خانه پوشالی

کمونیسم در روسیه زمانی شکل گرفت که تورم‌های بسیار بالا، مردم این کشور را روز‌به‌روز بیشتر با مصائب خود آشنا می‌کرد. آدولف هیتلر زمانی توانست حزب نازی را به قدرت برساند و نازیسم را در آلمان شایع کند که ابرتورم دهه 1920 آلمان که در سال 1923 در اوج خود قرار داشت به او این اجازه را داده بود که با وعده ارزان‌تر کردن زندگی مردم فعالیت‌های خود را برای رسیدن به بالاترین سطوح قدرت آغاز کند. مائو از آن‌رو توانست چیانگ کای‌شک را در سال 1949 شکست دهد و به عنوان رئیس حزب کمونیست چین بر مسند قدرت بنشیند که تورم سرسام‌آور دهه 40 میلادی در چین دست و پای کای‌شک را بسته بود و او حتی نمی‌توانست از پس هزینه‌های ارتش خود برآید. مادورو در ونزوئلا از زمانی که آفت ابرتورم به اقتصاد این کشور زده است بیشتر از قبل به یک رهبر مستبد تبدیل شده و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه از سال 2016 به بعد که این کشور در مسیر ورود به یک بحران پولی قرار گرفت بیش از پیش رفتارهای دیکتاتورمآبانه از خود نشان می‌دهد. در یک کلام، تورم‌های بالا با خود اقتدارگرایی و نظامی‌گری را به همراه خواهند داشت. فریدمن در سال 1980 در بخشی از کتاب «آزادی انتخاب»، کمونیسم در روسیه، نازیسم در آلمان و بر سر کار آمدن رئیس مائو در چین را به نوعی فرزندان تورم‌های بالا و ابرتورم معرفی می‌کند. جان مینارد کینز در سال 1919 تهدید تورم برای جوامع سرمایه‌داری مدرن را با سخنی از لنین این‌گونه شرح می‌دهد: «بهترین راه برای نابودی سیستم سرمایه‌داری، بی‌ارزش شدن پول آن سیستم است.» اما چه بر سر فرزندان تورم‌های بالا و ابرتورم‌های تاریخ آمده است؟ سرنوشت کمونیسم و شوروی، نازیسم در آلمان و چینی که مائو قصد ساختن آن را داشت، پاسخ به این سوال را به زیبایی هرچه تمام‌تر شرح می‌دهد. فقط کافی است که به تاریخ مراجعه کنیم.