درس‌آموزی از انتخابات ترکیه
طائب: محاکمه روحانی دیر و زود دارد ولی سوخت و سوز ندارد
محمدرضا عارف، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در یادداشت اینستاگرامی خود نوشت: آنچه در انتخابات اخیر کشور دوست، برادر و همسایه با جمعیت اکثریت مسلمان شاهدیم، نمونه‌ای توسعه‌یافته از دموکراسی و مشارکت در کشوری غیرغربی است که بیش از هر چیز نشان‌دهنده آن است که از طرفی می‌توان به سنت‌ها و ارزش‌های دینی پایبند بود و از سویی می‌توان دستاوردهای بشر در عرصه‌های مدرنیته و مدرنیزاسیون را پذیرفت. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده: این در حالی است که ما ایرانیان بسی پیشتر از ترکیه در عرصه‌های نظر و عمل، فکر نو و مشروطیت را پذیرفته بودیم و دو رخداد بزرگ نهضت مشروطیت و انقلاب ۵۷ را برای تحقق حق حاکمیت ملی و شهروندی مدرن پشت سر نهاده‌ایم، اما همچنان تا تحقق این مطالبات تاریخی فاصله داریم. امروز دموکراسی در ترکیه به چنان درجه‌ای رسیده است که احزاب مختلف به‌طور آزاد و با عبور از دخالت نظامیان، برنامه‌های خود را برای اتخاذ رای مردم در عرصه عمومی مطرح می‌کنند و انتخاب آزاد مردمان آزاد و برابر کشورشان را با احترام می‌پذیرند. این رخداد مهم می‌تواند برای ما درس‌آموز باشد. ما نیز می‌توانیم با ایجاد زمینه مشارکت شهروندان ایران، فصل جدیدی از تاریخ سیاسی کشورمان را رقم بزنیم، کمااینکه احزاب مختلف ترکیه، به‌خصوص احزاب مسلمان آن کشور از بدو شکل‌گیری از آموزه‌های متفکران کشورمان درس‌های زیادی گرفته‌اند. اقتدار ناشی از رای مردم و مشارکت حداکثری، متضمن منافع و مصالح ایران عزیز است.
برادران خالص‌ساز
دعوای درون‌جناحی در جریان اصولگرایی و کلیدواژه‌های سیاسی که در حال تولد هستند، نشان از حذف رقبای درون‌گروهی دارد که نباید آن را نادیده گرفت، به‌خصوص وقتی نه فقط بهارستان که پای پاستور هم در میان باشد. آن‌گونه که شرق گزارش داده: مانند آنچه علی لاریجانی از خالص‌سازی قدرت گفت یا انتخاب اصلحی که پایداری‌ها به دنبال برجسته‌سازی آن هستند. درباره موضع علی لاریجانی و اعلام عدم حضورش در انتخابات با انتقاد از خالص‌سازی، زیدآبادی معتقد است لاریجانی سیاستمدار باهوشی است و در کاربرد بجا و درست کلمات برای مفهوم‌سازی مهارت دارد. تعبیر زیدآبادی از کلمه «برادران خالص‌ساز» این است که «اراده‌ای شکل گرفت تا با متر و معیار ویژه خود، کسانی را که به نظر خودشان ایدئولوژی اصولگرایی ناب داشتند، در راس کار بگذارند و بقیه را حذف کنند». به نظر این فعال سیاسی، لاریجانی خواسته با طرح موضوع «رفع نگرانی»، نشان دهد بازی نمی‌خورد. از دیدگاه زیدآبادی نکته متناقض بیانیه دقیقاً همین‌جاست که «اگر نگران باشند، قاعدتاً نباید دنبال رقابت تصنعی هم باشند. باید دست‌کم ایشان تایید صلاحیت بشود و به رقابت وارد شود تا حداقل‌ترین شکل ممکن رقابت ایجاد شود وگرنه که رقابت تصنعی بین کی با کی؟»؛ نکته‌ای که به نظر او گویای ناخرسندی لاریجانی از رد صلاحیت گذشته است. به نظر زیدآبادی رد صلاحیت لاریجانی در انتخابات گذشته به منظور هموارسازی راه ورود نامزد مطلوب اصولگرایان به «پاستور» بوده است: «این را پیش از انتخابات ۱۴۰۰ نوشته بودم و شاید ناخواسته تقلب رساندم به جریان خالص‌ساز (می‌خندد). آن هم این نکته بود که اگر لاریجانی وارد گود رقابت انتخاباتی شود و به‌طور مستقیم در برابر مخاطبان قرار بگیرد، راحت از پس رئیسی برمی‌آید.» از نظر زیدآبادی هرچند لاریجانی امروز قدرت مستقیم ندارد ولی آنقدر هم از محوریت قدرت دور نیست که برای جریان‌های تندرو خطری به شمار نیاید. برآیند تفکر علی لاریجانی از نظر زیدآبادی چنین است: «ایشان این‌قدر تجربه دارد که متوجه باشد با طرز فکر جلیلی و پایداری‌ها نمی‌شود کشور را اداره کرد.»
