وساطت قطر
زمان مذاکره با کشورهای عربی فرارسیده است؟
در هفته‌های گذشته برخی مسوولان قطری برای بهبود روابط ایران با برخی کشورهای عربی میانجیگری کردند. در این راستا مطلق القحطانی، نماینده ویژه وزیر امور خارجه قطر تاکید کرد که دوحه آماده میانجیگری میان ایران و عربستان و عربستان و ترکیه است و این اقدام در راستای حل منازعات منطقه است. در پاسخ به این اقدامات محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران از این پیشنهاد استقبال کرد. ظریف در پیام توئیتری نوشت: ایران از دعوت برادرم محمد بن عبدالرحمن وزیر خارجه قطر برای گفت‌و‌گوی فراگیر در منطقه استقبال می‌کند.
وزیر خارجه ایران افزود: همان‌گونه که همواره تاکید کرده‌ایم راه‌حل چالش‌های ما در همکاری برای تشکیل مشترک «منطقه‌ای قوی» قرار دارد: صلح‌آمیز، باثبات، شکوفا و عاری از هژمونی جهانی و منطقه‌ای.
همچنین شیخ‌محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی وزیر خارجه قطر که مدت‌هاست خواهان برگزاری نشست میان رهبران شش عضو شورای همکاری خلیج فارس و جمهوری اسلامی ایران است، در گفت‌و‌گو با بلومبرگ گفت: دولت وی امیدوار بود که این اتفاق بیفتد و ما هنوز هم معتقدیم که این اتفاق باید بیفتد. این (گفت‌و‌گو با ایران) تمایلی است که از طرف دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به اشتراک گذاشته می‌شود.
مقام ارشد دیپلماسی قطر در مورد گفت‌وگوهای بالقوه میان آمریکا و ایران نیز گفت: قطر در صورت درخواست طرفین مذاکرات را تسهیل می‌کند و از هرکسی که برای این کار انتخاب شود پشتیبانی خواهد کرد. ما موفقیت را می‌خواهیم، می‌خواهیم شاهد توافق باشیم. شیخ‌محمد در ادامه در مورد مذاکرات میان آمریکا و ایران تاکید کرد که هر جا که باشد، هر کسی که این مذاکره را انجام می‌دهد، ما از آنها حمایت خواهیم کرد.
رفع تحریم دارو و غذا کافی نیست
همچنین هفته گذشته مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل با خبرگزاری ایسنا مصاحبه‌ای داشت که در آن توضیحاتی را درباره وضعیت رفع تحریم‌های ایران توسط آمریکا ارائه کرده بود. نماینده ایران در سازمان ملل در پاسخ به این پرسش که برخی بر این نظرند که آمریکا احتمالاً ابتدا در بخش غذا و دارو و کالاهای اساسی تحریم‌ها را برمی‌دارد، آیا این اقدام از سوی ایران قابل پذیرش و کافی است گفت: اینها وقتی از برجام بیرون رفتند و گفتند که غذا و دارو جزو تحریم نیست، خلاف می‌گفتند و این مساله ثابت هم شد. الان اگر بخواهند تسهیلاتی درباره تجارت در مسائل انسانی فراهم کنند لطفی به ما نکردند و خواسته ما هم لزوماً این نیست. این چیزی است که جامعه بین‌الملل دنبال آن است به ویژه در زمان همه‌گیری کرونا که همچنان این تحریم‌ها و محدودیت‌ها بر سر جای خودش است. مجید تخت‌روانچی اضافه کرد: درست است تجارت کالاهای اساسی در دل برجام به عنوان بخشی از تحریم‌های بین‌المللی است اما خواسته ما این است که آمریکا بدون اتلاف وقت به تعهدات بین‌المللی‌اش برگردد اما اگر این کار را هم کرد به ما لطفی نکرده است بلکه تحت فشار بین‌المللی و طبق قوانین و مقررات بین‌المللی این کار را می‌کند. نماینده ایران در سازمان ملل در ادامه درباره لغو تحریم ارگان‌هایی از جمله بانک مرکزی با بازگشت احتمالی بایدن به برجام گفت: موضوعاتی که در برجام بوده است باید لغو شود و غیر از آن هم ما قبول نداریم. بانک مرکزی اول تحت عنوان مسائل هسته‌ای تحریم بود اما وقتی ترامپ از برجام خارج شد، بانک مرکزی را به لیست تحریم‌های تروریستی هم آورد، با این حال این کار از نظر ما یعنی تقلب و این مساله را که مثلاً بانک مرکزی از لیست تحریم‌های هسته‌ای خارج شود اما در لیست تحریم تروریستی باقی بماند قبول نداریم. وی درباره ترور شهید سلیمانی و حال‌و‌هوای سازمان ملل پس از این اقدام تصریح کرد: واقعاً شب سختی بود. ابتدا خبر را شنیدیم و بعد هم آمریکا مسوولیت را پذیرفت که نشان‌دهنده اوج خباثت و رفتار خلاف مقررات حقوق بین‌الملل این کشور بود. این دیپلمات کشورمان در پاسخ به اینکه چرا آمریکا علنی پذیرفت که این اقدام را انجام داده است، گفت: شاید برای این بود که بگویند ما قلدریم و توانایی این کار را داریم.
