رشد واردات و صادرات

گمرک ایران آمارهای صادرات غیرنفتی و همچنین میعانات گازی را به صورت ماهانه گزارش می‌کند. بر این اساس، کل صادرات سال 1392 معادل 6/41 میلیارد دلار و مجموع واردات 4/49 میلیارد دلار بوده است. در چهارماهه نخست سال جاری مجموع کل صادرات کشور به 1/16 میلیارد دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیش از 21‌درصدی را نشان می‌دهد. واردات کل کشور در چهار ماه نخست امسال 6/17 میلیارد دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل 8/35 درصد افزایش یافته است. وزن کل صادرات کشور 7/33 میلیون تن و واردات 2/13 میلیون تن بوده است. در بررسی صادرات کالاهای غیرنفتی (که ارقام صادراتی مذکور بدون احتساب میعانات گازی را شامل می‌شود) باید گفت ارزش کل صادرات غیرنفتی 9/10 میلیارد دلار و ارزش کل واردات 6/17 میلیارد دلار بوده است. به عبارت دیگر، بدون احتساب صادرات نفت و میعانات گازی، تراز بازرگانی کشور در چهار ماه نخست امسال، با کسری 7/7 میلیارد‌دلاری مواجه بوده است.

رشد پتروشیمی‌محور

از مجموع 1/16 میلیارد دلار صادرات، سهم «میعانات گازی» حدود 2/5 میلیارد دلار، «محصولات پتروشیمی» 4/4 میلیارد دلار و «سایر کالاها» 5/6 میلیارد دلار بوده است. به عبارت دیگر دو گروه میعانات گازی و محصولات پتروشیمی، 60 درصد ارزش دلاری کالاهای صادراتی را به خود اختصاص داده‌اند. این سهم در مدت مشابه سال گذشته 50 درصد بوده است و این یعنی افزایش 10‌درصدی سهم دو بخش مذکور؛ که می‌توان آن را با گشایش‌های صورت‌گرفته پس از توافق ژنو مرتبط دانست. افزایش 21‌درصدی صادرات در چهار ماه نخست سال جاری از محل بخش‌های میعانات گازی و پتروشیمی بوده است: رشد صادرات میعانات گازی 7/71 درصد، پتروشیمی 6/23 درصد و سایر کالاها منفی 8/2 درصد بوده است و بدون دو گروه نخست، صادرات کشور با کاهش مواجه می‌شد. اصلی‌ترین اقلام صادراتی کشور را محصولات صنایع پتروشیمی تشکیل می‌دهند: پروپان مایع‌شده به ارزش 687 میلیون دلار، متانول به ارزش 579 میلیون دلار، بوتان مایع‌شده به ارزش 535 میلیون دلار، قیر نفت به ارزش 444 میلیون دلار و پلی‌اتیلن هگرید فیلم به ارزش 356 میلیون دلار، پنج قلم عمده صادراتی در چهار ماه نخست امسال بوده‌اند. در بخش واردات، محصولات کشاورزی اصلی‌ترین اقلام وارداتی را تشکیل داده‌اند: گندم به ارزش 878 میلیون دلار، برنج به ارزش 711 میلیون دلار و وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر بین 1500 تا 3000 هزار سی‌سی به ارزش 633 میلیون دلار، ذرت به ارزش 486 میلیون دلار و کنجاله به ارزش 441 میلیون دلار، پنج قلم عمده وارداتی از فروردین تا پایان تیر 1392 به شمار می‌روند.

صادرات به چین، واردات از امارات

کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، افغانستان و ترکیه، پنج مقصد اصلی صادراتی ایران بوده‌اند که مجموعاً 5/68 درصد از صادرات به مقاصد مذکور صورت گرفته است. چین با واردات بیش از سه میلیارد دلار کالا از ایران، اصلی‌ترین مقصد صادراتی کشورمان به شمار می‌رود. واردات چین از ایران طی چهار ماه نخست امسال، بیش از 32 درصد افزایش یافته است. در بخش واردات، اصلی‌ترین مبادی به ترتیب کشورهای امارات متحده عربی، چین، هند، جمهوری کره و ترکیه بوده‌اند که روی‌هم‌رفته 5/71 درصد از صادرات به ایران توسط کشورهای مذکور صورت گرفته است. امارات متحده عربی با صادرات 6/4 میلیارد دلار و چین با صادرات 8/3 میلیارد دلار، حائز رتبه اول و دوم در فهرست مبادی صادرات به ایران بوده‌اند. صادرات امارات در چهار ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد 1/86‌درصدی را نشان می‌دهد. رشد مذکور برای کشور چین 6/72 درصد بوده است. به لحاظ مجموع مبادلات صورت‌گرفته، کشور چین با 8/6 میلیارد دلار، اصلی‌ترین شریک تجاری ایران است و امارات متحده عربی با 8/5 میلیارد دلار در رتبه دوم قرار دارد. با وجود این، تراز بازرگانی با چین منفی 867 میلیون دلار است و کشورهای امارات متحده عربی با منفی 7/3 میلیارد دلار، جمهوری کره با منفی 3/1 میلیارد دلار و هند با منفی 929میلیون دلار در رتبه‌های بالاتر از چین به لحاظ تراز تجاری مثبت با ایران (تراز تجاری منفی کشورمان با آنها) قرار دارند. به لحاظ مازاد تراز تجاری ایران در مقایسه با کشورهای طرف مبادله بازرگانی، عراق با تراز بازرگانی 8/1 میلیارد دلار در رتبه نخست است و افغانستان، ترکمنستان و مصر در رتبه‌های بعدی قرار دارند.