ماه عسل سخت

بسیاری از دوران بعد از توافق هسته‌ای در سال 1394 به ماه عسل یاد می‌کنند و کنایه‌ای به دوران کوتاه معتبر بودن برنامه جامع اقدام مشترک می‌زنند؛ کنایه‌ای که البته بی‌ارتباط هم نیست. عملکرد نامطلوب دستگاه سیاستگذاری اقتصادی دولت یازدهم، فرصت بزرگ انجام اصلاحات ساختاری را که با رشد اقتصادی بالا، تورم پایین، ثبات بازارها و در دسترس بودن درآمدهای ارزی نفت ایجاد شده بود، از دست داد تا ماه عسل شیرین به زودی به جدایی تلخی بینجامد که این بار تلاطم شدیدتری به بازارها وارد کرد، اقتصاد سخت‌تر تحریم شد و به محاق رفت و معیشت مردم شدیدتر در تنگنا قرار گرفت.

حالا بار دیگر احتمال می‌رود که فرصتی فراهم شود که کوتاه بودن یا طولانی بودنش به عملکرد سیاستگذار وابسته است. می‌توان دوران پس از توافق احتمالی و گشایش‌های ایجاد شده را دوران کار سخت دانست و پس از آن به ماه عسلی طولانی‌تر اندیشید. فضای پس از توافق به دلیل آرامش و البته منابعی که با خودش به همراه می‌آورد می‌تواند فرصت کم‌نظیری برای پیشبرد اصلاحات ساختاری در اقتصاد در حوزه‌های مختلف باشد. اگرچه سختی معیشت مردم دلیل خوبی برای سیاستگذار است که منابعش را در راه تامین فوری کالاها، تثبیت نرخ ارز و کنترل تورم با لنگر ارز هزینه کند اما نتیجه‌اش جز همان ماه عسل کوتاه‌مدت پسابرجامی نخواهد بود. برای پایداری بلندمدت اقتصاد و توسعه باید تن به اصلاحات بنیادین در اقتصاد داد که در دوره پس از توافق با درد کمتر و خونریزی خفیف‌تری قابل انجام است و نتیجه‌اش بهبودی سریع‌تر و دوران نقاهت کوتاه‌تری است.