نوستالژی آریایی

از «فولکس‌ قورباغه‌ای» و «بی‌ام‌دبلیو 2002» گرفته تا «اوپل کورسا»ی جوان‌پسند و «مرسدس‌بنز 280» کلاسیک، خودروهای آلمانی برای همه طبقات شهرنشین ایران یک وجه نوستالژیک پررنگ دارند؛ نوستالژی‌ای سرشار از احترام و اعتماد.

وقتی محمدباقر قالیباف در سال‌های آغازین دهه 1380 عزم خود را بر مدرنیزاسیون نیروی انتظامی جزم کرد، خرید بنزهای «الگانس» برای پلیس را به عنوان یکی از نمادهای این کار برگزید؛ نمادی که بسیار به چشم آمد و توجهات بسیاری را به خود جلب کرد. در آن سال‌ها، احتمالاً تنها خودرو آلمانی که طبقه متوسط ایرانی هنوز توان خرید مدل صفر آن را داشت، «فولکس گل» بود. اما از اواخر دهه 1380 تقریباً هیچ خودرو آلمانی میان‌رده‌ تازه‌ای به خیابان‌های ایران راه پیدا نکرد. بعد هم که تحریم‌ها از راه رسید و راه واردات خودروهای اروپایی (به‌ویژه آلمانی‌ها) را با موانع بی‌سابقه‌ای مواجه کرد. اما با اجرایی شدن برجام در سال گذشته، طرفداران خودروهای آلمانی بار دیگر امیدوار شدند. به‌ویژه با توجه به نقش مثبتی که سیاستمداران این کشور در روند دستیابی به توافق هسته‌ای داشتند، چشم‌انداز احیای روابط اقتصادی با آلمان (که زمانی بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران در اروپا بود) باعث شده بود شانس بازگشت خودروهای میان‌رده آلمانی به شهرهای کوچک و بزرگ ایران بسیار بالا تصور شود اما این اتفاق نیفتاد. خودروهای لوکس و برندهای گران‌قیمتی چون پورشه، مرسدس بنز و بی‌ام‌دبلیو البته در همه سال‌های گذشته کم‌وبیش حضور خود را در بازار ایران حفظ کرده بودند، اما در یک سال گذشته، حتی آنها هم نتوانستند سهم خود در خیابان‌های تهران و دیگر شهرهای کشور را بیشتر کنند؛ فولکس‌واگن و اوپل‌های میان‌رده که دیگر هیچ.

بر اساس آمارهای 9 ماه امسال، ردیف‌های نخست جدول واردات خودرو در اختیار برندهای کره‌ای، فرانسوی و ژاپنی بوده است. حتی در میان خودروهای لوکس هم -که در سال‌های اخیر سروری از آن آلمانی‌ها بود- «لکسوس» ژاپنی توانست با ثبت رشد 461‌درصدی در واردات، گوی سبقت را از «بی‌ام‌دبلیو» برباید و در صدر جدول واردات قرار گیرد.

اگرچه در ماه‌های اخیر بارها از بازگشت خودروسازان آلمانی به ایران سخن به میان آمده و زمزمه عقد قراردادهای جدید (از جمله میان ایران‌خودرو و بنز، یا میان یکی از شرکت‌های کوچک‌تر با فولکس‌واگن) مطرح بوده، اما اگر سرعت بازگشت فرانسوی‌ها و ژاپنی‌ها به بازار خودرو ایران را با آلمانی‌‌ها مقایسه کنیم، به نظر می‌رسد آنها با فاصله زیادی از رقبای دور و نزدیک خود عقب مانده‌اند.

اما چرا این اتفاق رخ داده است؟ آیا آلمانی‌‌ها که فولکس‌واگنشان در سال گذشته میلادی برای نخستین بار با فروش‌ 31 /10 میلیون دستگاه خودرو به بزرگ‌ترین خودروساز جهان تبدیل شده، میل چندانی برای رقابت در بازار جوان و مستعد ایران ندارند یا آنها هنوز نگران بازگشت تحریم‌هایی هستند که بیش از یک سال از لغو آنها گذشته است؟ شاید هم نظم و ترتیب آلمانی‌شان هنوز نتوانسته با سرعت تحولات بازار خودرو ایران هماهنگ شود. هرچه هست، شیفتگان خودروهای آلمانی گوش به زنگ بازگشت آنها به خیابان‌های تهران و دیگر شهرهای ایران هستند تا نوستالژی‌های پرشکوه گذشته را بار دیگر زنده کنند.