انتخاب سرنوشت‌ساز

  مهتاب شهریاری​: محسن جلال‌پور در سرمقاله دنیای اقتصاد از ابراهیم رئیسی خواست فردی را برای بانک مرکزی انتخاب کند که نزد جامعه اقتصادی، دارای «حسن شهرت» باشد. از دید رئیس پیشین اتاق بازرگانی، حسن شهرت یعنی سیاستمدار به هر صفتی که شهرت داشته باشد، انتظارات جامعه حول آن شکل خواهد گرفت.

به نظر می‌رسد مجموعه افرادی که در دولت سیزدهم قرار است مسوولیت بر عهده گیرند، به «هدایت نقدینگی» اعتقاد دارند. هدایت نقدینگی یا عباراتی نظیر آن در اقتصاد ایران اسم رمز سیاستمدارانی است که به نقدینگی به عنوان فرصت و ابزاری برای حل مسائل کشور نگاه می‌کنند. ازآنجاکه در گذشته خروجی چنین تفکراتی، رشد نقدینگی و افزایش شدید تورم بوده، از همین حالا انتظارات تورمی در حال شکل‌گیری است.

به عقیده اقتصاددانان انتظارات تورمی وابسته به جهت‌گیری، عملکرد و درجه استقلال بانک مرکزی است. چنانچه انتظار فعالان بازارها نسبت به این ویژگی‌ها تغییر کند، نوسان قیمت دارایی‌ها هم دور از انتظار نیست. در این زمینه دو کانال اثرگذاری وجود دارد: اول، زمانی‌ که رئیس‌‌جمهوری در انتخاب رئیس‌کل بانک‌ مرکزی معیارهای اقتصادی را کنار می‌گذارد و ملاحظات سیاسی را پررنگ می‌کند. دوم، اگر برداشت بازارها این باشد که سیاست رئیس جدید بانک مرکزی درباره تورم از رئیس پیشین متفاوت است، قطعاً انتظارات آنها نیز تغییر خواهد کرد.

منظور رئیس پیشین اتاق بازرگانی این بود که اگر رئیس‌جمهوری می‌خواهد انتظارات تورمی را مهار کند باید یک رئیس‌کل مومن به علم اقتصاد و پایمرد به اصول را به ریاست بانک مرکزی انتخاب کند.

ویژگی چنین انتخابی این است که از همین حالا می‌تواند جامعه را برای کاهش تدریجی تورم آماده کند. اگر سیاستگذاران اقتصادی و مقامات به برنامه‌های ضدتورمی شهرت داشته باشند، سیاست‌های اعلامی آنها برای کنترل تورم نیز نزد عاملان اقتصادی اعتبار بیشتری خواهد داشت.

هرچند ترکیب تیم اقتصادی دولت نشان می‌دهد اصولاً ابراهیم رئیسی چنین هدفی را دنبال نمی‌کند اما احسان خاندوزی که چهارشنبه هفته گذشته موفق شد با عنوان وزیر اقتصاد از مجلس رای اعتماد بگیرد، در مقام سخن، امید اندکی ایجاد کرده که شاید بتواند قدری از التهابات آینده بکاهد.

آقای خاندوزی هفته گذشته در جمع چند خبرنگار گفته بود «آقای رئیس‌جمهور را قانع کردیم که رئیس‌کل بانک مرکزی با هماهنگی وزیر اقتصاد منصوب شود. بنابراین رئیس‌کل بانک مرکزی تا تعیین تکلیف کابینه انتخاب نمی‌شود.»

او در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد از زاویه‌ای دیگر این موضوع را مطرح کرده و گفته: «وزیر اقتصاد طبق ماده۱ قانون شرح وظایف وزارت اقتصاد، هماهنگ‌کننده سیاست پولی و مالی و به یک معنا نقطه مرکزی تیم اقتصاد است که به عنوان پاسخگوترین فرد این تیم، در مقایسه با رئیس بانک مرکزی، مشاور اقتصادی، معاون اقتصادی یا رئیس سازمان برنامه به مجلس و افکار عمومی باید پاسخگو باشد.» این اظهارات اندک امیدی در دل اقتصاددانان ایجاد کرده که در دولت سیزدهم یک اقتصاددانان معروف به سیاست‌های ضدتورمی در بانک مرکزی به‌کار گرفته شود. آیا ابراهیم رئیسی یک اقتصاددان را به ریاست بانک مرکزی برمی‌گزیند؟