بدون جایگزین

  محمد علی‌نژاد: پس از اینکه بعد از ماه‌ها کش و قوس دونالد ترامپ سرانجام در روز هشتم ماه می (18 اردیبهشت‌ماه) فرمان خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام را امضا کرد و دستور داد تحریم‌ها علیه ایران پس از دوره‌های زمانی 90 و 180 روزه مجدداً اعمال شوند، حسن روحانی رئیس‌جمهور کشور اعلام کرد، در صورتی که ایران به این نتیجه برسد که با همکاری پنج کشور دیگر می‌تواند به خواسته‌های خود در برجام برسد، اجرای این توافق هسته‌ای را ادامه خواهد داد. به همین منظور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در شورای اتحادیه اروپا با فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کرد. پس از این دیدار، موگرینی پشت تریبون آمد و درباره موضع اتحادیه اروپا و به‌خصوص سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا در خصوص حفظ برجام بدون آمریکا سخن گفت. در این بیانیه موگرینی اظهار داشت، اتحادیه اروپا در حال عمل متحد و فوری برای حفظ برنامه جامع اقدام مشترک است و گام‌هایی که امروز از سوی کمیسیون اروپایی برداشته شده نیز تاییدی بر این تعهد هستند. در این بیانیه 9بندی شرکت‌کنندگان متعهد شدند مباحث کارشناسی فشرده‌ای را با ایران برای رسیدن به راه‌حل‌های عملی حول محورهای مختلف در چند هفته آینده آغاز کنند. محورهایی که شامل حفظ و تعمیق روابط اقتصادی با ایران، تداوم فروش نفت، گاز، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی ایران و تعاملات مالی مربوطه، تعاملات کارآمد بانکی با ایران، ادامه روابط حمل و نقل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی با ایران، تامین بیشتر اعتبارات صادراتی اتحادیه اروپا و ایجاد مسیرهای ویژه در حوزه‌های مالی، بانکی، بیمه‌ای و تجاری با هدف تسهیل همکاری‌های اقتصادی و مالی شامل تسهیل همکاری‌های اقتصادی و مالی شامل ارائه حمایت‌های عملی از تجارت و سرمایه‌گذاری، تکمیل و اجرای بیشتر یادداشت‌های تفاهم و قراردادهای منعقده بین شرکت‌های اروپایی و طرف‌های ایرانی، سرمایه‌گذاری بیشتر در ایران، حمایت از فعالان اقتصادی اتحادیه اروپا و تامین فضای اطمینان‌بخش حقوقی و ایجاد هرچه بیشتر فضای شفاف و قانونمند اقتصادی بوده است.

اگرچه این بیانیه 9بندی را می‌توان یک گام رو به جلو در حفظ برجام بدون آمریکا دانست اما به دلیل نقش پررنگ آمریکا در بسیاری از بندهای این بیانیه، نباید بیش از حد به آن دل‌ خوش کرد. چراکه به نظر می‌رسد دولت ترامپ همچنان بر وعده تحریم‌های شدیدتر علیه ایران پایبند است. این عزم در سخنان اخیر مایک پمپئو در بنیاد هریتیج و شرایط 12گانه او مشخص شده است. وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا روز دوشنبه با حمایت از تصمیم رئیس‌جمهوری این کشور برای خروج از توافق هسته‌ای ایران، ۱۲ شرط را برای گفت‌وگو با تهران تایید کرد. در واکنش به این اظهارات موگرینی در بیانیه‌ای برجام را حاصل بیش از یک دهه مذاکرات پیچیده و حساس دانست که متعلق به جامعه بین‌المللی است و به تایید شورای امنیت هم رسیده است و آن را بدون جایگزین خواند.