فشار آبی

جواد حیدریان: آمارها و شاخص‌ها نشان می‌دهند، دولت‌ها در طول دهه‌های گذشته نتوانسته‌اند وضعیت آب کشور را با توجه به گسترش شهرها و افزایش جمعیت، سامان دهند و از مخاطرات تاریخی پیرامون آب در بزنگاه‌های سیاسی و اجتماعی بکاهند. آمارهای مصرف سرانه آب شرب کشور در سال گذشته می‌گوید؛ ایرانیان تقریباً دو برابر سرانه مصرف جهانی آب مصرف می‌کنند! این آمار در اینفوگرافی پرونده پیش‌رو ترسیم شده است.  شگفت‌آور است سرزمینی که در طول تاریخ بلند خود با چالش کم‌آبی مواجه بوده چطور چنین بی‌محابا به مصرف آب در تمامی حوزه‌ها مبادرت می‌کند؟ آیا تغییر رفتار مردم کار آسانی است؟ آیا تنها با تغییر الگوهای مصرف می‌توان بر این چالش بزرگ فائق آمد؟ پاسخ به این پرسش‌ها نیازمند تعمق در تحلیل‌ها و البته مرور آمارهای آب در کشور است. روند توسعه اقتصادی در ایران طی 100 سال گذشته به خوبی نشان می‌دهد چطور یکی از بزرگ‌ترین خطرات سرزمینی عملاً نادیده گرفته شده یا پشت گوش انداخته شده است. تفکیک نشدن آب شرب از غیرشرب در تمامی شهرها جز شهر قم، نداشتن سیستم‌های فاضلاب در بسیاری از شهرهای کشور حتی در تهران به عنوان پایتخت و غیرواقعی بودن قیمت آب مصرفی در طول سال‌های مدرن شدن سیستم آبرسانی کشور و بسیاری دلایل دیگر نشان می‌دهد چطور سوء‌مدیریت در مساله خطرناک آب دخیل بوده است. روزی که کلنگ سیستم فاضلاب شهری در تهران به عنوان یکی از راهکارهای بازیابی آب و بازچرخانی بهینه آب، به زمین خورد کشوری به نام قطر در پهنه گیتی وجود نداشت. از نزدیک به هشت دهه قبل تاکنون شبکه فاضلاب شهر تهران تکمیل نشده است در حالی که این امیرنشین حاشیه خلیج فارس حالا میزبان جام جهانی است و نقش تعیین‌کننده‌ای در معادلات سیاسی و دیپلماتیک منطقه خاورمیانه دارد و ما در تهران هر روز شاهد سوراخ کردن آسفالت و لوله‌گذاری برای فاضلاب پایتخت هستیم.

عباس سروش معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا چندی پیش اظهار امیدواری کرده است که امسال تابستان جیره‌بندی آب نداشته باشیم و کار به آنجا نکشد که مجبور به جیره‌بندی آب شویم.

او با بیان اینکه سیاست وزارت نیرو این است که با کنترل و تنظیم فشار روند تامین آب مشترکان را مدیریت کند، گفته است: استان‌های شرقی همچون سیستان و بلوچستان، یزد، کرمان، فارس، زاهدان، خراسان جنوبی و هرمزگان به لحاظ منابع آب وضعیت بدتری نسبت به سایر استان‌ها خواهند داشت. سخنان معاون وزیر نیرو اگرچه نوعی ابراز امیدواری است اما مبتنی بر هیچ فکت قابل استنادی نیست که نشان دهد سال جاری در بسیاری از شهرها با چالش بی‌آبی و جیره‌بندی مواجه نخواهیم بود. چراکه بارش‌های بهاری در بسیاری از مناطق کشور نیز نتوانسته تمامی کمبودهای سال آبی جاری را جبران کند. بنابراین در این پرونده به دنبال پاسخگویی به پرسش‌هایی درباره وضعیت جیره‌بندی و تبعات آن و البته راهکارهای مدیریت آب شرب برای جلوگیری از رسیدن به مرحله جیره‌بندی در سراسر کشور به‌خصوص در شهرهای بزرگ از جمله پایتخت خواهیم بود.