امیدهای آینده‌ساز اقتصاد ایران
چرا تشویق و تجلیل از اقتصاددانان جوان اهمیت دارد؟
در دنیای امروز که علم نه‌تنها در عمق که در وسعت نیز با سرعت در حال رشد و گسترش است، ورود به عرصه‌های مختلف و آشنایی با زیبایی‌های آنها برای پژوهشگران، جذابیت دوچندان دارد و این خود عاملی است که می‌تواند به عمق کم درک پژوهشگران از هر حوزه و تعدد موضوعات مورد پژوهش هر فرد منجر شود.
در دنیای امروز که علم نه‌تنها در عمق که در وسعت نیز با سرعت در حال رشد و گسترش است، ورود به عرصه‌های مختلف و آشنایی با زیبایی‌های آنها برای پژوهشگران، جذابیت دوچندان دارد و این خود عاملی است که می‌تواند به عمق کم درک پژوهشگران از هر حوزه و تعدد موضوعات مورد پژوهش هر فرد منجر شود. در حالی که چنین به نظر می‌رسد که برای دستیابی به نتایجی مطلوب‌تر و مفیدتر از پژوهش‌ها، کلید طلایی، تمرکز بر حوزه‌ای خاص و تلاش برای رسیدن به درکی عمیق‌تر از آن حوزه است؛ اتفاقی که کمتر در کشور شاهد آن هستیم. از طرفی، کار علمی اگر منتهی به حل مسائلی در دنیای واقعی شود دوچندان دلنشین و مفید خواهد بود.
با کنار هم قرار گرفتن این دو موضوع چنین به نظر می‌رسد که با تمرکز هر پژوهشگر بر یک حوزه تخصصی و تلاش برای حل مسائل واقعی موجود در آن حوزه، علاوه بر اینکه فرد از دستاوردهای خود لذت خواهد برد با یافتن راه‌حل مسائل جامعه، شرایط عمومی کشور نیز بهبود خواهد یافت؛ این واقعیت ارزش قابل توجه مطالعات کاربردی را تبیین می‌کند. در شرایط موجود، در حالی که کشور ما از نظر تولید محتوای پژوهشی در
سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و همزمان مسائل حل‌نشده بسیاری در حوزه‌های مختلف در کشور وجود دارد، انتظار می‌رود که این پژوهش‌ها گامی در راستای حل مسائل کشور بردارند. حال آنکه در عمل ارتباط چندانی میان مسائل لاینحل کشور و میزان پژوهش وجود ندارد؛ چراکه مع‌الاسف در کشور ما عموم مراکز تصمیم‌گیری، دانشگاه یا پژوهشگاه را مامنی برای حل مسائل مبتلابه نمی‌بینند. از این‌رو، به نظر می‌رسد که هر تلاشی در راستای قرابت نتایج فعالیت‌های پژوهشی به راهکارهای عملی برای مشکلات کشور حائز اهمیت بسیار است که به هر روی مورد غفلت قرار گرفته است.
جوانان پژوهشگر به عنوان گروهی که سال‌های نخست فعالیت‌های علمی خود را سپری می‌کنند قطعاً بیش از سایر پژوهشگران تمایل به یافتن مسیر آینده خود و تثبیت جایگاهشان در این مسیر دارند و تلاش می‌کنند به شناسایی حوزه‌های مختلف تخصصی مرتبط با دانش خود بپردازند. به همین دلیل است که بررسی فعالیت‌های پژوهشی اغلب پژوهشگران جوان نشان می‌دهد که تمرکز چندانی بر یک حوزه مشخص ندارند و در حوزه‌های مختلف پژوهش‌هایی انجام داده‌اند.
قطعاً این عدم تمرکز مانع از عمیق شدن درک آنها از مسائل هر حوزه شده و نتایج پژوهش‌های آنها نیز چنان‌که باید و شاید از نظر علمی ارزنده نیست. اما به هر روی چنانچه انگیزه قدرتمندی که در میان آنان وجود دارد، در مسیر درستی به کار بسته شود، می‌تواند بسیار راهگشا باشد.
از طرفی، با توجه به ارتباط معمولاً محدود جوانان با بدنه مدیریتی جامعه عملاً این گروه دسترسی چندانی به صورت مسائل موجود کشور یا حداقل منابع و اطلاعات لازم برای انجام پژوهش در راستای حل این مسائل ندارند. حتی اگر فردی بتواند صورت مساله‌ای را استخراج و اطلاعات و منابع لازم برای انجام پژوهش در زمینه آن موضوع را بیابد، معمولاً مسیر روشنی برای انتقال این راه‌حل به سطوح سیاستگذاری کشور و معرفی خود به این افراد نخواهد داشت.
در شرایطی که مجموعه‌ای از این خصوصیات بر فضای علمی و پژوهشی کشور حاکم است، به طوری که به دلیل معمول شدن علم‌سنجی و توجه مجامع علمی به کمیت فعالیت‌های علمی دانشجویان و پژوهشگران اهمیت تعداد پژوهش‌های انجام‌شده از سوی هر فرد از کیفیت آنها بیشتر شده، و ارزیابی افراد بر اساس میزان کمی پژوهش‌هایی که انجام داده‌اند و نه ارزش آن پژوهش‌ها انجام می‌شود، چنین به نظر می‌رسد که مسیر آینده پژوهش در کشور، تداوم همین روند موجود خواهد بود و تنها در صورتی می‌توان این قطار را از این مسیر به سمت مسیری درست‌تر منتقل کرد که تلاشی در راستای این تغییر صورت پذیرد.
