزار تومان تمام شده است، به قیمت 1600 تومان برای هر کیلو در بازار به راحتی بفروشید.

اول هند بعد برزیل

اما محموله‌های کنجاله را از کجا وارد کنید؟ هند، برزیل، آرژانتین و ایالات متحده، عمده‌ترین کشورهایی هستند که برای واردات کنجاله باید به سراغ آنها رفت. در این میان، هند به دلیل اینکه شرایط نقل و انتقال پول را برای تجار و بازرگانان ایرانی تا حدود زیادی نسبت به دیگر کشورها تسهیل کرده است، در اولویت قرار دارد. هر چند گفته می‌شود هندی‌ها از شرایط پیش آمده تا حدودی نیز سوءاستفاده می‌کنند و به ازای هر تن کنجاله، 100 دلار بیشتر از تجار ایرانی پول می‌گیرند با این حال، هند شرایط تحریم بانکی ایران را بیشتر درک کرده و در معاملات تجاری با ایران روپیه را جایگزین دلار کرده تا جابه‌جایی پول برای دو طرف دچار مشکل نشود.

قیمت جهانی کنجاله هند در معاملات شیکاگو طی ماه می (خرداد) نشان می‌دهد در این بازار، هر تن کنجاله 24964 روپیه معامله شده که نسبت به ماه پیش از آن، 37 /9 درصد گران‌تر به فروش رسیده است. هند ششمین کشور بزرگ تولیدکننده کنجاله در جهان است. در این رده، چین بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان است که به دلیل نزدیکی مناسبات تجاری میان ایران و این کشور، خرید و واردات کنجاله از چین نیز برای تجار و بازرگانان امکان‌پذیر است.

حمل و نقل کنجاله

برای حمل و نقل کنجاله و هر مواد غذایی و مصرفی دیگر به ایران مشکلی ندارید اگر چه زنجیر تحریم‌ها به پای نفتکش‌های ایرانی بسته شده است. برای آنکه محموله کنجاله‌های خریداری شده را به ایران بیاورید بهترین روش این است که سراغ کشتی‌های پاناماکس بروید. کشتی‌های باری پاناماکس این فرصت را به شما می‌دهد که محموله‌های خود را در حجم 50 تا 55 هزار تنی جابه‌جا کنید. اینجا بد نیست اشاره کوتاهی به آنالیز بازار حمل و نقل بر اساس گزارش هفتگی سازمان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران داشته باشیم.‌ بر اساس این گزارش که هفته منتهی به 29 ژوئن 2012 (9 /4 /1391) را بررسی کرده است، نرخ‌های مربوط به کشتی‌های پاناماکس در روزهای ابتدایی هفته مورد بررسی، از افزایش برخوردار شدند ولی از اواسط هفته و با افزایش کشتی‌های موجود در بازار، روند رشد نرخ‌ها به حالت منفی درآمد. هر چند در روز جمعه (9 تیرماه)، آخرین روز مورد بررسی در این گزارش، اجاره‌کنندگان با کاهش تعداد کشتی‌ها در بازار، مواجه شدند. به تبع این تحولات، درآمد متوسط روزانه (اجاره سفری  Trip-Charter ) برای یک فروند کشتی پاناماکس نو با 8 /0 درصد کاهش به  063 /8 دلار رسید. این نرخ در مسیر آسیا به اروپا منفی هزار دلار  و مسیر برعکس 18هزار دلار بوده است.

به دلیل اعمال تحریم‌ها، ‌معمولاً کشتی‌های تجاری نمی‌توانند بار وارداتی را از مبداء مستقیم به بنادر ایران برسانند، از این رو، برخی کشتی‌ها محموله بار خود را در بنادر امارات تخلیه می‌کنند و از بنادر این امیرنشین با تغییر بارنامه می‌توان محموله وارداتی را به بنادر جنوبی ایران منتقل کرد. مدت زمانی نیز که برای بارگیری محموله کنجاله باید درنظر بگیرید یک هفته تا 10 روز است، یک ماه نیز طول می‌کشد تا کشتی پاناماکس که اجاره کرده‌اید به امارات یا بنادر جنوبی ایران برسد، همچنین 10 روز را نیز باید برای جابه‌جایی ال‌سی‌ها و کارهای اداری آن کنار بگذارید که روی هم رفته 45 روز تا دو ماه طول می‌کشد تا محموله کنجاله خود را که از کشور مبدأ بار زده‌اید در ایران تحویل بگیرید. به محض آنکه محموله کنجاله به بنادر جنوبی ایران رسید، آن را فروش رفته بدانید چرا که در بندر دلال‌ها و واسطه‌های این بازار منتظر نشسته‌اند تا محموله‌ای از راه برسد. آنها با بهترین پیشنهاد قیمتی، بار شما را یکجا نقد خواهند خرید و از این لحاظ دردسرهای ناشی از انبار و جابه‌جایی محموله کنجاله و یافتن مشتری برای آن را دیگر نخواهید داشت.

عطش بازار داخل

اگرچه در حال حاضر شنیده می‌شود که تا پایان تیرماه جاری، دو کشتی باری حاوی کنجاله به ایران می‌رسد و عطش بازار داخل را تا حدودی خواهد گرفت اما بر اساس گزارش‌های رسمی، نیاز سالانه ایران به کنجاله دو میلیون تن است در حالی که تولید این محصول در خوش‌بینانه‌ترین حالت به سالانه 750 هزار تن خواهد رسید. از این رو، واردات کنجاله یک پای ثابت این بازار بوده است و امسال نیز با توجه به نیاز شدید واحدهای تولیدی به این محصول و اینکه تعرفه کنجاله از سال 86 تاکنون روی صفر درصد ماندگار شده، واردات این فرآورده برای کسانی که قصد ورود به عرصه تجارت و کسب و کار سودآور را دارند، به نظر می‌رسد پیشنهاد مقرون به صرفه‌ای باشد.