گسترش همکاری ایران و روسیه در تولید خودرو
هفته گذشته همایش ویدئو‌کنفرانسی صنعتی-تجاری ایران و روسیه با حضور معاونان وزیر صنعت و تجارت ایران و روسیه با تاکید بر ضرورت گسترش همکاری‌های دوجانبه در تولید خودرو، هواپیما، بالگرد، قطعه‌سازی و کشتی‌سازی برگزار شد. زادبوم معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت جمهوری اسلامی ایران، ریزانسف معاون وزیر صنعت و تجارت روسیه، جلالی سفیر ایران در روسیه و جمعی از مقامات و فعالان حوزه سازمان توسعه و گسترش، بخش‌های صنعت و تجارت دو کشور در این همایش دیدگاه‌های خود را در زمینه راه‌های تقویت همکاری‌های صنعتی و تجاری بین ایران و روسیه بیان کردند.
کاظم جلالی در این نشست با ارائه پیشنهاد تشکیل هلدینگ‌های مشترک تجاری و صنعتی با هدف بهره‌مندی بهینه از کریدور سبز گمرکی به وزارت صنعت و تجارت روسیه گفت: همکاری مشترک هلدینگ‌های دو کشور می‌تواند نقش مهمی در توسعه مراودات بازرگانی بین ایران و روسیه داشته باشد. وی تولید مشترک خودرو و قطعه‌سازی، تبادل تجربه، تحقیق و پژوهش در زمینه نوآوری‌های مربوط به طراحی و ساخت خودروهای سنگین، از جمله اتوبوس، کامیون و خودرو سواری، بازاریابی و سرمایه‌گذاری مشترک را از دیگر ظرفیت‌های موجود برای همکاری مشترک عنوان کرد. جلالی توسعه تجارت، ترانزیت و حمل‌و‌نقل را یکی دیگر از زیرساخت‌های مهم برای همکاری عنوان کرد و گفت: تکمیل کریدور شمال- جنوب، تقویت ناوگان دریایی و حمل‌و‌نقل ترکیبی، شامل حمل‌و‌نقل جاده‌ای-ریلی-دریایی، می‌تواند در تسهیل تجارت بین دو همسایه مهم باشد.
سفیر کشورمان، توسعه بنادر و استفاده از کشتی‌های باری، فعالیت مشترک در زمینه تولید هواپیما و بالگرد را از دیگر ظرفیت‌های قابل توجه برای همکاری برشمرد.
اعلام جرم علیه وزیر
محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اعلام جرم دادستان کل کشور و شکایت صداوسیما به دادسرای فرهنگ و رسانه فراخوانده شد. اعلام جرم دادستان کل کشور شامل محورهایی چون استنکاف از اجرای اوامر قضایی در مورد فیلتر کردن اینستاگرام به‌رغم حکم صادره، استنکاف از اجرای دستورات مقام‌های دولتی که اشاره به ابلاغ رئیس مرکز ملی فضای مجازی به وزارت ارتباطات برای کاهش پهنای باند بین‌الملل و محدودسازی پیام‌رسان‌های خارجی دارد؛ عدم اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی از جمله مصوبه سال ۹۱ شورا در مورد انسداد فیلترشکن‌ها و VPNها و همچنین مصوبه حمایت از پیام‌رسان‌های بومی است.