وعده محاکمه حسن روحانی
فردی که در هشت سال دولت حسن روحانی، رئیس سازمان اطلاعات سپاه بود، در جدیدترین اظهاراتش، از قطعی بودن محاکمه رئیس‌جمهوری پیشین ایران سخن گفته است. آن هم در زمانی که رئیس‌جمهوری پیشین تحرکاتی سیاسی را برای ایفای نقش در فضای سیاسی آغاز کرده است. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: حسین طائب، رئیس پیشین سازمان اطلاعات سپاه که در دانشگاه خوارزمی صحبت می‌کرد، گفته «محاکمه روحانی دیر و زود دارد، اما سوخت و سوز ندارد». به عبارت دیگر او محاکمه روحانی را قطعی دانسته است. طائب در عین حال افزوده که «اما الان اولویت ما محاکمه قبلی‌هاست؟ جامعه را به سمت حل مسائل ببریم و پیشرفت کشور را دنبال کنیم یا حتی موضوع اقتصاد و پیشرفت را تبدیل به دعوای سیاسی کنیم؟» طائب در حالی نسبت به «دعوای سیاسی» هشدار می‌دهد که خود چند لحظه قبل‌ترش از محاکمه کسی می‌گوید که در جمهوری اسلامی، هشت سال رئیس‌جمهوری بوده است. حسین طائب رئیس سابق سازمان اطلاعات سپاه، تیرماه سال گذشته پس از چندبار شایعه برکناری، سرانجام با حکم حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران، جای خود را به «محمد کاظمی» داد.
اما سخنان طائب از آن جهت حائز اهمیت است که او در طول هشت سال دولت روحانی، رئیس سازمان اطلاعات سپاه بود و برخی این سازمان را رقیب وزارت اطلاعات آن زمان و در شرایطی اپوزیسیون دولت وقت می‌دانستند. شاهد این ادعا هم گفته‌های محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دولت روحانی است که در سال پایانی دولت، پیرامون سریال مناقشه‌برانگیز «گاندو» گفته بود که «اطلاعات سپاه جایی است که سریال «گاندو» را علیه من ساخته است؛ از این صریح‌تر که نداریم».
جلسه محرمانه
نشریه پولیتیکو با استناد به اظهارات هفت تن از کارکنان کنگره آمریکا و مقامات رسمی آمریکایی گزارش داد که مقامات ارشد این کشور قرار است در اولین جلسه محرمانه دولت بایدن برای تمامی سناتورها با محوریت ایران شرکت کنند و توضیحاتی در این باره به آنها ارائه کنند. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: به نوشته پولیتیکو، وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، کالین کال، معاون سیاسی وزیر دفاع آمریکا، مورگان میور معاون رئیس اداره اطلاعات ملی آمریکا، برایان نلسون، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی و استفن کوهلر، رئیس امور راهبردی و سیاسی ستاد مشترک ارتش آمریکا در این مراسم شرکت خواهند کرد. طبق این گزارش، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و مذاکره‌کننده ارشد این کشور در مذاکرات وین که در مرخصی دوروزه به سر می‌برد در این جلسه حاضر نخواهد بود اما آبرام پالی، معاونش به نیابت از او در این جلسه شرکت خواهد کرد. این جلسه در حالی برگزار می‌شود که بسیاری از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره آمریکا در مدت اخیر ادعاها علیه نقش منطقه‌ای و فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تکرار کرده و گفته‌اند که خطرات ناشی از این فعالیت‌ها در مدت اخیر افزایش یافته است. جمهوریخواهان تندرو در کنگره آمریکا از دولت بایدن می‌خواهند به جای در پیش گرفتن دیپلماسی، سیاست تحریم‌ها را در قبال ایران به‌طور جدی‌تری دنبال کند.
