بدخیم‌ها

مانند همان توده‌های کوچکی که اگر به‌موقع تشخیص داده شوند و از سوی جراحان متخصص برداشته شوند، فرد از ریسک ابتلا به غدد سرطانی و گسترش آن در بدن نجات پیدا می‌کند، مشکلات اقتصادی نیز اگر به دیده غفلت نگریسته شوند و به‌جای اصلاح و رفع از بدنه نظام اقتصادی، شرایط تشدید و وخامت‌شان فراهم شود، به غدد سرطانی بدخیمی تبدیل می‌شود که بخشی از بدنه نظام اقتصادی یا حتی کل آن را از بین می‌برند، غدد سرطانی که حداقل پنج مورد آن هم‌اکنون در اقتصاد نحیف ایران شناسایی شده است. توده‌های بدخیمی که چند دهه است شرایط شکل‌گیری و ریشه‌دوانی آنها در جای‌جای اقتصاد فراهم شده و تصمیمات و سیاست‌های غلط به‌جای رفع به بزرگ شدن آنها کمک کرده است؛ انگار که جریانی مغذی برای بزرگ شدن و تقویت آنها در نظر گرفته شده باشد. مشکل مزمن نظام بودجه با تصمیمات نادرست همواره به کسری بودجه بیشتر انجامیده؛ نظام بانکی که از اصول و بنای خود دچار اشکالات عمده بوده با سیاست‌های دستوری، تسهیلات تکلیفی بی‌بازگشت و دور ماندن از استانداردهای بین‌الملل ضعیف‌تر از همیشه شده و در معرض ورشکستگی قرار گرفته؛ مشکل کمبود آب و محیط‌زیست با تصویب قوانین بهره‌برداری آب، قانونی کردن چاه‌های غیرقانونی و تغییر کاربری اراضی به بحرانی جدی تبدیل شده، بیکاری گریبان قشر تحصیل‌کرده را گرفته و جمعیت آماده ورود به بازار کار را به بالاترین میزان خود رسانده و صندوق‌های بازنشستگی را با تعداد زیادتر مستمری‌بگیر نسبت به پرداخت‌کننده و حساب‌های خالی از منابع به تاراج رفته، سیاه‌چاله‌های پولی شده‌اند که هر سال بیش از قبل بودجه عمومی دولت را می‌بلعند. بهبود این بیمار البته غیرممکن نیست، هرچند لازمه‌اش جراحی سخت، استقامت و صبر بالا و بردباری در برابر از دست دادن حتی برخی اعضای از بین رفته است. با این همه لازم است که جراحان با صداقت و شفافیت، خطرات تداوم حضور این غدد را به بیمار گوشزد کنند و او را برای تن دادن به این مبارزه سخت امیدوار کنند.