همچنین رسیدگی به شکایت مردم اهواز و چند شهر دیگر از وزیر ارتباطات، شکایت جاویدنیا معاون سابق دادستان کل کشور از جهرمی و نیز شکایت سازمان صداوسیما از جهرمی در مورد اظهارنظر او در مورد بازپس‌گیری فرکانس‌های باند ۷۰۰ و ۸۰۰ از دیگر اتهامات وزیر ارتباطات طرح شده است.
رفع تعهد 5 /14 میلیاردیورویی در پرونده ارزهای صادراتی
هفته گذشته همچنین سخنگوی قوه قضائیه در برنامه «نگاه یک» توضیحاتی درباره سند تحول قضایی ارائه داد و گفت: سند تحول قضایی به دنبال رضایتمندی و اعتماد مردم است و برای محقق‌شدن آن از مردم استمداد طلبیده شده است. غلامحسین اسماعیلی افزود: این سند که برای مردم نوشته شد، سندی مردم‌محور بود. او در پاسخ به این پرسش که حکم نهایی بیش از نیمی از پرونده‌های ارسالی به دیوان عالی نقض می‌شود و این موضوع مطرح می‌شود که آرا اتقان قضایی ندارد، سند تحول برای این موضوع چه برنامه‌ای دارد، گفت: اینکه گفتید حدود ۵۰ درصد آرا در دیوان عالی نقض می‌شود، صحیح نیست، گزارش‌های ما می‌گویند کمتر از ۲۰ درصد آرایی که به دیوان عالی رفته است، نقض شده؛ البته ما این میزان را هم مناسب نمی‌دانیم. سخنگوی قوه قضائیه درباره آخرین وضعیت پرونده ارزهای صادراتی ۲۵۰ صادرکننده گفت: با پیگیری‌های دستگاه قضا، 5 /14 میلیارد یورو رفع تعهد ارزی شده است. پرونده‌های متعددی تشکیل شده و عده‌ای از آنها میهمان ما در زندان هستند. وی با بیان اینکه حدود صد استاد دانشگاه در تدوین سند تحول قضایی با ما همکاری کردند، گفت: این‌گونه نیست که خواسته باشیم در تدوین سند وکلا را کنار بگذاریم. علاوه بر متخصصان علوم قضایی، از متخصصان علوم بین‌رشته‌ای استفاده کردیم. آنچه در این سند برای جامعه وکلا مدنظر قرار دادیم، نیاز مردم و ارتباط با دستگاه قضاست. سعی کردیم رقابت بین جامعه وکلا، مبتنی بر عدالت‌محوری و خدمات متناسب به شهروندان باشد.
تولید اورانیوم فلزی برای مصارف صلح‌آمیز
هفته گذشته سخنگویان وزارت امور خارجه سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا در ارتباط با ایران یک بیانیه منتشر کردند. در این بیانیه آمده است: ما برای حفظ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بی‌وقفه تلاش کرده‌ایم. برجام یکی از دستاوردهای بزرگ دیپلماسی چندجانبه و نیز ساز‌و‌کار منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای جهانی بوده است. ما با این باور در مورد برجام مذاکره کردیم که این توافق‌نامه به طور قاطعانه‌ای به ایجاد اطمینان نسبت به ماهیت منحصراً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران و همچنین صلح و امنیت بین‌المللی کمک خواهد کرد. برجام بهترین و در حال حاضر تنها راه برای نظارت و محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران است. اعلان اخیر ایران به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای مبنی بر اینکه قصد دارد سه زنجیره سانتریفیوژ پیشرفته دیگر در تاسیسات غنی‌سازی نطنز نصب کند، مغایر برجام و بسیار نگران‌کننده است.
در این بیانیه آمده است: علاوه بر این، ما با نگرانی فراوان قانون اخیر مصوب مجلس ایران را مورد توجه قرار داده‌ایم که –چنانچه به اجرا گذاشته شود– برنامه هسته‌ای ایران را به طور قابل توجهی گسترش داده و قابلیت برای نظارت آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای را محدود خواهد ساخت. این اقدامات با برجام و سایر تعهدات هسته‌ای ایران سازگار نیست. اگر ایران جداً مایل به حفظ مجالی برای دیپلماسی جدی است، نباید این قدم‌ها را بردارد. چنین اقدامی تلاش مشترک ما برای حفظ برجام را به خطر می‌اندازد و فرصت مهم بازگشت به دیپلماسی با دولت آینده آمریکا را در معرض خطر قرار می‌دهد. بازگشت به برجام برای ایران نیز مفید خواهد بود.
