دو گرانیگاه اقتصاد ایران

در حالی که اقتصاد کشور در سال 1395 آمار جالبی را ثبت کرد، اما به نظر می‌رسد که موتور اقتصادی کشور، با امکانات گذشته توانایی طی کردن مسیر پردست‌انداز آینده را ندارد. در سال گذشته، نرخ رشد اقتصادی به سطح دو‌رقمی رسید و در انتهای سال نرخ تورم به سطح تک‌رقمی رسید. از سوی دیگر آمارهای اشتغال‌زایی نشان می‌دهد که سال 1395 یک سال منحصربه‌فرد بوده، اگرچه میزان بالای اشتغال‌زایی به علت ورودی زیاد افراد متقاضی کار باعث نشد که از سطح نرخ بیکاری بکاهد. اما به نظر می‌رسد، در سال جاری و سال‌های پیش رو، نمی‌توان با تغییر سیاست‌های جزئی موفقیت قابل توجهی در اقتصاد کسب کرد. در حقیقت اقتصاد نیاز به جراحی دارد و برخی از این جراحی‌ها دارای اولویت بیشتری هستند. کاهش نرخ سود بانکی و تعدیل نرخ ارز متناسب با نرخ تورم داخل و خارج، دو اقدام اساسی در اقتصاد ایران است، اما هر یک از این دو سیاست دارای پیش‌نیازهایی هستند و بدون توجه به این پیش‌نیازها، نمی‌توان در انجام آن موفق بود. پیش‌نیاز کاهش نرخ سود بانکی را می‌توان مواردی نظیر «خروج بانک‌های بد و ساماندهی قوانین ورشکستگی»، «ایجاد شرکت‌های مدیریت دارایی و تعیین تکلیف مطالبات غیرجاری»، «جلوگیری بانک‌ها از شناسایی دارایی موهومی» و «ساماندهی موسسات غیرمجاز» دانست، هرچند که می‌توان به این لیست موارد دیگری افزود و باید یک بررسی دقیق برای شناسایی و ارزیابی وزن هر یک از سیاست‌ها در نظر گرفت. از سوی دیگر در بازار ارز نیز سیاستگذار باید به مواردی نظیر «یکسان‌سازی نرخ و کاهش شکاف ارز رسمی و غیررسمی» و «بهره‌گیری از نظام ارزی برای حمایت از صادرات» توجه کند، تا بتواند اثرگذاری سیاست ارزی را در بهبود تولید افزایش دهد. باید توجه کرد که در حال حاضر شرایط اقتصاد کشور به گونه‌ای است که نیازمند تصمیمات سخت است و اگر این تصمیمات به آینده موکول شود باید هزینه زیادی برای آن پرداخت شود.