گفت‌وگوی تلفنی وزرای خارجه ایران و عربستان
وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی در یک گفت‌وگوی تلفنی آخرین وضعیت توافقات مشترک دو کشور در پکن را مرور کردند. حسین امیرعبداللهیان در این گفت‌وگوی تلفنی با همتای سعودی خود با ابراز خرسندی از سیر توافقات انجام‌شده از سوی جمهوری اسلامی ایران و عربستان از جمله نشست وزرای خارجه دو کشور و اعلام ازسرگیری روابط، اعزام تیم‌های فنی بازگشایی سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌های دو کشور و همچنین اقدام به معرفی سفرا گفت: جمهوری اسلامی ایران تمهیدات لازم را برای افتتاح رسمی نمایندگی سیاسی و کنسولی خود در عربستان سعودی در نظر گرفته است. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: وی برنامه دیدار مقامات و وزرای خارجه دو کشور از پایتخت‌های یکدیگر را نشان از عزم طرفین برای همکاری و ترسیم روابطی مناسب دانست. وزیر امور خارجه عربستان نیز با تاکید بر دیدگاه مثبت ریاض به آینده مناسبات دو کشور و تلاش برای توسعه و تحکیم روابط فی‌مابین، اظهار داشت: ما ظرف دو ماه گذشته گام‌های خوبی برداشتیم و پایبندی ما به توافقات انجام‌شده بیانگر عزم جدی ماست. وی همچنین با اشاره به سابقه بیش از صد سال حضور، مشارکت و نقش‌آفرینی مهم ایران در کمک به تحقق صلح و توسعه جهانی از طریق ساختارهای چندجانبه‌گرایانه از زمان جامعه ملل تاکنون، گفت: بیش از صد سال از تعامل و حضور ایران در ساختارهای چندجانبه‌گرایانه بین‌المللی می‌گذرد و ناملایماتی که برخی کشورها بر ایران و مردم آن تحمیل کرده‌اند، هیچ‌گاه مانع نقش‌آفرینی ایران و تقلیل جایگاه برجسته ایران در مجامع بین‌المللی نشده است. وزیر امور خارجه عربستان گفت: امیدواریم با استقرار سفرای دو کشور آنان بتوانند راه‌های همکاری فی‌مابین را تسهیل کنند.
آب شدن یخ‌ها
همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد پس از آب شدن یخ روابط میان ایران و عربستان و بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور، حال برخی از کشورهای عربی که با ایران قطع رابطه کرده بودند با طی کردن مسیری مشابه به حل مشکلات با تهران می‌پردازند که مصر مهم‌ترین آنهاست. آن‌گونه که سازندگی گزارش داده: پس از آنکه اخباری مبنی‌بر گفت‌وگوهای مقامات امنیتی و دیپلماتیک دو کشور در بغداد مطرح شد حال فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به چگونگی ارزیابی رابطه با مصر به تسنیم گفته که احیای روابط ایران و مصر بسیار مهم است. زیرا مصر یکی از کشورهای قدیمی و باتمدن منطقه و جهان بوده و از این‌رو، جایگاه آن نسبت به سایر کشورها بسیار بالا و مهم است. وی افزود: در همین راستا نیز مذاکرات ایران و مصر در عراق در حال انجام بوده و در آینده‌ای نزدیک روابط این دو کشور احیا و افتتاح سفارتخانه‌ها مشاهده خواهد شد. بعد از این اقدام نیز دیداری بین رئیس‌جمهور ایران و همتای مصری صورت می‌گیرد. از اینکه برای برقراری رابطه با مصر آیا نام خیابان خالد اسلامبولی، مبارز مصری مانعی ایجاد خواهد کرد یا نه شواهدی در دست نیست. اما در زمان سیدمحمد خاتمی برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی مصر برای برقراری رابطه با ایران اعلام آمادگی کرد و حتی دیداری بین روسای جمهور دو کشور صورت گرفت و حسنی مبارک با خاتمی در ژنو دیدار کردند اما همین که همه چیز بوی بهبود می‌داد برخی از تندروهای ایران هنگام تغییر نام خیابان خالد اسلامبولی (کسی که انور سادات را ترور کرد) پای تابلوی این خیابان رفتند و مانع از تغییر نام این خیابان شدند.
♦♦♦
ایسنا: ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در مراسم امضای سند احداث خط ریلی راهبردی رشت-آستارا گفت: ایجاد مسیر مستقل و بدون وقفه در حمل‌ونقل در مسیر شمال-جنوب برای ما مهم است.
ایلنا: ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: ایران موثرترین کشور تامین‌کننده امنیت دریانوردی در خلیج‌فارس و آب‌های منطقه‌ای و بین‌المللی است و همواره تضمین‌کننده عبور بی‌ضرر کشتی‌ها و شناورها از تنگه هرمز بوده است.
ایرنا: حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در دیدار با نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در امور سوریه آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی مرتبط با سوریه را تبیین و بر ضرورت جلب حمایت جامعه جهانی برای کمک به بازسازی سوریه تاکید کرد.
ایسنا: محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی در رابطه با مذاکرات برجام، اظهار کرد: آژانس مسوول مذاکرات نیست، مسوولیت بر عهده گروه ۱+۵ است. روابط ایران و آژانس بر اساس پادمان و NPT برقرار است و نظارت‌ها ادامه دارد و هیچ خدشه‌ای در آن نبوده و خللی به وجود نیامده است و تداوم دارد.
ایلنا: جان کربی هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی کاخ سفید با ابراز نگرانی از آنچه همکاری بی‌سابقه نظامی میان ایران و روسیه خواند، مدعی شد که مسکو به دنبال خرید پهپادهای جدید از تهران است.