در پاسخ به این بیانیه سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان گفت: همان‌گونه که از سوی سازمان انرژی اتمی نیز اعلام شد، بهره‌برداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی اصفهان مندرج در قانون مجلس شورای اسلامی و تولید سوخت پیشرفته (سیلیساید) برای استفاده در رآکتور تحقیقاتی تهران، دو موضوع کاملاً متفاوت از هم هستند.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین با انتقاد از جوسازی‌های بی‌اساس در این خصوص افزود: اورانیوم فلزی کاربردهای صلح‌آمیز نیز دارد و هم‌اکنون برخی کشورها از سوخت مبتنی بر اورانیوم فلزی برای رآکتورهای خود استفاده می‌کنند و این موضوع، منافاتی نیز با معاهده عدم اشاعه و تعهدات پادمانی کشورها ندارد. ضمن آنکه این فناوری برای ایران که باید نیازهای بیماران خود به رادیوداروها را با بهترین کیفیت تهیه کند، یک الزام است و کاملاً از جنبه‌های بشردوستانه و صلح‌آمیز برخوردار است.
♦♦♦
ایلنا: دریادار حبیب‌الله سیاری، معاون هماهنگ‌کننده ارتش گفت: دشمن از طریق جنگ نرم به دنبال تغییر سبک زندگی ماست و می‌خواهد اعتقادات و باورهایمان را تغییر دهد زیرا پایه و اساس سبک زندگی، باورها و اعتقادات است.
فارس: حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت: برگزاری رزمایش‌های اخیر برای دشمنان جمهوری اسلامی این پیام جدی و واقعی را داشت که در مقابل دشمنان همیشه آماده هستیم و دستان ما به نیابت از ملت عزیز ایران همیشه روی ماشه است.
ایلنا: سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت: روسیه مخالف آن است که سوریه به محل جنگ و تنش بین دو کشور ایران و اسرائیل تبدیل شود.
ایرنا: عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور وجود کانال‌ها و سایت‌های قیمت‌گذاری کالاها را از عوامل افزایش قیمت در بازار ذکر کرد و گفت: قوه قضائیه قطعاً باید با این کانال‌های غیرمجاز برخورد کند.
مهر: سیداسماعیل موسوی، دبیر ستاد انتخابات کشور گفت: برگزاری سالم و امن انتخابات یکی از جدی‌ترین اولویت‌های وزارت کشور و انتظار این وزارتخانه از دست‌اندرکاران انتخابات در همه استان‌هاست.
مهر: امیر سرتیپ حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح گفت: کوچک‌ترین اشتباه درباره توان دفاعی کشورمان با پاسخ سنگین و قطعی جمهوری اسلامی ایران روبه‌رو خواهد شد.
ایرنا: حسام‌الدین آشنا، رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، گفت: مسائل سیاست خارجی و داخلی را باید فهرست کنیم تا آن‌وقت رقابت‌های سیاسی در انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس و در جاهایی که مردم حق انتخاب دارند به رقابت بر سر پیشنهادهای واقعی برای حل مسائل واقعی تبدیل می‌شود.
ایسنا: سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل گفت: شاید کمی زود باشد که طرف بازنده و برنده را تعریف کنیم اما شواهد و قرائن نشان می‌دهد که دشمن نتوانسته به اهدافش علیه ما برسد، البته به ما زحمت داده ولی پیروز نشده است.
ایسنا: شیخ محمد بن عبدالرحمان‌الثانی، وزیر امور خارجه قطر در گفت‌وگویی ضمن تاکید بر اینکه کشورهای خلیج فارس باید وارد مذاکره با ایران شوند، گفت که کشورش از مذاکرت بالقوه میان ایران و آمریکا حمایت خواهد کرد.
تسنیم: علی ربیعی، سخنگوی دولت گفت: هر دولتی و همه دولت‌ها نه با ابزارهای مداخله‌گرایانه ولی عرضه و تقاضای ارز را کنترل می‌کنند و این تلاش امروز نیست و ربطی به انتخاباتِ هیچ‌جایی ندارد و دولت از روز اول این را مورد توجه قرار داده است.
فارس: ایران در تاریخ 30 دی‌ماه «دونالد ترامپ» و ۱۰ مقام ارشد آمریکایی را به خاطر نقش و دخالت در اقدامات تروریستی و ضد حقوق بشری علیه جمهوری اسلامی و اتباع ایرانی در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.