در چنین شرایطی، جشنواره پژوهشگران جوان اقتصاد ایران با درک اهمیت تمرکز پژوهشگران بر یک حوزه تخصصی از یک‌سو، و نیز توجه به توان بالقوه پژوهشی جوانان کشور در حل مسائل و مشکلات متنوع اقتصادی از سوی دیگر، با هدف معرفی و تجلیل از جوانانی که در این مسیر تلاش کرده‌اند برگزار شد تا ضمن تشویق جوانانی که در این مسیر گام نهاده‌اند سایر جوانان را نیز به طی این راه دعوت کند؛ نسل جدیدی از اقتصاددانان که می‌توانند به‌واسطه ایده‌های نابی که در ذهن دارند و هم‌افزایی دوچندانی که می‌توانند ایجاد کنند، زمینه‌ساز بسیاری از تغییر ریل‌های اثربخش در سیاستگذاری کشور باشند.
به عبارتی، جشنواره با اهداف تشویق پژوهشگر جوان فعال متمرکز بر یکی از عناوین مجموعه متنوع حوزه‌های تخصصی علم اقتصاد که برای حل مسائل واقعی اقتصاد کشور تلاش کرده است، در کنار انگیزه‌بخشی به سایر جوانان برای شروع حرکت در این مسیر برگزار شد. چنین به نظر می‌رسد که این نکات نه‌تنها نیاز امروز جامعه ما برای برون‌رفت از شرایط مواجهه با انواع مسائل است که روشنگر راه آینده جوانانی است که امروز در جست‌وجوی بهترین طریق برای انجام فعالیت‌های پژوهشی خود هستند و از سوی دیگر همواره دغدغه مشکلات و ابرچالش‌های اقتصاد کشور را دارند.
افزون بر این، باید به این واقعیت اشاره کرد که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته جهان، نوابغ جوان در مقطع ورود به دانشگاه، عموماً رشته‌های علوم اجتماعی نظیر اقتصاد را برمی‌گزینند و برخلاف کشور ما، رشته‌های مهندسی یا علوم پزشکی در اولویت‌های بعدی قرار دارند. در نتیجه لازم است ارزش علم اقتصاد و اهمیتی که برای اداره کشور دارد، برای جوانان به خوبی تبیین شود تا شاهد نسل‌های طلایی‌تر اقتصاددانان در دهه‌های آتی باشیم. نسل‌هایی که بتوانند نقش کنشگر پررنگ‌تری در سپهر سیاستگذاری‌های کلان کشور ایفا کنند.
همچنین این جشنواره که برای اولین بار در حوزه مطالعات اقتصادی در کشور برگزار شد، در کنار جشنواره‌های مشابه در سایر حوزه‌های علمی، این امکان را برای سطوح مدیریتی و سیاستی کشور فراهم می‌آورد که با شناسایی پژوهشگران جوان ارزشمند و مراجعه به آنها و ارائه مسائل حوزه‌های کاری خود به این افراد، از نتایج پژوهش‌های آنها برای حل مسائل کاربردی بهره‌مند شود. در واقع جشنواره به‌مثابه پلی میان پژوهشگر و سیاستگذار عمل کرد. ضمن اینکه چنین به نظر می‌رسد که نیروی جوانی و انگیزه مضاعف این جوانان اثربخشی فعالیت‌های آنها را دوچندان خواهد کرد.
از طرفی، جشنواره با ارج نهادن به پژوهشگرانی که کیفیت فعالیت پژوهشی را بر کمیت آن برتری داده‌اند می‌تواند نقطه عطفی برای تغییر روند رو به رشد علم‌سنجی بوده و مانع از گسترش و غلبه آن در بین تمامی پژوهشگران شود. همچنین در شرایطی که پژوهش‌ها در کشور به سمت حل مسائل واقعی پیش برود، در عمل از هدررفت منابع در انجام پژوهش‌هایی که صرفاً منتهی به چاپ یک یا چند گزارش و مقاله خواهند شد و نقشی در حل مشکلات ندارند کاسته می‌شود. در عوض منابع صرف پژوهش‌هایی می‌شود که با ارائه راه‌حل برای مسائل واقعی کشور ارزش‌افزوده دوچندان خواهند داشت.
به علاوه، ورود پژوهشگران به عرصه مسائل کاربردی کشور فاصله میان فضای اجرایی و علمی کشور را کاهش داده، از یک‌سو باور مدیران به اهمیت توجه به علم روز را بیشتر می‌کند و از سوی دیگر با آشناتر کردن پژوهشگران با محدودیت‌های دنیای واقعی به آنها این امکان را می‌دهد که در چارچوب دانش خود به دنبال راه‌حل‌هایی عملی‌تر برای مسائل باشند و به این ترتیب با تقویت زبان مشترک بین این دو گروه جامعه از محاسن این همکاری منتفع خواهند شد.