ایسنا: وزارت کشور، دادستانی کل و سرویس امنیتی جمهوری آذربایجان در بیانیه‌ای مشترک با ادعای اینکه تعدادی از شهروندان این کشور با سرویس‌های اطلاعاتی ایران همکاری داشته‌اند، اعلام کردند که ۹ نفر را به اتهام همکاری با سازمان‌های اطلاعاتی ایران و برنامه‌ریزی کودتا و ترور بازداشت کرده‌اند.
ایلنا: جیمز کلورلی وزیر خارجه انگلیس با تکرار برخی ادعاها درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران، گفت که کشورش با فرانسه، آلمان و آمریکا در زمینه اعمال تحریم‌ها علیه ایران و اتخاذ موضعی مشترک در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ممانعت از دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای، همکاری نزدیکی دارد.
ایرنا: لی آنگ معاون سرکنسول جمهوری خلق چین در بندرعباس گفت: برخی کشورهای غربی تصویر نادرستی از روابط تهران و پکن به مردم می‌دهند که در این راستا، رسانه‌ها نقش مهمی در بیان حقایق و خنثی کردن جوسازی‌های مسموم دارند.
♦♦♦
اعمال فشار بر ایران
شرق نوشت: شهریار حیدری، نماینده اصلاح‌طلب در مجلس یازدهم، گفت: در آخرین پیام‌هایی که جدیداً وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره برجام از کشورهای اروپایی طرف قرارداد برجام و همچنین آمریکا دریافت کرده، آنها تمایل دارند مذاکرات برجامی دوباره احیا شود؛ اما تفاوتی که این مذاکرات نسبت به قبل دارد، این است که آنها به دنبال امتیازگیری بیشتر و اعمال فشار بیشتری بر ایران هستند؛ هرچند تاکنون این فشارها بی‌نتیجه بوده است. البته آمریکا به دنبال مذاکرات مستقیم و بدون حضور طرف‌های برجامی اروپایی با ایران است که این امر به صلاح کشور نیست.
موج جدید احضار وکلا
اعتماد نوشت: 20 اردیبهشت‌ماه بود که علی مجتهدزاده، وکیل پایه یک دادگستری از موج جدید احضار وکلا به دادسرا خبر داد. دامنه وسیعی از وکلای دادگستری که حداقل 20 وکیل از سراسر کشور را شامل می‌شود. علی مجتهدزاده در مورد نقاط مشترک این احضار به نکاتی اشاره می‌کند که بررسی آنها بخشی از ابهامات این احضارها را روشن می‌کند. مجتهدزاده در این زمینه می‌نویسد: «اغلب وکلایی که احضار شده‌اند در پرونده اعتراضات اخیر یا فضای مجازی فعال بوده‌اند.» جالب اینجاست که اغلب این وکلا مشمول عفو رهبری شده‌اند اما مدت زمان کوتاهی پس از استفاده از عفو، دوباره پرونده‌ای علیه آنها تشکیل شده است.
شعارهای توخالی
سازندگی نوشت: سیدمصطفی هاشمی‌طبا؛ فعال سیاسی نوشت: نکته‌ای که باید آقای رئیسی و قالیباف بدانند این است که وقتی سفره‌های مردم خالی شده و قدرت خرید مردم هر روز بیشتر از قبل کاهش پیدا می‌کند، مردم تفاوتی در نگاه به دولت و مجلس فعلی ندارند و این وضعیت را ماحصل مدیریت همین دولت و مجلس یکدست می‌بینند خواه اینها با هم یکی باشند، خواه در درگیری‌های سال انتخابات بخواهند مسبب مشکلات را دیگری معرفی کنند. در انتخابات آتی اگر تغییر جدی در رویه عملکردی دولت و مجلس رخ ندهد با میزان مشارکتی مشابه در انتخابات اخیر و حتی کمتر از آن برگزار می‌شود.
اسرائیل، نگران اسلحه روسی در ایران؟
دنیای اقتصاد نوشت: وزارت امور خارجه اسرائیل به المانیتور گفت که دو دیپلمات ارشد اسرائیلی در این ماه در یک اقدام نادر به روسیه سفر کردند. آنها با «سرگئی ورشینین»، معاون وزیر امور خارجه روسیه، دیدار کردند و در مورد تسلیح ایران از سوی مسکو گفت‌وگو کردند. به گزارش المانیتور این وزارتخانه خاطرنشان کرد که این تعامل روی امور استراتژیک متمرکز بود؛ اصطلاحی که اغلب از سوی دیپلمات‌های اسرائیلی هنگام بحث درباره پرونده ایران استفاده می‌شود. وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که طرفین در مورد مسائل منطقه‌ای که در حال حاضر روی میز شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل قرار دارد مذاکره خواهند کرد.