♦♦♦
دلواپسی‌های اصولگرایانه
اعتماد نوشت: پنج ماه مانده به برگزاری انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری، هر روز نامی جدید به فهرست بلند کاندیداهای احتمالی چپ و راست اضافه می‌شود، به تازگی برخی اصلاح‌طلبان از سیدحسن خمینی به عنوان یکی از گزینه‌های جریان اصلاحات در این انتخابات نام بردند و همین کافی بود تا برخی طیف‌های اصولگرا زبان به تخریب یادگار امام بگشایند؛ آن هم در حالی که وی تاکنون پاسخ مثبتی به این درخواست اصلاح‌طلبان نداده و چند ماه قبل وقتی بعضی رسانه‌ها بار دیگر از او به این عنوان نام بردند فرزند او تلویحاً این احتمال را تکذیب کرد. با این همه هجمه‌ها علیه سیدحسن خمینی ادامه دارد. هجمه‌هایی که به باور جواد امام، دبیر کل حزب مجمع ایثارگران ناشی از دلواپسی است.
ظریف در مسیر استیضاح
شرق نوشت: بهارستانی‌ها که از آغاز فعالیت خود برای دولت شمشیر را از رو بسته‌اند، در جدیدترین اقدامشان وزیر امور خارجه را با دو کارت زرد از مجلس بدرقه کردند. محمدجواد ظریف از جمله وزرایی است که نمایندگان اصولگرای مجلس یازدهم با او و سیاست‌های دیپلماسی او مخالفت شدید دارند و از هرگونه نقد و حمله مستقیم به او ابایی ندارند. هفته گذشته هم فرصت خوبی بود تا با دادن کارت زرد سایه استیضاح احتمالی را بر سر ظریف سنگین کنند؛ بنابراین اینکه مجلس یازدهمی‌ها از سخنان ظریف قانع نشوند و در برابر سخنان او مواضع تند خود را حفظ کنند، پیش‌بینی‌پذیر بود. محمدجواد ظریف هفته گذشته میهمان مجلس بود تا به دو سوال جواد کریمی‌قدوسی و فرهاد بشیری پاسخ دهد، پاسخ‌هایی که برای آن دو قانع‌کننده نبود.
پیروزی به هر قیمتی
ایران نوشت: علی مطهری در واکنش به سخنان غلامعلی حدادعادل رویکرد اصولگرایان در قبال انتخابات 1400 و هدف‌گذاری «پیروزی در انتخابات به هر قیمتی» را به نقد کشید. حدادعادل مدعی شده بود: «نظام سلطه راضی نیست ما در انتخابات ۱۴۰۰ دولتی از جنس مجلس داشته باشیم. بعید نیست که مقداری ارز آزاد کنند ...و مردم به یک سمت‌وسو بروند.» در پاسخ مطهری در صفحه توئیترش نوشت: «عجیب است که آقای حدادعادل نگران است که با کاهش قیمت ارز و بهبود معیشت مردم که نتیجه رفتن ترامپ و احتمال احیای برجام است، مردم با انتخابات آشتی کنند و در نتیجه نامزد مورد نظر ایشان رای نیاورد؛ یعنی حاضرند به قیمت قهر اکثر مردم با انتخابات قدرت را به دست گیرند.»
قطر بی‌خطر
آفتاب نوشت: بررسی تحولات خاورمیانه را باید از منتهی‌الیه دریای عمان و از زمان مرگ سلطان قابوس و پایان ماموریت یوسف بن علوی شروع کرد. سپس به نقش جدید امارات در منطقه پس از علنی شدن روابط با رژیم صهیونیستی پرداخت و در ادامه به جابه‌جایی‌های مداوم دولت در کویت رسید. در کنار این موضوعات اما پایان ترامپ، بن‌سلمان و حکام سعودی را به تک و تا انداخته تا فکری به حال وجهه لگدمال شده خود کنند؛ در این میان اما، این روزها قطر -حداقل در تیتر اخبار- بیشتر از همیشه دیده می‌شود یعنی این کشور می‌خواهد بازیگری پررنگ‌تر باشد؛ آن‌طور که محمدعلی بصیری استاد روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان می‌گوید «قطر جاه‌طلبی بی‌آزار است».